Budyšin (SN/CoR). „Často bě Jurij Brězan z hosćom tu, a přeco běchu to wusahowace wokomiki. Wulkotnje, zo móžemy jeho nětko česćić“, praji sobudźěłaćerka měšćanskeje biblioteki Gabriele Ankele wčera wječor na Budyskej knižnej premjerje biografije wo najwuznamnišim serbskim spisowaćelu 20. lětstotka. Połna bě žurla, jako předstaji awtor prof. dr. Dietrich Šołta něhdźe 60 zajimcam knihu, nastatu składnostnje 100. posmjertnych narodnin Brězana 9. junija. Mjez hosćimi bě Christian Stottele, kiž je w Ravensburgskim nakładnistwje Otto Maier Brězanowe knihi wudawał.

Radšo pozdźe hač ženje

srjeda, 25. meje 2016 spisane wot:
Budyšenjo sej swojeho Jurja Brězana jara česća – tónle zaćišć znajmjeńša zawostaji wčerawša Budyska knižna premjera jeho biografije. Awtor prof. dr. Dietrich Šołta pak wuži składnosć a skedźbni zwjetša němskich přitomnych hišće raz na to, zo „smy my Budyšenjo zaprajili“. Lubosć njebě před dźesać lětami tajka wulka, zo bychu Brězanej dostojnosć čestneho wobydlerja spožčili. Biograf wčera k tomu namołwi, sej wuznam Brězana tež jako jednoho z wulkich němskich a zdobom Budyskich spisowaćelow wuwědomić. Swjedźenske zarjadowanja składnostnje 100. posmjert­nych narodnin literata so za to derje hodźa. A snano jenož při tym njewostanje. Wšako su móžnosće, wosobinu z wusahowacym wuznamom tež dźensa hišće česćić. Móžeš na přikład dróhu po Jurju Brězanu pomjenować. Šansu město Budyšin ma, njech ju tónraz wužiwa – radšo pozdźe hač ženje. Cordula Ratajczakowa

Cyłk spěwarskich towarstwow 25 lět

srjeda, 25. meje 2016 spisane wot:

24. meje 1991 zeńdźechu so zastupnicy serbskich chórow w Budyskim Serbskim domje a wutworichu po čiłej diskusiji Zwjazk serbskich spěwarskich towarstwow (ZSST). Za jeho předsydu wuzwolichu Achima Brankačka, za městopřed­sydu Křesćana Baumgärtela. Za hłowneho dirigenta powołachu hudźbneho direktora Jana Bulanka. Zwjazk koordinuje prócowanja wo pěstowanje serbskeho spěwa, ma organizować spěwne swjedźenje a předstajenja oratorijow kaž tež hajić zwiski z druhimi ćělesami w słowjanskim wukraju, w Němskej a z tymi narodnych mjeńšin. Na załoženju ZSST před 25 lětami zastupjene běchu chóry Meja, Delany, Lipa, Budyšin, 1. serbska kulturna bri­gada, Šule Ćišinskeho z Pančic-Kukowa a Serbskeje wyšeje šule Budyšin. Chóry Delnjeje a srjedźneje Łužicy přistupichu něšto dnjow po tym. Slěborny jubilej woswjeći­ ZSST z koncertomaj 4. junija w Choćebuzu a dźeń po tym w Budyskim Němsko-Serbskim ludowym dźiwadle.

Manfred Laduš

Wuwaženy a wotměnjawy

póndźela, 23. meje 2016 spisane wot:

Tradicionalny koncert rozžohnowanja z nalěćom a witanjom lěća w krasy klóšterskeje­ zahrody, wuhotowany wot chóra Lipa zhromadnje z Křesćansko-socialnym kubłanskim skutkom, přiwabi­ wčera syły wopytowarjow.

Z wozjewjenjom měritko stajili

póndźela, 23. meje 2016 spisane wot:

Budyšin (SN/CoR). Po pjeć dnjach je so wčera 9. zetkanje sakskich dźiwadłow w Budyšinje wuspěšnje skónčiło. Dohromady 3 800 wopytowarjow dožiwi 17 předstajenjow jědnaće sakskich měšćanskich, krajnych a statnych jewišćow. Městna běchu po 90 procentach wućežene. „Wjeselimy so, zo bě Budyski publikum tak zajimowany na akutalnych inscenacijach sakskich dźiwadłowych ansamblow. Woni dóstachu jónkrótny dohlad do mnohotnosće a wukonitosće tudyšich jewišćow“, rjekny intendant Němskeho-Serbskeho ludoweho dźiwa­dła Budyšin Lutz Hillmann.

Po poslednim předstajenju wčera wječor na hłownym jewišću přepoda fachowa jury (Andrea Czesienski z nakład­nistwa henschel SCHAUSPIEL Theaterverlag, dźiwadłowy awtor Lutz Hübner, nawoda nakładnistwa Theater der Zeit Harald Müller) myto zetkanja sakskich dźiwadłow Lipšćanskemu ansamblej Theater der Jungen Welt za produkciju „Crystal – Variationen über Rausch“. Myto je dźiwadłowa maska rězbarja Ma­tthiasa Jackischa z Bannewitza. W lawdaciji rěkaše, zo je inscenacija inspirowaca a předstaja temu ze wšěmi konsekwencami.

Dr. Jan Pětr Jordan

pjatk, 20. meje 2016 spisane wot:
Dźens před 125 lětami zemrě we Wienje publicist, lektor, nakładnik a spěchowar słowjanskeho narodneho wozrodźenja dr. Jan Pětr Jordan. Po nim je dróha při Budyskim­ dwórnišću pomjenowana. 15. februara 1818 narodźi so Jordan burskej swójbje w Čěškecach. Pozdźišo jako chowanc Praskeho Serbskeho seminara studowaše filozofiju a słowjanske rěče. Čěski wótčinc Václav Hanka zbudźi w nim hordosć na serbstwo a wšosłowjanstwo. W Praze wuda Jordan 1841 gramatiku serbskeje rěče. Doprědkarskich słowjanskich aktiwitow dla jeho rakuska policija z Čěskeje wupokaza. Lěta 1842 wuda časopis Jutrnička. Na Lipšćanskej uniwersiće promowowaše 1843 na doktora filozofije a bě tam lektor za słowjanske rěče a literaturu. Wudawaše časopis Slavische Centralblätter kaž tež Lětopis za słowjansku literaturu, wuměłstwo a wědomosć, w lětomaj 1848 a 1849 zhromadnje z Janom A. Smolerjom. Jordan přełožowaše ruskeho spisowaćela Belinskeho a Čecha Palackeho do němčiny, bě nakładnik a knihikupc. Po lěće 1855 bě jenož hišće wu­spěšny předewzaćel. Manfred Laduš

Z přidawkom

štwórtk, 19. meje 2016 spisane wot:

Budyšin (SN). Wroblik Frido a jeho přećeljo su zaso po puću. Spisowaćelka Jěwa-Marja Čornakec swój wuspěšny rjad z nowej stawiznu „Kak su wroblik Frido a jeho přećeljo do Afriki lećeć chcyli“ dale wjedźe. Přećeljo chcedźa z balonom přez wulke morjo jěć. Ale što to? Wulke njewjedro, błyski a hrimanje so nawala. Njem­dry wichor njese balon do daliny. Hdźe su jenož přizemili? Je to Afrika? Ze zabawnymi ilustracijemi Güntera Wongela słuša rjad k bestselleram serbskeje dźěćaceje literatury. Jako přidawk předleži wumolowanski zešiwk. Knižna premjera budźe 1. junija w Smolerjec kniharni.

Serbski gymnaziast koncertował

srjeda, 18. meje 2016 spisane wot:

Hodźij (AW/SN). Pod hesłom „Veni creator“­ je ewangelsko-lutherska wosada swjateju Pětra a Pawoła Hodźij swjatki njedźelu popołdnju do swojeho Božeho domu na pišćelowy koncert přeprosyła. Wjace hač 150 hudźbnje zajimo­wa­nych je kulturny poskitk přijało, doži­wjejo tak młodeho organista Johannesa ­Krahla ze susodnych Dobranec. Wón chodźi do 11. lětnika Serbskeho gym­nazija Budyšin. Hač do 4. lětnika bě wón w Chróšćanskej zakładnej šuli „Jurij Chěžka“ wuknył a tam tež serbšćinu bjezporočnje nawuknył.

Koncertni wopytowarjo běchu jara zajimowani,­ młodeho interpreta dožiwić, kiž je wot 5. lětnika na Budyskej wo­krjesnej hudźbnej šuli pola wučerki Oksany­ Weingardt-Schönoweje na klawěrje hrać wuknył. Šěsć lět mjeztym hraje­ wón nětko na pišćelach. Tuchwilu wuwučuje jeho cyrkwinskohudźbny direktor Michael Vetter z Budyšina.

Johannes Krahl je na pišćelowych wubědźowanjach hižo wjacore myta dobył, mjez druhim 2. myto zwjazkoweho wu­risanja „Młodźina hudźi“ loni w Hamburgu.

Šesty króć wotměje so přichodnu so­botu wot 17 do 23 hodź. Kamjenska nóc cyrkwjow a muzejow. Tež wjacore towarstwa so zaso wobdźěla.

Wědomostnica z cyłej dušu

srjeda, 18. meje 2016 spisane wot:

W Pólskej je Annalena Schmidt někotrym hižo znata, we Łužicy młoda wědomostnica runje na tym dźěła. Jeje masterske dźěło wo židowskej socialnej samopomocy w Pólskej za čas Druheje swětoweje wójny wuznamjenichu z wědomostnym spěchowanskim mytom wulkopósłanca Pólskeje republiki. Na zakładźe toho je wona nětko tež swoje doktorske dźěło dopisała. Štyri měsacy slědźeše we Waršawje, nětko we Łužicy. Wot lońšeho je w Gießenje rodźena a na tamnišej uniwersiće wukubłana historikarka sobudźěłaćerka Serbskeho instituta. Hač do lěta 2018 zaběra so wona tam hłownje z kulturu wšědneho dnja Łužičanow w dobje diktatury. Pilnje 29lětna mjeztym serbsku rěč wuknje. „Hornjoserbšćinu hižo rozumju, delnjoserbšćinu znajomosćow pólskeje rěče dla hišće lěpje. Prěnju hornjoserbsku mejlku sym hižo pisała, mam pak hišće tójšto nachwatać“, wona powěda.

nowostki LND