Wojerecy wuměłsce w Budyšinje

štwórtk, 28. nowembera 2024 spisane wot:
Schodźišćo Budyskeho Serbskeho domu je tuchwilu z wustajenišćom přehladki „Via Sorabica – HoyWoj“. Wustajeńca prezentuje mólby, rysowanki, kolaže a skicy, kotrež je dohromady jědnaće wobdźělnikow lětušeje třidnjowskeje dźěłarnički Spěchowanskeho kruha za serbsku ludowu kulturu pod nawodom Maje Nageloweje we Wojerecach zdźěłało. Motiwisce přewahuja impresije města, wokolneje přirody a tamnišeje serbskeje drasty, kaž na přikład twórbje Ludmiły Bizoldoweje (na wobrazu z Markom Brukom) pokazujetej. Na wčerawšej wernisaži, kotraž 50 zajimcow přiwabi, podźakowa so Sonja Hrjehorjowa wšitkim sobuskutkowacym, wuzběhny­wši organizaciju dźěłarnički zamołwjacu Therezu Krygarjowu kaž tež wotewrjenje hudźbnje wobrubjaceju Stanija Wencela a Franca Schäfera. Foto: Hanka Šěnec

Wobstajny proces „ćahanja ludow“

srjeda, 27. nowembera 2024 spisane wot:

Budyšin (SN/bn). Pod nadpismom „Stawizny a migracija w namrětych kajkosćach (Erbgut)“ je Maćica Serbska wčera poslednje zarjadowanje lětušeje Maćičneje akademije w Budyskim Serbskim domje wuhotowało. Wědomostnicy Lipšćanskeho Maxa Planckoweho instituta za ewolucionarnu antropologiju prof. dr. Johannes Krause, dr. Zuzana Hofmanová a dr. Joscha Gretzinger předstajichu „prěnje dopóznaća“ aktualneho interdisciplinarneho slědźenskeho projekta wjacorych europskich fachowych institucijow, w kotrehož wobłuku přepytuja „na zakładźe archeogenetiki přewróty a změny čłowječeje populacije za čas tak mjenowaneho ćahanja ludow“.

„Palenc“ mjeztym ze standardom

wutora, 26. nowembera 2024 spisane wot:

Před 20 lětami je huslacy spěwytwórc Geigerzähler swój debitowy album „Dagegen!­“ wudał. Róčnica bě jemu z přiležnosću, zynkonošak znowa wudać, a to na kaseće kaž tež digitalnje. Za tak mjenowanu record-rerelease-party je sej minjeny pjatk sep hosći přeprosył, z kotrymiž je w zašłymaj lětdźesatkomaj zhromadnje wustupował.

Berlin (SN/bn). „Nawjazujo na poklaty čas korony“ zahajichu z balkona zynki pozawny a tuby koncert nad Berlinskim klubom Fischladen. W měnjacych so wobsadkach kaž tež solistisce předstaji Geigerzähler na to w kopaće połnym etablissemenće wjerški swójskeje disko­grafije, mjenujo swoje twórby „zhudźbnjenje towaršnosće“. Mjez druhim prezentowaše wón spěwy ćělesow, kotrejž „drje njebuštej ženje rozpušćenej, ale tuchwilu jenož hišće wuwzaćnje wustupujetej“. Tak zaklinčeštej w originalnej zestawje na přikład spěw „Začiń durje“ Berlinskeje dróhi a hit skupiny Atze Wellblech „Heul doch, Nazi“, kotrehož refrain bjezmała wšitcy přitomni sobu skanděrowachu.

Mjezynarodne titule zanjesli

wutora, 26. nowembera 2024 spisane wot:
Pod hesłom „Popchorlaboration“ wuhotowachu Popowy chór Kamjentneho domu a šulerskej chóraj Phillipa Melanchtonoweho gymnazija Budyšin pod nawodom Iny Bryccyneje minjenej pjatk a sobotu wupředatej koncertaj na žurli najwjetšeho sociokulturneho centruma sprjewineho města. Wo instrumentalny přewod postara so ekstra zestajana band wokoło pianista Jana Brězana. Program wopřijimaše wobdźěłanja mjezynarodnych hitow, kaž na přikład „Earth song“ Michaela Jacksona, „Als ich fortging“ skupiny Karussell a „Viva la vida“ band Coldplay, kaž tež adapcije ludowych spěwow z Europy, Afriki a Južneje Ameriki. Foto: Maćij Bulank

Jan Lajnert

póndźela, 25. nowembera 2024 spisane wot:
„Basnik serbskeje hole“ rěkachu wučerjej, spisowaćelej a narodowcej Janej Lajnertej, kotryž 14. nowembra 1974 w Rozwodecach zemrě. Narodźi so jako syn dźěłaćerja a chěžkarja 22. meje 1892 w Rakecach. Wopyta wučerski seminar w Rychbachu a wučerješe w pruskej Hornjej Łužicy, mjez druhim w Běłej Wodźe, Holi a wot 1922 do 1934 w Delnim Wujězdźe jako kantor a wučer. Lajnert bě čłon tamnišeho Serbskeho towarstwa Zahrodka, dirigowaše jeho chór kaž tež chóraj serbskeju towarstwow Handrij Zejler we Łazu a Statoka w Minakale wěsty čas. 1934 wuhnachu jeho nacije do němskich kónčin. Po 1945 bě hač do 1950 docent a direktor Serbskeho wučerskeho wustawa w Radworju a direktor šule w Bošecach. Zahe započa Lajnert do ­nowin dopisować a basnić. Napisa 1923 reportažu „Serbska hola“ a pjeć lět po tym wuńdźe zběrka jeho lyriki „Wyskow sapy, sylzow kapy“. Po lěće 1950 zaso pisaše a basnješe. W LND wuńdźetej zběrka basnjow „Šěrik, měrik, bałdrijan“ a powědančko „Žana chójna přewysoka“ wo swojim dźěćatstwje. Za šulske potrjeby spisa „Rostlinske mjena serbske-němske-łaćonske“. Domowina spožči jemu lěta 1962 ­Literarne myto. Manfred Laduš

Hižo nimale štwórć lětstotka zahorja legendarna skupina Pro Pain fanow žanra hardcore po cyłym swěće. Wot wšeho spočatka koncertuje band z New Yorka prawidłownje na jewišću Biskopičanskeho East Cluba, hdźež chce so dźensa, pjatk, wospjet wo nanajlěpšu naladu postarać. Wosebitej hosći stej kapale Bladestorm (Pólska) a Last Caress (Němska). Foto: Piotr Bieniecki

W klubowni so z literaturu zaběrali

štwórtk, 21. nowembera 2024 spisane wot:
„Znowa namakany přećel“ je swój puć tež do klubownje Sorabije namakał. Zawčerawšim wječor su sej studenća do Lipšćanskeje centrifugi studenta wučerstwa Jonasa Pjetaša a spisowaćelku a wudawaćelku Lubinu Hajduk-Veljkovićowu za předstajenje nowelki přeprosyli. Wudawaćelka je z čitanjom jara spokojom a so wjeseli, zo je Zwjazk serbskich wuměłcow financowanje zmóžnił. Tak zeznachu młodźi ludźo nowu serbsku knihu. Po čitanju so diskusija wo serbskej literaturje a přełožkach přizamkny. Dohromady štyrnaće młodostnych je so na zarjadowanju w Lipšćanskej klubowni wobdźěliło. Foto: Dušan Hajduk-Veljković

Budyšin (SN/bn). „Wěčne pućowanje. Barba a słowo w twórbje ukrainskeho wuměłca Andrija Sharana – Вічна подорож. Колір і слово у творчості українського художника Андрія Шарана – Ewige Reise. Farbe und Wort im Werk des ukrainischen Künstlers Andrii Sharan – Wieczna podróż. Kolor i słowo w twórczości ukraińskiego artysty Andrzeja Sharana“ rěka nowa wosebita wustajeńca, kotraž bu předwčerawšim w Budyskim Serbskim muzeju wotewrjena. Direktorka domu Christina Boguszowa powita něhdźe 50 hosći wernisaže dołhu tradiciju swojeje institucije jako wustajenišćo wuměłstwa słowjanskich susodow wuzběhnywši. Přehladka pokazuje po jeje słowach „reakciju wuměłca na prašenje, što so stawa, nadpadnje-li susod susoda. Wotmołwu pak njepodawa jako wójnski korespondent, ale z basnjemi a mólbami.“ Zdobom ma wustajeńca „zwjazanosć z Ukrainu demonstrować a jasne stejišćo zabrać“.

Wuspěšna premjera kriminalneje komedije

póndźela, 18. nowembera 2024 spisane wot:

Šunow (aha/SN). Sobotu nawječor witaše předsyda dźiwadłoweje skupiny Šunow-Konjecy Daniel Wjenk na kopaće połnej žurli Fabrikskeje hospody na premjeru kriminalneje komedije „Překlepani rentnarjo wědźa sej pomhać“. Z hódnoćacymi słowami wupraji wón dźak wšěm, kotřiž su w přihotach na mjeztym 19. inscenaciju lajskeje dźiwadłoweje skupiny pomhali.

Komediju „Die ausgebuffte Rentner-WG“ wot Beate Irmisch je Regina Šołćina do dobreje serbšćiny přełožiła. Wjenk wuzběhny tež wukon režiserki Petry-Marije Bulankec-Wenceloweje, kotraž je w minjenych dwanaće lětach, započinajo z hru „Baćony“, nětko hižo wosom hrow k wuspěšnemu předstajenju wjedła. Wupraji tež dźak za spěchowanje projekta přez Załožbu za serbski lud. Dobry simultany přełožk je Philomena Kurjatec zaručiła.

Budyšin (SN/bn). „Andrzej Sharan – wěčne pućowanje. Barba a słowo w twórbje ukrainskeho wuměłca Andrija Šarana“ rěka přichodna wosebita wustajeńca Budyskeho Serbskeho muzeja. Přehladka wopřijima akrylowe mólby a lyriku Šarana w originalnej ukrainšćinje kaž tež w serbskim, němskim a pólskim přebasnjenju. „Wzdawamy so wědomje dalšich komentarow, wobrazy a poezija rěča za sebje“, kurator přehladki a zastupowacy direktor muzeja Jędrzej Soliński we wobłuku wčerawšeje nowinarskeje rozmołwy rozłoži.

Chróšćan Šulerjo

nowostki LND