Před sto lětami, 4. decembra 1924, narodźi so Cyril Nawka jako 12. dźěćo Nawkec swójbje w Radworju. Nan Michał Nawka bu za čas fašizma wulkopřerady dla wobskorženy a 1937 ze swójbu z Radworja do Kamjenicy wuhnaty. Cyril bu 19lětny nazymu 1943 do wójny na wuchodnu frontu do Ruskeje sćazany, hdźež bu na lěwej ruce ćežko zranjeny. Přiwšěm dyrbješe hač do kónca wójny pola infantrije słužić. We wójnskej jatbje dźěłaše někotre měsacy pola bura w Delnjej Sakskej, doniž nazymu 1945 domoj njetwochny. 1946 zmandźeli so z Hanu Cyžec a přesydli so do Wotrowa. Tam załoži cyrkwinski chór, kotryž nimale 50 lět nawjedowaše. Runočasnje započa na pišćelach hrać a cyrkwinske wobrjady na wšěch 40 lět přewodźeć. ­Melodiju serbskeho Wótčenaša, kiž je so do wosadnika přiwzała, je Cyril Nawka po Druhim Vatikanskim koncilu skomponował. Wona so jako „młodźinska“ we wšěch wosadach spěwa. Nimo toho stwori melodiju za „Wotrowsku Božu mšu“ – order missy. Tež wona so w serbskich wosadach spěwa. Bamž Jan Pawoł II. je jeho w lěće 1985 z rjadom Pro Ecclesia et Pontifice počesćił. Maltezojo pasowachu jeho w lěće 1987 na „Magistralneho ryćerja“.

(Nje)bajka na CD

štwórtk, 05. decembera 2024 spisane wot:
Budyšin (SN/bn). Słuchohra „Kaž w bajce“ je wotnětka jako dwójna CD na předań. Wudawaćelka „dyrdomdeja za zmužitych wot wosom lět“ je Załožba za serbski lud. „Bajka-njebajka, w kotrejž je wšo kusk hinak“, powěda stawiznu zmija Miškora Beteigeuze Popjeliusa, princesny Bachtany a ryćerja Mužisława. Jich jim připisane róle nochcedźa přiwzać, tuž podadźa so na dyrdomdej, wo „kotrymž swět hišće słyšał njeje“. Rjekam „bjez zaměra a zboža“ spožčeja mjez druhim Hanka Rjelcyna, Měrko Brankačk a Madleńka Šołćic hłós, hudźbu skomponowa Syman Hejduška. Režiju je awtor Měrćin Wjenk wukonjał. CD předawaja na přikład w Budyskej Serbskej kulturnej informaciji a w Smolerjec kniharni.

Wjeselimy so, zo wuwabi naša rozmołwa wo „kolonializmje a Serbach“ (Předźenak, 15. nowembra 2024) diskusiju, přetož runje to wučini žiwu zhromadnosć. Zadźiwało pak nas je, kotre motiwy a wuprajenja so mjez linkami našeho teksta wučitachu. Tema našich rozmyslowanjow je kolonializm a přeco zaso na tutym zakładźe tu a tam sformulowane žadanje, zo měli so Serbja jako indigeny lud připóznać. Po našim měnjenju je kolonializm wědomostnje jasne definowane zapřijeće a njehodźi so na procesy nałožować, kotrež móžemy něhdy abo tež dźensa we Łužicy wobkedźbować. W tutym zwisku ani njepisamy wo „měrliwej asimilaciji“ abo zo je serbski lud „jeničce konstrukt a mytos“, ani njezaprějemy jónkrótnosć serbskeje rěče a kultury.

Čorno-běłe hody

srjeda, 04. decembera 2024 spisane wot:
Wojerecy (SN/bn). Krótkofilm „Z njebjes wyšin – Vom Himmel hoch“ režiserki Angele Šusteroweje je wotnětka na DVD přistupny. Ze spěchowanjom Załožby za serbski lud zwoprawdźeny nošak datow wopřijima „němy film z taflemi w serbskej rěči, wobrubjeny wot tradicionelnych kołkow w módroćišću a hudźby Anny­ Wawilkineje, powědacy hnujacu stawiznu z Łužicy za čas 1920tych lět.“ Z ekspresiwnymi čorno-běłymi wobrazami wotbłyšćuje pask „začuća holcy, chabłaceje­ mjez wjeselom a dwělu čakajo na přichad Božeho dźeća“. DVD je mjez druhim w Serbskimaj kulturnymaj in­formacijemi w Budyšinje a Choćebuzu kaž tež w Smolerjec kniharni na předań.

Budyšin (SN/bn). Ludowe nakładnistwo Domowina a Serbske Nowiny wuhotujetej mjeztym pjate digitalne wothłosowanje wo „Hornjoserbskim słowje lěta“ (HSSL). Wotnětka hač do 11. decembra přijimujetej zarjadowarjej akcije w tym zwisku namjety čitarstwa. Wěcywustojna jury je pruwuje a rozsudźi wo jich přiwzaću do wothłosowanskeje lisćiny.

Myto Budyskej chórowej akademiji

wutora, 03. decembera 2024 spisane wot:
We wobłuku 3. sakskeho dialoga generacijow je čłon serwisoweho kluba Rotary Bautzen-Budyšin Friedemann Böhme minjeny štwórtk w Mittweidźe myto ALVI-Award 2024 přijał. Z wuznamjenjenjom počesćujetej Socialna syć Sakska a Sakske statne ministerstwo za socialne a towaršnostnu zwjazanosć „wusahowace projekty a iniciatiwy, kotrež na inowatiwne wašnje wjelorakosć starobow wotbłyšćuja“. Cyrkwinskohudźbny direktor na wuměnku dósta myto za organizaciju a nawod lětušeje Budyskeje chóroweje akademije generacijow, kotrejž bu jedne ze štyrjoch hłownych wuznamjenjenjow w hódnoće stajnje 5 000 eurow přiznate. Dohromady bě 70 projektow a iniciatiwow nominowanych. Foto: priwatne

Młode serbske pjera w nowej zběrce

wutora, 03. decembera 2024 spisane wot:
Budyšin (SN/bn). „LitMiks ‘24“ rěka Ludowe nakładnistwo Domowina zběrce „tekstow młodych awtorow“, kotrejež knižna premjera wotmě so wčera w połnje wobsadźenej „dobrej jstwě“ Budyskeho towarstwa Dźełań dźeń. Antologija je prěnja publikacija rjadu, naslědowacy dotalny format „Paternoster“. Wona wopřijima krótkoprozu kaž tež lyriku dohromady 14 dorostowych serbskich awtorkow a awtorow. Pjećo z nich předstajichu wopytowarjam wurězki swojich přinoškow. Julius Paška čitaše ze swojeho powědančka „Dohodowna překwapjenka“ hosćom přeradźiwši, zo bě „sam překwapjeny, zo je so do knihi dóstał“. Milenje Berensmeierec běštej „kalendrowy motiw z kćenjemi wišniny kaž tež literarne wubědźowanje LND a Załožby za serbski lud“ z motiwaciju za tekst „Snano w nalěću“. „Lěćnu romancu“ napisa Milena Šołćic „předewšěm na zakładźe wobkedźbowanjow w přećelskim kole“, powědančko „Haj prošu, kak móžu wam pomhać?“ Jana Bogusza złožuje so na „awtentiske wosobiny“, kotrymž je „tu a tam něšto přibasnił“.

Budyšin (SN/bn). Serbski ludowy ansambl je předwčerawšim rejowanski kruch „Smy! Bin ich?“ prapremjernje na swojej wupředatej žurli w Budyšinje předstajił. Produkcija bu po słowach intendanta SLA Tomasa Kreibicha-Nawki „po połdra lěće přihota zwoprawdźena“ a wotbłyšćuje „sensibelnu temu, što serbskosć wučinja“. W tym zwisku dźakowaše so předewšěm wosobinam, kotrež běchu „zwólniwe, před kameru prašenje za serbskej identitu rozjimać“. Wurězki tak nastatych interviewow – nahrawanja wopřijimaja dohromady něhdźe 20 hodźinow – tworja žro inscenacije. Wuprajenjam wuznawacych so Serbow steja mysle mjezynarodnych wobdźělnikow napřećo, kotřiž swój wid na tudyši awtochtony lud w přirunowanju nastupajo (připóznate) mjeńšiny w swojej domiznje posrědkuja. Ćežišćo zaběraja při tym ludowe reje, kajkež su na přikład za rozdźělne regiony w Italskej, Šwedskej, Awstralskej abo Chorwatskej charakteristiske. Raz z hudźbu, raz bjez njeje podawa balet SLA wotpowědne přikłady, kotrež rejowane pokazki na (pječa) typiske serbske wašnja a tradicije kontrastuja.

„Juro“ a „Matej“ kaž w rozhłosu

pjatk, 29. nowembera 2024 spisane wot:

Budyšin (SN/bn). We wobłuku posedźenjow wědomostneje přirady, kuratorija a towarstwa Serbskeho instituta (SI), z kotrymiž so stajnje nazymu dźěłowy plan slědźenišća za slědowace lěto přihotuje, wotmě so wčera zjawny přednošk „Technology meets language – Předčitanska funkcija za delnjo- a hornjoserbšćinu“ na žurli Budyskeho Serbskeho muzeja. Něhdźe 50 zajimcow powitawši podšmórny direktor SI prof. Hauke Bartels wuznam „slědźenskeho projekta, kotryž je nowe dopóznaća a daty nastupajo serbšćinu wujewił“ a podźakowa so Sakskemu statemu ministerstwu za wědomosć, kulturu a turizm za „šćedriwe spěchowanje předewzaća w minjenych šěsć lětach“.

Wulkotny hudźbny swjedźeń

štwórtk, 28. nowembera 2024 spisane wot:

Wuspěšnje wubědźowanje etniskich mjeńšinow po wašnju Eurovision song contesta na Korsice

Pjatk, 23. nowembra, wotmě so 14. wudaće „mjeńšinoweje Eurowizije“ LIET International, tónraz w měsće Bastia na kupje Korsika. Njehladajo njewjedra, kotrehož dla so wjacori wobdźělnicy zapozdźichu, wotmě so wulkotny hudźbny swjedźeń. Žurla Sala Centru Culturale Alb‘oru bě z wjace hač 300 wopytowarjemi połnje wobsadźena, cyłkownje dźesać wuměłcow/cyłkow je na jewišću wustupowało. Wothłosowali su přihladowarjo online kaž tež mjezynarodna jury na městnje. Kaž pola „wulkeho ESC“ njesmědźachu za „swojich“ kandidatow hłosować. Handrij Špitank ze Serbskeho rozhłosa bě tuž jako čłon jury za přinošk „Foarby“ Melissy Pander ze Zapadneje Friziskeje wotěrował, wuzběhnywši jeje „přewšo wysoki profesionelny niwow“. Najwjace hłosow a z tym hłowne myto „Spěwacy ptak“ kaž tež šek we wysokosći 3 000 eurow pak zdoby sej Nani Vazana. „Una Segunda Pie“, jeje spěw „wo přichodźe do smjerće“, přeswědči jurorow z „njewšědnje zabawjacym motiwom a mystiskim zmysłom“.

Chróšćan Šulerjo

nowostki LND