Z wudaća: septembera 2018

Drježdźany (dpa/SN). Sakski ministerski prezident Michael Kretschmer (CDU) je k tomu namołwjał, so prawicarskoeks­tremistiskim tendencam w swobodnym staće „ze wšej mocu“ stajeć. „Sym kruće přeswědčeny, zo je prawicarski ekstremizm najwjetši strach za demokratiju“, rjekny wón dźensa w swojim knježerstwowym stejišću ke Kamjeničanskim podawkam w krajnym sejmje. Deklaracija steješe pod hesłom „Za demokratisku towaršnosć a sylny stat“. Bój přećiwo prawicarskemu ekstremizmej móžeš jenož jako bój za demokratiju dobyć, Kretsch­mer podšmórny. „Wažne je, zo jón ze srjedźišća towaršnosće wjedźemy. Dyr­bimy ludźi k zwjazkarjam sčinić.“

Kruwa na třěše garaže je w badensko-württembergskim Maichingenje wjacore hodźiny policiju zaběrała. Samo helikopter bě zasadźeny, zo móhli sej zastojnicy přehlad wo połoženju tworić. Howjado bě přez nasyp na zadnjej stronje garaže na třěchu zalězło a runje tak zaso dele, po tym zo běchu jemu wopojny srědk dali. Wohnjowi wobornicy dowjezechu je wróćo do ratarskeho zawoda, z kotrehož bě w rańšich hodźinach twochnyło.

Trójniki Sakskeje smědźa so na wose­bity dźeń wjeselić: Ministerski prezident ­Michael Kretschmer (CDU) přeprosy jich za 23. september do Lipšćanskeho zwěrjenca. Na 10. zetkanju tajkeho razu chcedźa 14 nowych tajkich ­trójkow do kruha kmótřiskich swójbow přiwzać. Wot lěta 1995 wukonja sakski premier čestne kmótřistwo trójnikow. Swójby dóstanu jónkrótnje 3 000 eurow.

Berlin (dpa/SN). Zwjazkowa kanclerka Angela Merkel (CDU) je dźensa čěskeho ministerskeho prezidenta Andreja Babiša, kiž je znaty jako razny přećiwnik solidarneje europskeje politiki ćěkancam napřećo, z wojerskej ceremoniju witała. Na programje rozmołwow stejachu nimo němsko-čěskich poćahow wonko- a europ­skopolitiske temy. Babiš chcyše so tež z prezidentom zwjazkoweho sejma Wolfgangom Schäublu zetkać. Je to prěni wopyt 64lětneho Babiša jako čěski premier w Berlinje. Hakle njedawno bě wón po­twjerdźił, zo „ani jeničkeho migranta njepřiwozmje“. Namócnosće w Kamjenicy su jeho w tym nastajenju posylnili, kaž Babiš nowinarjam rjekny.

Berlin (dpa/SN). K zahajenju noweho lěwicarskeho hromadźenskeho hibanja „Stańće“ je iniciatorka Sahra Wagen-knecht potwjerdźiła, zo je najwažniši zaměr hibanja, wutworić lěwicarske knježerstwo. Wot awgusta je so wjace hač 100 000 podpěraćelow hibanju internetnje přizamknyło, kaž Wagenknecht wčera při předstajenju předewzaća w Berlinje zdźěli. Wočakowanja su přetrjechene. „Sym woprawdźe hnuta, zo je so telko ludźi přizjewiło.“

Hłowna přičina załoženja hibanja je „ćežka kriza demokratije“ w Němskej. Hdyž so ničo přećiwo tomu njestanje, „njebudźe kraj za pjeć abo dźesać lět wjace spóznajomny“, Wagenknecht rozłoži. „Najpozdźišo podawki w Kamjenicy su jasnje pokazali, zo njemóže tak dale hić kaž dotal a zo trjebamy nuznje politiski rozmach.“ Přećiwo nacijam dyrbjał prawniski stat postupować. Wagenknecht pak chcyła tych wróćo zdobyć, kotřiž nječuja so wot politiki hižo zrozumjeni.

Domowina chce naprašowanje towarstwow a zwjazkow přewjesć

Narć (SN/JaW). Wuběrk Zwjazkoweho předsydstwa Domowiny za zjawnostne a lobbyjowe dźěło chce so hač do 14. oktobra čłonow wšitkich serbskich towarstwow a zwjazkow wo serbskim žiwjenju a skutkowanju Domowiny naprašować. To je gremij na posedźenju minjeny pjatk w Narćanskim woby­dlerskim domje wobzamknył. „Chcemy zhonić, što je Serbam wažne, a přede­wšěm nas zajimuje, kak woni skutkowanje třěšneho zwjazka posudźuja“, rjekny předsyda Domowiny Dawid Statnik.

Ze swojim wot kónca septembra wotměwacym so naprašowanjom spyta Domowina analyzu nachwatać, na kotruž serbska zjawnosć znajmjeńša dźesać lět čaka. Hižo do rozsuda pod třěchu Załožby za serbski lud, hdźež běštej dźěłowej skupinje wo najkmańšim puću za zastupowanje serbskich zajimow rozmyslowałoj, by tajke naprašowanje přewšo wunošne było. Tehdy přesadźi so mysl Domowinu skrućić. Ideja korporacije zjawneho prawa njebu zwoprawdźena. Nětko předležace naprašowanje wěnuje so hłownje nutřkownemu žiwjenju towarstwa. Nimo čłonow třěšnemu zwjazkej přisłušacych cyłkow pak móža so tež Njedomowinjenjo wobdźělić. Hač pak budu woni poskitk wužiwać? Tajkej łoskosćiwej temje, hač a kak čuja so Serbja – ći jedni kaž ći tamni – wot Domowiny scyła politisce zastupowani, so naprašnik bohužel njewěnuje. Runje tak wobšěrniše móžnosće sobupostajowanja za politiske gremije žanu rólu njehraja. Škoda. Axel Arlt

Praha (ČŽ/K). Telewizija Barrandov ma w swojim programje rjad „Tydźeń z prezidentom“, w kotrymž wupraja so hłowa stata k najwšelakorišim aktualnym naležnosćam. W minjenym wusyłanju zaběraše za tón měsac předwidźany wopyt Berlina wjele městna. W tym zwisku je Miloš Zeman po rozprawach nowiny Mladá fronta dnes zwuraznił, zo porěči wón z kanclerku Angelu Merkel (CDU) wo migraciji kaž tež wo wikowanskich wójnach, kotrež wjesć je so ameriski prezident Donald Trump rozsudźił.

Wo kanclerce samej Zeman praji, zo njeby jeho hněwało, by-li Angela Merkel slědowała Luxemburgčana Jeana-Claudea Junckera na čole komisije EU. „Wusahowacych wosobinow je mało. Myslmy sej wo Merkel, štož chcemy – wusahowaca wosobina wona je. Přetrała je dźě tež někotre pospyty ju powalić“, cituje mjenowany dźenik prezidenta. Mjeńšinowemu knježerstwu premiera Andreja Babiša wudźěla Miloš Zeman za dźěławosć jedynku. Wosebje jeho pochwali, zo wobsahuje naćisk klětušeho budgeta dźesać miliardow krónow mjenje zadołženja, hač bě zwoprědka planowane.

Čisło 4/2018 Praskeho časopisa Česko-lužický věstník wobjednawa nastawk „Serbske pomniki w Čěskej a Słowakskej“. Awtorka Trudla Malinkowa je wědomostna sobudźěłaćerka Serbskeho instituta a wjelelětna předsydka pomnikoweho wuběrka Maćicy Serbskeje. Wuběrk ma wulke zasłužby na postajenju resp. wobnowjenju mnohich pomnikow a pomjatnych taflow w Serbach. Trudla Malinkowa, tak powěstnik informuje, je w měsačniku Pomhaj Bóh seriju „Pomniki w ewangelskim dźělu serbskeje Łužicy“ wozjewiła, a mjenuja ju tohodla etablěrowanu „pomnikarku“.

W předsłowje k artiklej redakcija věstníka wustaja, zo su serbske pomniki w susodnymaj krajomaj stopy kulturnych stykow. „Kaž je znate, namakamy w Čěskej wopomnjensku taflu a row w Praze, pomjatnu taflu w Neveklovje a tohorunja tajku taflu a row we Varnsdorfje, w Słowakskej wopomnjensku taflu w Košicach.“ Za kóždy objekt je ze słowom a wobrazom informacija městna, ale tež poćah k wosobje, towarstwu abo instituciji. Přidate su bibliografiske žórła, zo móhli so zajimcy nadrobnišo wobhonić.

Wot 5. do 8. septembra 1928 wotmě so w makedonskej stolicy Skopju VI. krajny zlět Sokoła juhosłowjanskeho kralestwa. Wobdźělena bě na nim tež dźewjećčłonska delegacija Serbskeho Sokoła. Běchu to starosta Jakub Šajba, jednaćel Gustaw ­Janak a mandźelska Elza, Měrćin Nowak-Njechorński, Arnošt Bart, Kurt Sykora (Malešecy), Jan Haješ (Łaz), Maks Kiel­morgen (Žornosyki), Józef Nawka (Ra­dwor) a Jurij Čornak-Njek (Ralbicy). Po zlěće Sokołske Listy pisachu, zo běchu Serbja wurjadne sportowe podawki dožiwili, zo buchu wšudźe zahoriće witani. Tomu bě hižo w stolicy kraja Běłohrodźe tak, hdźež bě mjezystacija železniskeje jězby. Na naměsće před Narodnym dźiwadłom dóńdźe k přećelskim zetkanjam z domjacymi Sokołami a hosćimi z druhich krajow. W Skopju porěča Jakub Šajba za Serbow při poswjećenju noweho sokołskeho domu. 7. septembra bě serbska delegacija na Kosowym Polu na swjatočnosći k 10. róčnicy zjednoćenja Juhosłowjanskeje.

Wot zajutřišeho hač do njedźele přeprošuja Ralbičenjo zaso na babylěćo, kaž tam swój wjesny swjedźeń mjenuja. Za njón su mužojo wčera wulki stan stajili. Pjatk steja wubědźowanja wohnjowych wobornikow pod swětłomjetakami kaž tež diskoteka na programje­. Sobotu budu reje z Dr. Taste. K tomu předstaja wjesnjenjo swój program. Njedźelu poskića mjez druhim konjacy sport, kulturny program a zabawu za dźěći. Nimo toho pokazaja amfibijowe jězdźidła. Foto: Feliks Haza