Drježdźany. „Wo swobodu a demokratiju dyrbiš wojować“, wuzna předwčerawšim, njedźelu, dopołdnja Jarosław Molochnuk z hłowneho jewišća Statneho dźiwadła w Drježdźanach, prjedy hač přednjese nadarjeny pianist a komponist, rodźeny 2001 w Lwiwje, někotre swoje kompozicije – a to zhromadnje ze smyčkowym kwartetom, kotryž bě tohorunja z dosć młodymi hudźbnikami z Ukrainy wobsadźeny.
Na 125. posedźenju su so čłonojo kulturneho konwenta Hornja Łužica-Delnja Šleska minjeny pjatk znowa w Budyskim Kamjentnym domje schadźowali.
Budyšin (SN/CoR). Tež za lěto 2023 ma spěchowanje Němsko-Serbskeho ludoweho dźiwadła, Gerharta Hauptmannoweho dźiwadła Zhorjelc-Žitawa (GHT) a Serbskeho ludoweho ansambla zawěsćene być. Za to je kulturny konwent minjeny pjatk wotpowědne „orientaciske hódnoty“ we wobjimje lětušeho spěchowanja (NSLDź 2,3 miliony eurow, GHT 6,8 milionow eurow, SLA 260 000 eurow) wobzamknył. Pozadk su po zdaću rozmyslowanja w njezjawnych gremijach Zhorjelskeho wokrjesa, wutworić móžne kooperaciske formy třoch jewišćow. „Kooperacija je w zmysle kulturneho ruma, najprjedy pak dyrbja jewišća planowansku wěstotu měć“, rjekny kulturny sekretar Joachim Mühle. Na oktoberskim posedźenju – to rěka po rozžohnowanju Budyskeje přirjadnicy Birgit Weber a předsydy konwenta Bernda Langi (CDU) z gremija w meji – chcedźa institucionelne spěchowanje wobzamknyć.
Budyšin (SN/CoR). Ze šěsć wobdźělnikami wotmě so sobotu intensiwna literarna dźěłarnička pod nawodom Lubiny a Dušana Hajduk-Veljković w Budyskim Serbskim domje. Bě to mjeztym pjate a znowa wot Załožby za serbski lud spěchowane zarjadowanje tohole razu, tónkróć pod hesłom „Spěwy klinča – bórze zas“.
„Wěm, zo w serbskim rozhłosu stajnje nowych tekstarjow pytaja, tuž sym temu hižo přeco we hłowje měła. Zdobom maja tež młode spěwne skupiny potrjebu za nowe spěwy. A jako bě na lońšej dźěłarničce wo basnjach wobdźělnik spěwny tekst sobu přinjesł, z kotrymž smy so spontanje zaběrali, bě jasne, što w srjedźišću přichodneje steji“, zwurazni Lubina Hajduk-Veljkovićowa. „Ludźo drje čitaja basnje, jich pak njeje telko, kaž ći, kotřiž sej spěwy naposkaja. Docpěješ prosće šěrši publikum ze swojimi tekstami.“
Zwjazk němskich archiwarkow a archiwarow je iniciator dnja archiwow. Wobdźělace so institucije informuja w tym wobłuku wo swojim skutkowanju. Tež Serbska centralna biblioteka (SCB) a Serbski kulturny archiw (SKA) w Budyšinje stej zajimcam wčera wospjet durje wotewrěłoj.
Slepo (JoS/SN). Jutrownu wosebitu wustajeńcu „Jejka swěta – Swět jejkow“ su minjeny pjatk w Slepjanskim Serbskim kulturnym centrumje (SKC) wotewrěli. Widźeć je něhdźe 600 jejow z 45 krajow. Znosył a zestajił bě přehladku 68lětny Erhard Schwerin z Lipska. Wón bě wjele lět konserwator w Lipšćanskim Grassijowym muzeju, hdźež je zběrka debjenych jejkow jeho zahoritosć zbudźiła. Dźensa je něhdźe 3 000 jejkow z 50 krajow w jeho wobsydstwje.
Budyšin (SN/bš). Aktualne powěsće njeposrědkuja jenož „tradicionalne“ kanale kaž nowiny, radijo abo telewizija, ale dźensniši čas tež socialne medije. Wosebje wójnu na Ukrainje nastupajo hodźa so informacije wo podawkach we woprawdźitym času sćěhować. Jednu móžnosć wozjewjenja skići swětoznata internetna platforma Twitter.
Ukrainski prezident Wolodymyr Zelenskyj bě sej w aprylu 2019 na Twitteru oficialny přistup zarjadował, někotre měsacy do swojeho wólbneho dobyća jako prezident. Jeho sćěhuja hač do dźensnišeho něhdźe 4,4 miliony wužiwarjow. Wot spočatka wójny pisa Zelenskyj wo aktualnym połoženju runje tak wo rozmołwach ze statnymi nawodami. To čini wón w ukrainšćinje a jendźelšćinje. Tak tematizowaše na přikład 1. měrca w telefonaće z němskim kanclerom Olafom Scholzom wobtřělenje ukrainskich bydlenskich štwórćow přez ruske wójsko – w samsnym času měrowych jednanjow mjez Ukrainu a Ruskej. Mjez druhim skedźbni tež na nuznosć přistupa Ukrainy k Europskej uniji. Kancler Scholz na to w syći reagowaše, wuprajejo Ukrainjanam sobučuće a solidaritu Němskeje.
Před 75 lětami bu Swobodny stat Pruska přez zakoń čisło 46 Aliěrowaneje kontrolneje rady rozpušćeny. Zastupnicy štyrjoch dobyćerskich wulkomocow Druheje swětoweje wójny podpisachu zakoń, z kotrymž skónči so wažna etapa powójnskich stawiznow Němskeje po kapitulaciji 8. meje 1945.
Jako wopodstatnjenje zakonja rěkaše w preambli: „Pruski stat bě wot dawna stajnje hižo nošer militarizma a reakcije w Němskej. Wotpowědnje zajimam za zachowanje měra a wěstoty mjez ludami a přeću, noworjadowane politiske zakłady zawěsćić, so pruski stat jako knježerstwo, kaž tež wšitke jemu podrjadowane zarjady a institucije rozpušća.“
Znamjo solidarity z Ukrainu chce Złokomorowske Nowe jewišćo nimo hižo wozjewjenych stejišćow sobudźěłaćerjow přichodny kónc tydźenja tež na jewišću sadźić, a to z předstajenjomaj, kotrejž stej we wobłuku mjezynarodneho projekta „Borderlands“ nastałoj.
Zły Komorow/Lwiw (SN/CoR). Loni předstaji Złokomorowske Nowe jewišćo hromadźe z Lwiwskim dźiwadłom Teatr Lesi a Kölnskim dźiwadłowym kolektiwom Futur3 inscenaciju „Als der Krieg nach Rondo kam“, kotruž chcedźa sobotu popołdnju znowa pokazać. Zakład krucha za přihladowarjow wot staroby wosom lět je ukrainska dźěćaca kniha, kotraž nasta 2015 jako reakcija na wójnu w Donbasu. Awtoraj staj Romana Romanyšyn a Andrij Lesiw.