Z wudaća: pjatk, 01 julija 2022

Serbske mustwo w štwórćfinalu Chorwatow ze Serbiskeje z 3:1 přewinyło

Šmihel (mz/SN/JaW/JBo). Serbske mustwo je na tuchwilu so wotměwacych 4. europskich mišterstwach naro­dnych mjeńšin Europy w Awstriskej pola Korutanskich Słowjencow do połfinala zaćahnyło. To bě wčera nawječor powěsć dnja, kotraž wšitkich koparjow kaž tež mnohich přiwisnikow wulce zwjesela. Je to scyła prěni raz w stawiznach europskeho turněra, zo hraje serbske mustwo w połfinalu. „Smy dźensa cyle kra­sny historiski wokomik dožiwili, smy prěni raz w połfinalu europeady. Sym tak zbožowny“, zwurazni čłon serbskeje delegacije na europeadźe Clemens Škoda.

Marian Wjeńka

Wobsedźiće ležownosć ze swójskim domom, swójske bydlenje, ratarski zawod abo hinaše ležownosće? Da sće minjene tydźenja runja mi přećelny list financneho zarjada dóstali. W nim skedźbnichu na reformu wobličenja ležownostneho dawka a što to za potrjecheneho jednotliwca woznamjenja. Dźe wo to, zo dyrbi wobsedźer ležownosće financnemu zarjadej najwšelakoriše daty sposrědkować. Za to ma so wón po móžnosći na internetnym portalu přizjewić. A wot dźensnišeho je na tymle portalu formular přistupny, do kotrehož maš wšitke požadane daty zapisać.

Wo 450. jubileju

Njeswačidło. Wo 450lětnych stawiznach Lišeje Hory přednošowaše před wjace hač 30 zajimcami štwórtk wječor, mjez nimi bě połojca Serbow, Manfred Laduš. 1572 bu mała wjes jako Liššehor prěni króć we wopismje naspomnjene. Liša Hora měješe jenož pjeć statokow a nihdy wjace hač 30 wobydlerjow, dźensa su tam jenož hišće třo wjesnjenjo žiwi.

W jězorje so njekupać

Budyšin. Hladajo na razantne wuwiće módrych algow w Budyskim spjatym jězorje dla wotradźa strowotniski zarjad wokrjesa so we wodźiznje kupać. We wobłuku wobstajnych přepytowanjow zwěsćichu fachowcy mokricy, kotrež móža chorosće zawinować. Tohorunja njeje woda hižo přewidna, ale mutna.

Z nowej předsydku

Budyšin/Zhorjelc (SN/at). Wo nowym krajnym radźe doskónčnje rozsudźić maja wolerki a wolerjo zajutřišim, njedźelu, we wokrjesomaj Budyšin a Zhorjelc. W prěnim wólbnym přechodźe 12. junija njeje žadyn požadar trěbnu absolutnu wjetšinu hłosow docpěł.

W Budyskim wokrjesu wšitcy štyrjo kandidaća znowa nastupja. Udo Wićaz (CDU) je před třomi tydźenjemi 38,4 procenty docpěł, Frank Peschel (AfD) 28,1 procent. Za kandidata Lěwicy, SPD a Zwja­zka 90/Zelenych Alexa Theilu hłosowaše 25 procentow, za kandidata-jednotli­wca Tobiasa Jantscha 8,6 procentow.

Jenož hišće třo prócuja so we wokrjesu Zhorjelc wo zastojnstwo krajneho rady. Dobre wuchadźišćo ma kandidat CDU dr. Stephan Meyer ze 46,3 procentami z wothłosowanja 12. junija. Dale stejitaj Sebastian Wippel (AfD, 35,5 procentow) a kandidat-jednotliwc Silvio Arndt (10,1 procent) na hłosowanskim lisćiku.

W Bukecach, Wósporku, Lichtenbergu a Radebergu je nimo toho njedźelu druhi přechod wólbow wjesnjanosty resp. měšćanosty. Tohodla liča za wólby krajneju radow z cyłkownje nišim wobdźělenjom.

Budyšin (SN/JaW). K lětu Zejlerja a Smolerja je wčera w Ludowym nakładnistwje Domowina wušła darna knižka z basnjemi a pěsnjemi Handrija Zejlerja. Zestajała je ju Marka Maćijowa a grafisce wuhotowała je zběrku „Čas ma křidła“ ze 150 najrjeńšimi Zejlerjowymi hrónčkami Isa Bryccyna. Kaž rěka w zdźělence LND ma nowostka „čitarjow pozbudźeć, tróštować abo prosće zawjeselić“. Wšako su twórby Zejlerja „bohate žórło žiwjenskich mudrosćow, kiž su swoju płaćiwosć hač do dźensnišeho wobchowali.“ Knižna premjera budźe 28. julija w Budyskej Smolerjec kniharni.

Budyšin (SN/bn). „Na prašenje, kotrež so najčasćišo jewi, chcu hnydom wotmołwić: Ně, njejedna so wo awtobiografiju. Stawizna je dospołnje wunamakana, fiktiwne figury pohibuja so cyle tak, kaž jim to kazam. Přiwšěm su wosobinske dožiwjenja a historiske podawizny so wě z podźělom stawizny. Ze słowami Herty Müller hodźało so rjec: Spisowaćelski skutk woznamjenja, woprawdźitu wěrnosć nowo wunamakać a stworić na tym zakładźe tekst, kotryž ju lěpje wotbłyšćuje, hač to bjezposrědna rozprawa zamóže.“ To rjekny awtorka Elke Lorencowa na wčerawšej premjerje swojeje prěnjeje knihi „Machtworte“ w połnje wobsadźenej Budyskej Krječmarjec kniharni, wzawši tak někotremužkuli wopytowarjej wětřik z płachtow.

Jerusalem (dpa/SN). W Israelu je dotalny wonkowny minister Jair Lapid zastojnstwo ministerskeho prezidenta přewzał. Na zakładźe koaliciskeho zrěčenja z lońšeho lěta přeńdźe městno dźensa wot dotalneho knježerstwoweho šefa Naftalia Bennetta na 58lětneho předsydu moderatneje strony přichoda. Z tym je w Israelu po dlěje hač 20 lětach prěni raz zaso ministerski prezident w zastojnstwje, kotryž ze spektruma prawicy njepochadźa.

Spytaja město wobkružić

Kijew (dpa/SN). Połoženje na wuchodźe Ukrainy kołowokoło wulkoměsta Lysyčanska so po informacijach z Kijewa dale přiwótřa. „Njepřećel koncentruje so hłownje na wobkruženje Lysyčanska“, zdźěli dźensa ukrainski generalny stab. Informacije njehodźa so njewotwisnje přepruwować. Lysyčansk je poslednje wulke městno w kónčinje Luhansk, kotrež ukrainske jednotki hišće dźerža. Zdobyće tuteje kónčiny je jedyn z ruskich zaměrow wójny.

Ćežke njewjedra na zapadźe

Załožba Pückleroweho muzeja a Rogeńcskeho parka a hrodu (SFPM) kaž tež spě­chowanska załožba muzeja stej zawčerawšim, srjedu, skulpturu „23°“ wuměłca ­Marca Schmitza předstajiłoj. Skulptura je 23 metrow wysoka, přerěznje 23 centimetrow tołsta a saha nachilena 23 stopnjow z parkoweje pódy do wysokosće. Wona poća­huje so na ekliptiku zemskeje wóski. Foto: Michael Helbig

Pětrohród (dpa/SN). Ruski prezident Wladimir Putin je zapadne sankcije wójny w Ukrainje dla jako ilegalne chłostanske naprawy bjez přikłada kritizował. „Nadknjejstwo kraja abo skupiny krajow na swětowym jewišću njeje jenož kontraproduktiwne, ale tež strašne a wjedźe na kóždy pad k wulkim rizikam w systemje“, zwurazni Putin wčera na forumje juristow w Pětrohrodźe, hdźež bě přez internet zwjazany. W 21. lětstotku njesmě městno za njerunosć, diskriminaciju statow a ludow być, wón potwjerdźa. Jako reakciju na nadpad Ruskeje kónc februara su mjez druhim USA a EU wobšěrne sankcije přećiwo Ruskej wobzamknyli. Putin wumjetowaše Ukrainje w industrijowym regionje Donbasu „złóstnistwa přećiwo čłowjeskosći“.

Horce wino, wóń za nalikami a cymtom, swěca swěčkow a adwentne spěwy – wšitko to přisporja hodownej atmosferje, kotruž móža ludźo kónc tydźenja w šwabskim Dinkelscherbenje dožiwić. Na dworje tamnišeje starownje chcedźa mjenujcy hodowne wiki nachwatać, kotrež dyrbjachu loni koronawirusa dla wupadnyć dać. Zarjadowarjo chcedźa ­ludźi z klasiskej hudźbu a hodownej ­atmosferu wabić, so ze swojimi lubymi zetkać, tak kaž je to w adwenće poprawom z wašnjom. Kaž organizator Paul Schreiber z hospodarskeho spěchowanskeho towarstwa Reischenau wuswětli, su hodowne wiki hižo dwě lěće wupadnyli. Nětko chcedźa zarjadowanje we wobłuku kulturnych tydźenjow wotměć. „Čehodla nic“, wón wuzběhny.