Zachowuja serbskosć wsy

štwórtk, 17. januara 2019 spisane wot:
Mjeztym štyri lěta dźěłaja w Dešnje na wažnym projekće, zachować serbsku rěč a histo­riske tradicije. Pod nawodom tamnišeje Domowinskeje skupiny zezběrachu we wsy wšitke stare mjena statokow. Cyłkownje su něhdźe 70 zwěsćili, a wjetši dźěl mjenow­ tam dźensa hišće wšědnje wužiwaja. Tak dachu serbsce popisane mje­nowe taflički připrawić, a prěnje swójby su sej je hižo na swojich domskich abo stato­kach připrawili. Na njedawnej hłownej zhromadźiznje Dešnjanskeje Domo­winskeje skupiny­ – tak mjenowanej woklapnicy – móžachu iniciatorojo projekta dalšim štyrce­ći swójbam tajke módre w staroserbskim pismje wuhotowane mje­nowe taflički přepodać, a te je hordźe přijimachu. Foto: Horst Adam

Na česć Kobjele

wutora, 15. januara 2019 spisane wot:

Berlin/Wojerecy (SN/bn). Prěnjej „Wo­sebitej koncertaj k nowemu lětu“ stej sobo­tu a zawčerawšim, njedźelu, dobry wothłós připosłucharjow w Berlinje resp. na Wojerowskim hrodźe žnjałoj. Tradicionalny rjad, wospjet z podpěru Załožby za serbski lud, Wojerowskeho wuměłstwoweho towarstwa, Budyskeho krajnoradneho zarjada a Serbskeho ludoweho ansambla wuhotowany wot pianistki Heidemarje Wiesnerec, steji lětsa pod hesłom­ „Slědy“ a wěnuje so wosebje komponistce Clarje Schumann składnostnje jeje 200. narodnin a loni zemrětemu wjelelětnemu spěchowaćelej rjadu Detlefej Kobjeli. W tym zwisku nasta pjeć nowych twórbow Jana Cyža, Sebastiana Elikowskeho-Winklera, Johannesa Kretsch­mera, Ulricha Pogody a Hincy Roja, kotrež we wobłuku koncertow prapremjernje zaklinča. Nimo toho jewja so w programje kruchi mjez druhim Jura Mětška, Ludwiga van Beethovena a samozrozumliwje Kobjele a Schumann.

Zajim na politiskich stawiznach dale wulki

wutora, 15. januara 2019 spisane wot:

Nošerjo kaž tež sobudźěłaćerjo Budyskeho­ wopomnišća su z lońšej ličbu­ wopytowarjow jara spokojom. Lětsa poskićeja dlěše wotewrjenske časy.­

Budyšin (SN/bn). Wopomnišćo Budyšin je loni wjace hač 80 000 wopytowarjow zličiło. Mjez cyłkownje dźesać zarjadowanjemi su wotewrjenje noweje trajneje wustajeńcy „Jatba pod hokatym křižom – Budyšin I a Budyšin II 1933 – 1945“, rjad „Kino na dworje“ a dźeń wotewrjeneho pomnika najwjace zajimcow přiwabili.

Z nětko přistupnej přehladku wo jastwomaj za dotal njewobkedźbowany čas nacionalsocializma su stawizny wobeju domow dospołnje wotbłyšćene. Na wotewrjenju porěčachu tuž mnozy wosebići hosćo, kaž na přikład sakska ministerka za wědomosć a wuměłstwo dr. Eva-Maria Stange (SPD), Maria Bering jako zastupnica społnomócnjeneho zwjazkoweho knježerstwa za kulturu a medije kaž tež jednaćel załožby Sakske wopomnišća Siegfried Reiprich. Wšitcy třo wuzběhnychu „wuznam noweje wustajeńcy za saksku a němsku dopomnjensku krajinu“. Dalši čestny hósć bě społnomócnjeny zwjazka za podłožki stasi Roland Jahn.

Kartki předate

wutora, 15. januara 2019 spisane wot:

Drježdźany/Čorny Chołmc (SN/JaW). Za­stup­ne lisćiki za lětuše Krabatowe swjedźenske hry na Čornochołmčanskim Krabatowym młynje su předate. To wobkrući na naprašowanje šef Drježdźan­skeje agentury 0351, kotraž swjedźenske hry zarjaduje, Peter Siebecke.

„Smy 10 000 lisćikow přihotowali a je na online- a telefoniske skazanki rozdźělili. Internetnje běchu wšitke lisćiki po dźewjeć mjeńšinach rozpředate“, rjekny Peter Siebecke. Zdobom wón doda, zo su dźen­sa hišće někotre jednotliwe telefoniske skazanki přiwzali, hewak su hač na jednotliwe kartki, kotrež sej za rezerwu dźerža, wšitke 10 000 lisćikow rozpředate. „Bychmy-li wšitke lisćiki na tele­foniske skazanje předali, bychu wone za 18 mjeńšin prěč byli“, Peter Siebecke wulke naprašowanje za kartkami za Krabatowe swjedźenske hry potwjerdźi.

Přazu na wsach hišće pěstuja

pjatk, 11. januara 2019 spisane wot:
Přeco hišće zetkawaja so pilni předźerjo a plećerjo w zymje na přazu. Towaršliwosće a nowosćow dla pěstowachu tak něhdy dobre susodstwo, dźensa činja to wotměnjejo na błótowskich wsach wokoło Bórkowow. Swoju wědu bychu nazhonići předźerjo kaž Dieter a Christa Dziumbla, Berthold Lehnigk a Sigrid Konzack (wotlěwa) na přazy pola Konzackec w Lipjom (Leipe) rady młodźinje dale dali. Zajim pak je skerje wobmjezowany. Přewzali su starši wot młodostnych porno tomu wobchadźenje z nowymi medijemi. Nimale kóždy sej tež raz swój smartphone wozmje, zo by ně­kotre sekwency předźenja a plećenja natočił a je přiwuznym rozesłał. Štó wě, snano so jim tak poradźi wjetši zajim za přazu budźić? Foto: Peter Becker

Wo knihach a kniharni (11.01.19)

pjatk, 11. januara 2019 spisane wot:

Nowe lěto je mjeztym něšto dnjow stare, a w Smolerjec kniharni poskićamy zajimawostki, kotrež su hišće kónc minjeneho lěta na knižnym polu wušli.

Towarstwo Kólesko z.t. je z „Gladźarnica. Slěpjańska burska drasta – Dźěćetko“ předpołožiło prěnju knihu w tym rjedźe. Jako přichodny projekt je planowana kemšaca drasta. Nowostka je wažny dokument, dokelž pokazuje za wšitke wosom wsow Slepjanskeje wosady drastu dźěćetka – započinajo ze spódnjej drastu hač k dospołnemu woblečenju. Kóžda kročel hotowanja dźěćetka je z fotom zapo­padnjena, tak zo su jednotliwe rozdźěle derje spóznajomne. Stare fota a rozkładowace teksty su w serbskej a němskej rěči podate. Nowowudaće wudospołnja knihu wo Slepjanskej drasće z 80tych lět.

Kuzło hudźby a solidarita

štwórtk, 10. januara 2019 spisane wot:

Koncertny mišter Karl-Heinrich Starke po 42lětnym skutkowanju wuměnkar

Prěnje předstajenje programa „Zymski čas – Hody pola nas“ w aktualnej hrajnej dobje Serbskeho ludoweho ansambla bě loni 11. hodownika zdobom posledni dźěłowy dźeń za Karla-Heinricha Starkeho. Husler, wjelelětny koncertny mišter a nawoda zawodneje rady SLA je so po 42 lětach z publikumom roz­žohnował. „Lochko mi to njebě. Byrnjež kročel wočakujomna była, njemóžu rjec, zo sym so runjewon wjeselił. Přiwšěm je pola nas tak, zo dźěłowe zrěčenje z docpěćom starobneje hranicy wuběži. A je tež w porjadku tak, je načasu, zo wotežku młódšemu hudźbnikej abo młódšej hudźbnicy wotedam. Ale trochu so mi nětko hižo styska – nazhonići rent­na­rjo su mi powědali, zo tomu něhdźe­ lěto tak wostanje“, Starke swoje tuchwilne wosobinske žiwjenske połoženje zjima.

Wot Kocora k Mětškej

Zrudźaca powěsć dóńdźe do Łužicy, zo je dr. Alfred Krawc-Dźěwinski 15. decembra 2018 po ćežkej chorosći doma w Berlinje zemrěł. Jako syn swójby „połbura“ na­rodźi so wón 7. februara 1934 w Dźěwinje, hdźež we wójnskim času do wjesneje šule chodźeše. Hižo jako hólčec rysowaše wušiknje na kromje nowiny, kotruž Krawcecy abonowachu. To bě snano z přičinu, zo da jeho mać, wudowa – nan w poslednich dnjach wójny zahiny – na molerja škleńcy w bliskim Derbnje wukubłać.

Alfred Krawc studowaše stawizny wuměłstwa a archeologiju na Humboldtowej uniwersiće w Berlinje. Studij zakónči wón z disertaciju dr. phil. a habilitaciju. Ze swojim wobšěrnym wukubłanjom namaka sej dźěło najprjedy w domizniskim muzeju we Łukowje a druhdźe. Sta so z wědomostnikom wuměłstwa a skutkowaše wosebje na Wysokej šuli za film a telewiziju w Podstupimje-Babelsbergu a w Statnym filmowym archiwje NDR, pozdźišo w Zwjazkowym archiwje w Berlinje. Wottam su wušli wjacore publikacije wo filmach NDRskeho předewzaća DEFA­ a k stawiznam filmow.

Terminy za młodźinu zjimane

srjeda, 09. januara 2019 spisane wot:
Spočatk lěta je nowa serbska młodźinska protyka towarstwa Pawk, Budyskeje župy Jan Arnošt Smoler a młodźinskeje socialneje dźěłaćerki Rěčneho centruma WITAJ wušła. Plakatowy kalendarij zjima wšitke kulturne a sportowe terminy, kotrež su kluby, studentskej towarstwje w Drježdźanach a Lipsku, serbske institucije kaž tež jednotliwcy w běhu minjenych pjeć měsacow zapodali. Wuhotowar bě grafikar Milan­ Süß, nakład wopřijima 120 eksemplarow w formaće A1 a 50 we wulkosći A2. Nětko protyku rozdźěleja. Zajimcy móža sej ju tež wosobinsce pola Marije Koklineje (RCW, na wobrazu) w Budyskim Serbskim domje wotewzać. Foto: SN/Hanka Šěnec

Jurij Koch mnohim z wutroby rěčał

srjeda, 09. januara 2019 spisane wot:
We wobłuku „čitanskeje zymy“, organizowaneje wot Delnjowujězdźanskeho domizniskeho towarstwa, je spisowaćel Jurij Koch njedźelu w tamnišim gmejnskim domje ze swojeju w LND wušłeju knihow „Das Feuer im Spiegel“ a „Windrad auf dem Dach“ čitał. Powědančka a stawizny z dźěćatstwa a młodźinskeho časa mjeztym w Žylowje bydlaceho awtora je 31 připosłucharjow jara putało. Koch je ze swojimi powójn­skimi dopomnjenkami mnohim wočiwidnje z wutroby rěčał. Z teje přičiny dachu sej připosłucharjo knize wot spisowaćela signować a sej jej kupichu. Hudźbnje přewodźał je čitanje arkodeonist Daniel Grunski. Foto: Joachim Rjela

Chróšćan Šulerjo

nowostki LND