Knižne lěćo w Kamjencu zahajene

wutora, 28. junija 2016 spisane wot:
Kamjenska Lessingowa biblioteka přeproša dźěći a młodostnych w starobje jědnaće do 16 lět w lětnich prózdninach zaso na čitansku akciju. Štóž w času prózdnin znajmjeńša tři knihi přečita, dóstanje za to wosebity certifikat, kotryž móže wučerjej němčiny předpołožić. Nawodnica knihownje Marion Kutter so wjeseli, zo je so dotal 87 zajimcow přizjewiło, mjez nimi šulerjo Serbskeho gymnazija Budyšin. Witane su na knižne lěćo radlubje tež dźěći ze serbskich wsow. Foto: Lennart König

Měrćin Mjeltka

póndźela, 27. junija 2016 spisane wot:
27. junija 1966 zemrě w Barće Sokoł a Domowinjan Měrćin Mjeltka. Nawuknywši powołanje kowarja a pozdźišo mechanikarja wotewrě wón wobchod za kolesa, motorske a šijawy a po tym staciju tan­kowanja. Dokelž bě wušikny a zahority Sokoł,­ powołachu jeho za cyłkowneho načolnika sportoweho towarstwa. Samsnu funkciju přewza jeho mandźelska Leńka za žony. Za wustup serbskeje delegacije na zlěće pólskeho Sokoła 1929 w Poznanju zestaja Mjeltka scenu, w kotrejž su symbolisce bój Serbow wo narodnu swobodu předstajili. Bjarnat Krawc spisa k tomu hudźbu. Samsnu scenu pokazachu Sokoljo 1930 w Běłohrodźe a 1932 w Praze. Aktiwneho dźěła Mjeltki w Sokole a Domowinje dla jeho Budyska wendenabteilunga dohladowaše. Jako so Sokoljo 1932 do Prahi na Wšosokołski zlět hotowachu, pisachu čušlacy do Drježdźan: „Die beiliegende Namensliste­ ... weist eine Anzahl der hier bekannten Personen, in der Wendenbewegung und der Sokołbewegung führende Personen auf, so besonders ... Měrćin Mjeltka­, der als Führer der Wendengruppe anzusehen­ ist.“ Mikławš Krawc

Wjele zboža

póndźela, 27. junija 2016 spisane wot:
Budyšin (SN/JaW). Po poslednjej hrě Serbskeje koparskeje wubranki muži pjatk w Sankt Johannje su SN a Serbski rozhłós dobyćerjow zhromadneje akcije k europeadźe zwěsćili. Dobyła je trikot a bul z podpismami hrajerkow a hrajerjow Odette Kriegel ze Sepic. Jako jenička bě wona prawje tipowała, zo serbske koparki połfinale njedocpěja. Z dalšich dopisow zwěsći kapitanka žónskeje wubranki Janika Bětnarjec Pětra Lebzu z Róžanta jako dobyćerja trikota a bula. Wutrobnu gratulaciju!

Kniha wo serbskich wupućowarjach „K brjoham nadźije“ wot Trudle Malinkoweje njeje so jenož w Němskej, ale tež w Awstralskej a w USA derje předawała. To njezaleži jenož na tym, zo je histo­riska studija derje napisana, ale tež na tym, zo su we woběmaj krajomaj po­tomnicy wupućow×arjow z Łužicy, kotřiž so za swój pochad zajimuja. Hačrunjež njebě ličba wupućowarjow do dalšich krajow wulka, namakaš potomnikow Serbow dźensa tež w Kanadźe, w Južnej Africe a w krajach Južneje Ameriki. Čim wjace časa so minje, ćim bóle so woni za swój­ pochad zajimuja. A kniha Trudle Malinkoweje jim stawiznu serbskich prjedownikow posrědkuje.

Concordia University Press w Austinje, nakładnistwowy wotdźěl jeničkeje uniwersity, kotraž bu hłownje wot Serbow załožena, bě přełožk knihi w lěće 2009 pod titulom „Shores of Hope“ wozjewiła. Mjeztym je kniha wupředata, tak zo měješe so lětsa nalěto znowa ćišćeć. Přełožk do jendźelšćiny a wobaj ćišćej spěchowaše towarstwo Texas Wendish Heritage Society w texaskim Serbinje.

Budyšin (mbu/SN). 38. mjezynarodny swjedźeń serbskeje poezije bě wčera wječor z hosćom w Smolerjec kniharni. Swjatk je lětsa filologej, spisowaćelej a nakładnikej Janej Arnoštej Smolerjej wěnowany. Při witanju zwurazni Benedikt Dyrlich wažnosć a wliw Smolerja na dźensniše­ literarne­ tworjenje. Hódny přikład toho­ je časopis Bawülon, kotryž wěnuje so w swojim prěnim lětušim wudaću­ hłownje wuchodosłowjanskej literaturje.­ Rumunski basnik Traian Pop, sam wudawaćel a nakładnik časopisa, zwjazuje basnikow z Ukrainy, Pólskeje, Čěskeje, Serbiskeje, Łužicy a dalšich.

Prěni serbski festiwal

pjatk, 24. junija 2016 spisane wot:
Wot 18. do 26. junija 1966 dožiwi 35 000 wopytowarjow wulkotny I. festiwal serbskeje kultury w Budyšinje. Na 51 zarja­dowanjach předstaji 77 kulturnych cyłkow z 2 150 sobuskutkowacymi swoje programy. Mjez nimi běchu SLA a słowakski ansambl SĽUK kaž tež 65 serbskich ludowuměłskich­ ćělesow. Do wjerškow festiwala­ słušeše prapremjera prěnjeje serbskeje spěwohry „Jakub a Kata“, kotruž bě Korla Awgust Kocor 1871 skomponował. Tohorunja w NSLDź dožiwi činohra Pětra Malinka „Nócny pacient“ swoju prapremjeru. Dalšu premjeru měješe wulko­estrada SLA. Wjele zajima zbudźi wustajeńca dźenika Noweje doby „200 lět serbske nowinarstwo“. Chóry Meja, Budyšin a Lipa zanjesechu pod dirigatom Jana Bulanka w tachantskej cyrkwi „Missu solemnis“ Bjarnata Krawca, kotruž bě Ra­dworska Hudźbna jednota (Meja) pod nawodom Michała Nawki 1932 prěni króć spěwała. Mjez připosłucharjemi w tachantskej cyrkwi bě tež sekretar CK SED Hermann Axen. Wón w narěči wuzběhny, zo „wostanu Serbja tak dołho Serbja, kaž to sami chcedźa“. Manfred Laduš

Hudźbne nakładnistwo ENA jubilej swjećiło

Dnja 1. junija 2006 je pianistka, komponistka a mějićelka hudźbneje agentury KONSONANZ Liana Bertók přewzała hudźbne nakładnistwo ENA, kotrež bě komponist Jan Pawoł Nagel załožił. Alfons­ Wićaz je so z Budyšanku roz­mołwjał.

Čehodla sće hudźbne nakładnistwo ENA přewzała?

Nimale třiceći hudźbnych, rejwanskich a kabaretnych skupin je so wčera na kóždolětnym swjedźenju Fête de la Musique w Kamjencu wobdźěliło. Na najdlěšim dnju lěta dožiwichu wopytowarjo mjez druhim na dworje Muzeja zapadneje Łužicy kapału Die Lausitzer, w kotrejž tež serbscy hudźbnicy sobu hraja. Foto: Linda Garten

Nadpad na ZSSR

srjeda, 22. junija 2016 spisane wot:
Dźens rano před 75 lětami zahaji hitlerska Němska swój złóstniski nadběh na Sowjetski zwjazk (ZSSR), z čimž stupi 1. septembra 1939 ze zachribjetnym nadpadom Wehrmachty na Pólsku zahajena Druha swětowa wójna do noweho rozsudneho boja. Němska bě z 3 050 000 wojakami, 3 350 tankami, 600 000 jězdźidłami a 650 000 konjemi mjez Baltiskim a Čornym morjom do ofensiwy stupiła. Jej přidruži so poboku Hitlera wojowacych 650 000 rumunskich, madźarskich, słowakskich a finskich wojakow. Hačkuli běštej Němska a ZSSR w awgusće 1939 zwjazkarski pakt podpisałoj, přikaza Hitler w juliju 1940 operaciju „Barbarossa“ – wójnu ze Sowjetskim zwjazkom – dołhodobnje za 15. meju 1941 přihotować. Trajacych wojowanjow na Balkanje, předewšěm w Grjekskej, dla přesunychu nadpad na 22. junij 1941. W prěnich mě­sacach nadběha němske wójsko spěšnje postupowaše a wob­sadźi Běłorusku, Bal­tikum, Ukrainu a dźěle Ruskeje. Před Mo­skwu­ a pola Stalingrada poćerpje wone prěnje wulke poražki. Wójna skónči so 8. meje 1945 z dobyćom nad nacistiskej Němskej. Manfred Laduš

Choćebuz (HA/SN). Do wobšěrneho programa 25. měšćanskeho swjedźenja minjeny kónc tydźenja w Choćebuzu słušeše mjeztym 9. serbski swjedźeń. Dlěje hač pjeć hodźin su sta přihladowarjow sobotu popołdnju dožiwili dobru měšeńcu tradicionalneje a moderneje serbskeje kultury na wysokim niwowje. Předstajili su so publikumej Delnjoserbski dźěćacy ansambl, skupina Die Folksamen, folkorna skupina Sprjewjan z Hornjeje Łužicy, cyłk Serbska reja z Lipska, duwo Matthias Kießling a Peter Vogt, skupina „Stara lubosć“, Delnjoserbski kwasny ćah ze Zaspow a znata kapała nAund. Po starym wašnju běchu němscy a serbscy politikarjo swjedźeń wotewrěli. Braniborska ministerka za wědomosć, slědźenje a kulturu Martina Münch (SPD) rjekny, zo budźetej serbska rěč a kultura dale žiwej, hdyž so to młodźinje dale dawa, štož so na Serbskim swjedźenju runje pokaza. Za wyšeho měšćanostu Holgera Kelcha (CDU) je tónle po­dawk jedyn z wjerškow měšćanskeho swjatka. Za naležnosć wutroby ma Angelika Jordan, nawodnica Choćebuskeho studija sćelaka RBB, serbske wusyłanja RBB w radiju a telewiziji.

nowostki LND