Z wudaća: pjatk, 29 meje 2020

Nowe pady w Kamjencu

Budyšin. Ličba wobkrućenych padow korony w Budyskim wokrjesu je wčera wo sydom na 493 rozrostła, z nich je 65 wo­sobow schorjenych. Nowoinfekcije zwěsćili su we wudospołnjacym tesće mjez sobudźěłaćerjemi jedneje stacije Kamjenskeje chorownje. Dalši pad je w kuchni Ralbičanskeje šule, tohodla buchu tam wjacore sobudźěłaćerki do karanteny pósłane. W Zhorjelskim wo­krjesu mějachu wčera jedyn nowy pad, cyłkownje 269.

Startuja nowy poskitk

Zhorjelc. Dypkownje k dnjej wotewrjenych tykowanych chěžow zajutřišim, startuje webapp pod adresu www.umgebinde.haus. Akciski dźeń wšak lětsa kaž zwučene njebudźe. Z nowym wirtuelnym poskitkom pak chcedźa jón přewjesć a jako tradiciju dale wjesć.

Město swójbam přichilene

Budyšin. Budyšin słuša k tym městam, kotrež su swójbam jara přichilene. Najwjetši europski magacin za komunalnu politiku Komunal je přećelskosć swójbam napřećo w 585 němskich komunach mjez 20 000 a 75 000 wobydlerjemi přepytować dał. W rankingu docpě Budyšin kedźbyhódne 23. městno, kaž měšćanske zarjadnistwo zdźěli.

Truskalcowu sezonu 2020 w Sakskej su wčera oficialnje zahajili. Woblubowane płody móžachu pola Kašec hižo do toho šćipać. Na polu Christiana Bocka je to hižo někotre dny móžno. A tak je tež Heike Haensel z Ramnowa zaso přijěła, zo by so z truskalcami zastarała, z kotrychž słódnu marmeladu wari. Zo móhli ludźo čerstwe čerwjene płody žnjeć, dyrbi so plahowar wo to starać, zo truskalcy dołhož móžno suche wostanu. Tohodla su mjez rynčkami słomu zasłali. Foto: Feliks Haza

Pětr Brězan

Štóž bě so nadźijał, zo smy z „powólnjenjemi“ statnych naprawow korony dla nimale zaso w „normaliće“, toho dyrbju přesłapić. Korčmarjo na přikład smědźa drje zaso wulětnikarjow pohosćić, wobrot pak njekazy jeno strachoćiwosć. Dotal je wjele njejasnosćow: Hdy budu zaso swójbne swjedźenje kaž prjedy – nic jenož dowolene, ale tež woprawdźe přewjedźene? Tak mnohich gastronomow wotewrjene prašenje trapi, hač najprjedy mjenje abo bóle sami dale činja abo dadźa swojemu kompletnemu personalej do zawoda na dźěło so nawróćić. Pozitiwny signal z politiki je, zo zniži nadhódnotowy dawk za jědźe w hosćencach na sydom procentow.

Ministerstwo za wědomosć a kulturu počesći angažowanu prócowarku

Drježdźany/Budyšin (SN/bn). Serbska publicistka, bibliotekarka a hudźbnica Chrysta Meškankowa dóstanje lětuše Myto Zejlerja za serbsku rěč. „Wutrobnje lawreatce gratuluju a wjeselu so, zo so z mytowanjom jeje čas žiwjenja trajacy angažement oficialnje hódnoći. Ze spožčenjom Myta Zejlerja za serbsku rěč zwoprawdźimy wospjet dźěl plana naprawow statneho knježerstwa k wožiwjenju a sylnjenju nałožowanja serbšćiny. Skutkowanje Chrysty Meškankoweje nazornje pokazuje, kak samozrozumliwje hodźi so serbšćina w kulturje a wědomosći, w cyrkwinskim žiwjenju a swójbje pěstować“, sakska ministerka za kulturu a turizm Barbara Klepsch (CDU) wuznamjenjenje wopodstatnja. Za mytowanje zamołwita jury wuzběhnje, zo Meškankowu „za jeje wobstajne a přikładne skutkowanje na dobro nałožowanja a dalewuwića serbskeje rěče a kultury“ wuznamjeni.

Budyšin/Zły Komorow (SN/BŠe). Swjatki steja před durjemi, a mnozy wužiwaja podlěšeny kónc tydźenja za krótkodowol. Dypkownje su tuž hotele, pensije a dowolowe bydlenja za nich swoje durje zaso wotewrěli.

Choćebuz (SN). Statny šulski zarjad Choćebuz je minjenu póndźelu dźěl projektowych sobudźěłaćerjow Dźěłanišća za serbske kubłanske wuwiće (ABC) wotćahnył, zo bychu woni na Delnjoserbskim gymnaziju mjez druhim skupinsku wučbu w němčinje a jendźelšćinje zawěsćili. Wo tym je načolnica ABC dr. Christiana Piniekowa wčera medije informowała.

Byrnjež tomu kubłanske ministerstwo w Podstupimje hač do kónca šulskeho lěta přihłosowało, „njebě krok ani přihotowany a wothłosowany z wobdźělenymi“, dr. Piniekowa porokuje. Tež po braniborskim šulskim zakonju předpisane přepruwowanje naležnosće wona paruje.

ABC spjelnja nadregionalne nadawki, kaž wučbne a wuwučowanske srědki wuwiwać a wudawać. Z wotćehnjenjom personala njemóža tam 40 procentow projektoweho dźěła dale wjesć. Tak bu natwar online-platformy njejapce přetorhnjeny, na kotrejž maja wučerjam serbšćiny a bilingualneje wučby digitalne wučbne materialije k dispoziciji być. Model, projekty z přidatnymi wučerjemi ze šulow wobdźěłać, je so jako suboptimalny wopokazał, kaž ABC informuje.

Berlin (dpa/SN). Předsyda SPD Norbert Walter-Borjans je potwjerdźił, zo njeje so wjednistwo strony hišće za kanclerskeho kandidata k wólbam zwjazkoweho sejma 2021 rozsudźiło. Magacin Cicero bě rozprawjał, zo by frakciski šef SPD w zwjazkowym sejmje Rolf Mützenich Borjansej a sobupředsydce Saskiji Esken najlubši kandidat był. Medije spekuluja, zo so tež financny minister Olaf Scholz z myslu nosy kandidować. Po tuchwilnych naprašowanjach ma SPD 15 procentow hłosow.

Wobmjezowanja dale powólnja

London/Paris (dpa/SN). Kontaktne wobmjezowanja koronawirusa dla chcedźa we Wulkej Britaniskej dale powólnić. To je premierminister Boris Johnson zdźělił. Tak smě so wot přichodneho tydźenja hač do šěsć wosobow na priwatnych zahrodach zetkawać. Dotal smědźeštej to jenož dwě wosobje. Tež šule chcedźa zaso wotewrěć. W Francoskej smědźa hosćency a kofejownje po wšěm kraju znowa hosći witać. Stanowanišća budu ludźom wot wutory přistupne.

Komunam dołh spušćić

Protesty po smjerći Afroameričana Georgea Floyda w Minneapolisu w staće USA Minnesota su wčera w namócnosćach wuwjercholili. Demonstranća běchu policajsku staciju runje tak kaž wjacore wobchody a hosćency wobsadźili a zapalili. George­ Floyd bě póndźelu zemrěł, po tym zo běchu jeho zastojnicy brutalnje zajeli. Jedyn z běłych policistow bě wjacore mjeńšiny na šiji Floyda ­klečał, doniž tón do womory njepadny a njezemrě. Policista su mjeztym pušćili, njejsu pak jeho zajeli. Foto: pa/AP/John Minchillo

Dobra a droha to kapka: W Londonskim awkciskim domje Sotheby’s su 258 lět stary konjak za 132 000 eurow na přesadźowanju předali. Po wšěm swěće eksistuja runje hišće tři bleše palenca z palencarnje Gautier z lěta 1762. Je to zdobom najdróša hdy přesadźowana bleša konjaka. Blešu běchu přez generacije w pincy domu chowali. Fachowcy Sotheby’s su sej wěsći, zo je palenc „swój charakter wobchował“, a zo móžeš jón tež po połtřeća lětstotku hišće pić.

Swójski špihelowy wobraz na kradnjenym dźěćacym elektriskim awće je paducha přeradźił, jako tón spakosćene wěcy w interneće poskićowaše. Mjezwočo muža na nabóčnej škleńcy wuhladała bě wobsedźerka awta, bywša susodka 32lětneho paducha. 33lětna pytaše w interneće zaměrnje za awtom, kotrež běchu jej w pincy wjaceswójbneho domu w Schweinfurće pokradnyli. Podhladny sedźi mjeztym w přepytowanskej jatbje, dokelž ma hišće dalše padustwa na swědomju.

Praha (dpa/SN). Čěska chce twar noweho atomoweho reaktora ze statnym kreditom podpěrać. To je ministerski prezident Andrej Babiš wčera připowědźił. „Naš hłowny zaměr je, zo mamy tunju milinu za našich wobydlerjow a za industriju“, rjekny załožer populistiskeje strony ANO. Fachowcy z tym liča, zo ma nowa připrawa na terenje wobstejaceje jadroweje milinarnje Dukovany na južnej Morawje něhdźe šěsć miliardow eurow płaćić. Z toho měł stat po dotalnych planach 70 procentow z kreditom k přijomnym kondicijam financować.

Za multimiliardara a předewzaćela Babiša je to dospołna změna jeho dotalneje poli­tiki. W zašłosći bě sej wón stajnje zaso žadał, zo dyrbjał mějićel milinarnje CEZ twar bjez statneje pomocy sam zmištrować. Knježerstwo chce ramikowe zrěčenje z dźělnje statnym předewzaćom hač do kónca junija zdźěłane měć. Wupisać chcedźa nowotwar jadroweho reaktora z wukonitosću 1 200 megawattow hač do kónca lěta, dobyćer wupisanja móhł kónc 2022 znaty być.