Wšitko hinak po lockdownje
Serbski folklorny ansambl Wudwor ma hižo přez lěta wustojneho wuměłskeho nawodu Kornela Kolembusa. Milenka Rječcyna je so z choreografom, rejwarjom a rejwanskim wučerjom rozmołwjała.
Móžeće rejwarjam a rejwarkam Wudworskeho ansambla (SFAW) tuchwilu scyła někajki trening poskićić, snadź digitalnje?
K. Kolembus: Smój z mandźelskej, kotraž ze mnu zhromadnje Wudworčanow trenuje wo tym rozmyslowałoj, ale so přećiwo zwučowanju z pomocu widejow rozsudźiłoj. Přičina toho je zawěsćenje. Štó zaruča chorobny pjenjez, hdyž rejwarki a rejwarjo doma trenuja a so při tym zranja?
Kotre pokiwy dawaće čłonam, zo bychu w treningu wostali?
K. Kolembus: Wěm, zo woni wěste zwučowanja sami činja. Poručam pak jim, tež wjele so wonka hibać, trochu běhać abo ... drjewo kałać. To spožča wutrajnosć a myški.
Poprawom chcychu Wudworčenjo loni 40. jubilej wobstaća swojeho ansambla woswjećić. Kajke su aktualne plany?
K. Kolembus: Loni njejsmy swjećić móhli a lětsa njebudźemy swjećić, ale orientujemy so na lěćo 2022. Hač tomu potom tak budźe, pokaza wuwiće koronapandemije.
Ján Emanuel Dobrucký
Procesy integracije njepřetorhnyć
Budyšin (SN/bn). Hornjołužiska Caritas a zwjazk „Budyšin wostanje pisany“ žadatej sej ze zhromadnej nowinskej zdźělenku, tuchwilny model podpěry za připućowarjow wobchować. „Poradźowanske móžnosće za migraciske klientstwo prewentiwnje sylnić mamy za winowatosć komunow. Wobstejace struktury funguja a měli so wobchować. Žadamy sej tuž wot komunow kaž tež wot Swobodneho stata Sakskeje, eksistowace poradźowanja dale financować. Krótšenja w tym wobłuku móhli k tomu wjesć, zo so jasnje wjetši podźěl wobydlerkow a wobydlerjow z migraciskim pozadkom w kriminaliće abo konsumje drogow potepi. Nimo toho přiběra riziko bjezdomnosće.“
Aktualnje přewjeduje Caritas tydźensce něhdźe 40 poradźowanjow. Podobnu pomoc skići towarstwo Witajće do Budyšina, kotrež něhdźe 25 poradźowanjow wob tydźeń přewažnje čestnohamtsce organizuje. Serwis měri so na wšitkich připućowarjow z „perspektiwu dowolnosće trajneho přebytka“.
Słowjanski bajkowy festiwal
Dešno (SN/CoR). Prěni raz chce Domizniski muzej Dešno w lěću bajkowy festiwal zarjadować. Nawodnica muzeja měješe hižo dawno ideju, „kotraž pak dyrbješe najprjedy raz prawje zrawić“, kaž to jeje sobudźěłaćerka Kathrin Šwjelina na naprašowanje SN zwurazni. Loni bě spěchowanske towarstwo muzeja próstwu wo spěchowanje „Słowjanskeho bajkoweho festiwala“ we wobłuku idejoweho wubědźowanja „Kulturna domizna Łužica“ braniborskemu ministerstwu za wědomosć, slědźenje a kulturu zapodało.
Festiwal je jedyn ze 24 projektow, kotrež su z dohromady 145 próstwow wuzwolili a kotrež z 9 400 eurami podpěruja. „Mějachmy plan B za mjeńše zarjadowanje, ćim bóle so nětko wjeselimy, zo móžemy woprawdźe z wjacorymi wuměłcami něšto rjane na nohi stajić“, Šwjelina wuzběhny. Wona widźi předewzaće zdobom jako dźěl wulkeho projekta „Hódnoćenje imaterielneho kulturneho namrěwstwa Delnjeje Łužicy w němsko-serbskim konteksće“.
Tež we Wojerecach muzej do noweho depota přećehnje
Wojerecy (SN/CoR). Měšćanski muzej Wojerowski hród přihotuje tuchwilu přećah do noweho depota. Wjacore lěta pytachu nowe rumnosće, dokelž njemóže łubja hrodu, kotraž dotal jako depot słuži, njemóže ćežu hižo njesć. Nimo toho škodźi z NDRskeho časa pochadźacy jědojty drjewoškitny srědk na kózłach objektam. Mjeztym njejsu jenož twarjenje w měsće namakali, kotrež skići na 500 kwadratnych metrach optimalne wuměnjenja za składowanje zběrkow. Tež meble su hižo zatwarjene. „Dźakowano spěchowanskim srědkam kulturneho ruma Hornja Łužica-Delnja Šleska móžachmy depotowe meble produkować dać, z kotrymž so wuměnjenja za naše zběrki wuraznje polěpšeja. Dźak dalšemu spěchowanju přez Saksku krajnu agenturu za muzejnistwo móžachmy minjene lěto dwěmaj restawratorkamaj nadawk dać, nam při profesionalnym rjedźenju a reparaturje něhdźe 100 mólbow pomhać. Mjenowanej spěchowani njejstej samozrozumliwej, ćim dźakowniši tuž za podpěru smy“, wjeseli so nawodnica měšćanskeho muzeja na Wojerowskim hrodźe Kerstin Noack.
Zwjazanosć z regionom njerozsudźaca
Budyšin (SN). Dobyćer minjeny pjatk skónčeneje 24hodźinskeje akcije transcribathon „Sakska at Work“ je student stawiznow Techniskeje uniwersity Darmstadt Benjamin Spendrin. Wony student je dohromady 37 dokumentow z łužiskich archiwow transkribował a podaća wo městnje a wosobach dodał. Cyłkownje bu we wubědźowanju 140 dokumentow wobdźěłanych, na přikład listy, łopjena z aktow a strony z hospodarskich knihow. To wotpowěduje dokładnje 116 796 transkribowanym znamješkam. Štyri łužiske žórła, kotrež běštej Budyski statny filialny archiw a Kamjenski měšćanski archiw přewostajiłoj, su nimale dotranskribowane.
Dźěło na šěrše ramjenja rozdźělili
Dźensa před 30 lětami, 18. małeho róžka 1991, je w sakskej statnej kencliji referat za naležnosće Serbow dźěłać započał. Referatny nawoda bě 1998 přezahe zemrěty dr. Simon Brězan. Jemu poboku bě wot měrca samsneho lěta Stanisław Brězan, kiž hač do přitomnosće zastojnstwo społnomócnjeneho za naležnosće Serbow – nětko w sakskim ministerstwje za wědomosć, kulturu a turizm – wukonja. Referat podsteješe spočatnje społnomócnjenemu za zwjazkowe a europske naležnosće w statnej kencliji dr. Günterej Ermischej. Simon Brězan mjenowaše to w rozmołwje ze Serbskimi Nowinami kónc měrca 1991 „wonkownje dobre znamjo. Namakam wšudźe při wšěch problemach wulku přichilnosć nam Serbam napřećo. Nětko čakamy wšitcy – a za to tež dźěłamy – na skutki ze stron stata.“ Młody referat je na to zaměrnje přihotował zarjadowanje k wutworjenju Załožby za serbski lud wosom měsacow pozdźišo we Łazowskej cyrkwi.
Wot žurnalista k antikwarej
Dr. Michael Kunze, kiž chce w aprylu swój nowy „antikwariat při tachantskej cyrkwi“ w Budyšinje wotewrěć, skutkowaše wot lěta 2009 do 2020 jako žurnalist, naposledk za regionalny dźenik Freie Presse, kotryž w Kamjenicy wuchadźa. W lěće 2012 je wón do Drježdźan přećahnył, hdźež tuchwilu tež bydli. Dokelž su jeho dźěłowe městno wot Freiberga do Kamjenicy přepołožić chcyli a tež, dokelž měješe w minjenym času dźeń a mjenje sobudźěłaćerjow dźeń a wjace dźěła zmištrować, je wón so rozsudźił, so z dotalnym žurnalistiskim dźěłom rozžohnować a něšto cyle hinaše činić.
Michael Kunze je 38 lět stary a je so w Šwikawje (Zwickau) narodźił. Wotrostł je w Langenhessenje blisko Werdauwa w předkraju Rudnych horin. Wot 2002 do 2007 studowaše politiske wědomosće, geografiju a sociologiju w Kamjenicy. 2014 promowowaše wo židowskim politoloze a „wučerju demokratije“ Sigmundźe Neumannu. Swoje lěta jako žurnalist ma wón za dobry čas a nochce tele nazhonjenja parować. „Situacija w žurnalizmje pak je dale a hórša“, Michael Kunze měni.
Mjezynarodnje připóznaty sorabist a slawist
Jenož dwaj dnjej po swojich 94. narodninach zemrě 10. februara w Lipsku bydlacy sorabist a slawist profesor Hinc Šewc. Ze swojimi wědomostnymi wozjewjenjemi je lětdźesatki dołho postup w sorabistiskim rěčespyće sobu postajał.
Kaž Krabat hłuboko za Bohom pytacy
Što Wolfganga Krausa z Wulkich Ždźarow z europskim ekumeniskim towarstwom Penuel zwjazuje
Kruta wěra maćerje bě Wolfgangej Krausej přeco zepěra w žiwjenju. „Bóh tón Knjez, na njeho ženje njezabudź. Njemóžeš ženje hłubšo padnyć hač do Božeje ruki. Wón budźe tebje přeco słyšeć a lubować“, powěda 68lětny architekt we Wulkich Ždźarach wo dobrej radźe swojeje maćerje z dźěćacych dnjow. Jako chorobna sotra w Hórniskej chorowni w Essenje widźeše wona w Druhej swětowej wójnje njewuprajomnu bědu. Při mnohich bombowych nadpadach bě samo přeco zaso zapaladła wot třěchi chorownje wotstronjała. Jeho nan bě kubłany muler a kolpingowy wandrowski. Pola Stalingrada bu jako wojak zajaty. „Pozdźišo dóńdźe do Armenskeje“, rozprawja Wolfgang Kraus, „w jatbje by nimale zmjerznył a zahłódnił. Při pospyće, sej běrny z lěhwoweho wohenja wzać, jeho sowjetscy wojacy lepichu. Jako jeho z třělbišćom storkachu, wupadny jemu mały Chrystusowy křiž z kapsy, štož jemu po zdaću žiwjenje wuchowa.“ Hnujacy powěda Wolfgang Kraus wo swojich staršich.
