Na jubilejny koncert „Swjedźenske zynki“ je Nowa Łužiska filharmonija składnostnje 20lětneho wobstaća wčera do Wojerowskeje Łužiskeje hale přeprosyła. Mjez druhim zaklinča tam twórba „Module“ Earla Browna, kotruž bě ameriski komponist za dwaj orchestraj a dweju dirigentow spisał. Andrea Sanguineti a Ulrich Kern (wotl.) dirigujetaj dźensa wječor znowa w Budyšinje. Foto: Gernot Menzel

Zhonili, što je čerkeska buškej

štwórtk, 08. septembera 2016 spisane wot:

Z wćipnosću trapjachu sobudźěłaćerjo Serbskeho muzeja zajimcow z přeprošenjom na wosebity eksponat w domje, kotryž je restawrator Jan Bart wčera zwědawym hosćom předstajił.

Budyšin (CRM/SN). Restawrator Serbskeho muzeja Jan Bart rozkładźe zajimcam historisku drohoćinku – třělbu z dekoratiwnym mustrom, tak mjenowanu čerkesku buškej. Je to prědnik (Vorderlader), kajkiž wužiwachu w napoleonskich wójnach. Tónle eksponat bu drje wot Čerkesow zhotowjeny. Historikar Měrćin Brycka poda k staremu sewjerokawkaskemu ludej stawizniske informacije. W 19. lětstotku podležachu Čerkesojo ruskej namocy. Mjeztym sydla woni po hrózbnym ludomordar­stwje nimo Ruskeje tež w Syriskej, Turkowskej a Jordaniskej a jako ćěkancy w diasporje.

Myto Albinusa Mollerusa wupisali

srjeda, 07. septembera 2016 spisane wot:

Spěchowanske towarstwo za serbsku rěč w cyrkwi je Łužiske myto Albinusa Mollerusa wupisało. Přičina je klětuši 500. jubilej reformacije, kotryž ma so hódnje woswjećić.

Choćebuz (SN/MiR). Wupisanje myta je na wuměłske tworjenje wusměrjene. Zajimcy su namołwjeni wšelake wuměłske, wosebje rěčne formy zwuraznjenja wužiwać kaž eseje, powědančka, basnje, dźiwadłowe sceny a spěwy. Tež na polu nowych medijow wotwěraja so jim mnohe móžnosće. Wobkedźbować ma so při tym poćah k dwurěčnej Łužicy. „Nas zajimuja wosebje měnjenja młodych ludźi. Njejsmy pak starobne wobmjezowanje do wupisanja zapřijeli“, informuje předsyda spěchowanskeho towarstwa dr. Hartmut S. Leipner. Wón mysli přede­wšěm na to, zo šule po wšej Łužicy projekty na temu reformacija přewjedu. Předstajić sej dale móže, zo tole w praktikumach w institucijach tematizuja. Tež zajimcy, kotřiž hižo do šule njechodźa, su přeprošeni na wubědźowanju so wobdźělić.

Dopomnjenki Kocha němsce

srjeda, 07. septembera 2016 spisane wot:

Budyšin (SN). Pod hesłom „Windrad auf dem Dach“ je k wosomdźesaćinam Jurja Kocha nětko druhi dźěl jeho žiwjenskich dopomnjenkow wušoł, kotrež bě LND lěta 2014 hižo w serbskej rěči wudało.

W zwjazku wěnuje so Jurij Koch po­dawkam ze swojeje młodosće a zrałych lět. Zhladuje na čas wyšeje šule w Budyšinje, na studijne lěta w „małym Parisu“ a na čas, w kotrymž bě jako młody reporter we Łužicy po puću.

Němskorěčna Hornjołužiska domjaca protyka 2017 z Budyskeho nakładnistwa Lusatia serbskeho nakładnika dr. Franka Stübnera je na předań. Klětu 1. apryla wobsteji nakładnistwo 25 lět. Bohužel njeje wudawaćel tomule wažnemu jubilejej wosebity přinošk wěnował. Serbska maćizna pak je, kaž w kóždym dotalnym lětniku, tež w klětušim wudaću wobkedźbowana.

Trudla Malinkowa wopisuje njewšě- dne putace žiwjenje ewangelskeje serbskeje misionarki Hany Wackwitzoweje, kotraž narodźi so 1880 w Čornowje pola Bukec jako prěnje dźěćo Albertec žiw­nosćerskej swójbje. Na cuzorěčnje jara wobdarjeneho Budyskeho knihiwjednika Arnošta Hermana Zahrodnika (1872– 1955), pochadźaceho z Radworskeho Haja, dopomina jeho wnučka dr. Ingelora Goldmannowa. Jana Marćinkec serbsku dynastiju wobsydnikow skałow, kotraž pochadźeše z Dobrošec pola Malešec, předstaja prof. dr. Hinc Šewc.

W naležnosći so ničo njezměni

wutora, 06. septembera 2016 spisane wot:

Ministerka Stange rozdźělenje hłosow w kulturnym rumje wusprawniła

Zhorjelc. Debata wo dźiwadle kulturneho ruma w Hornjej Łužicy saha lěta wróćo. Nětko so wona znowa jewi: na podijowej diskusiji składnostnje 20lětneho wobstaća Noweje Łužiskeje filharmonije, hdźež je wčera wječor w Zhorjelskim dźiwadle­ wo šansy a wužadanja orchestra za cyły kulturny rum šło. Štož tele hudźbne ćěleso nastupajo derje funguje, měło tež za dźiwadła rozrisanje być. Fuziju pak awtomatisce zalutowanja njepřinjese. Wona dyrbi mudrje přemyslena być, rjekny sakska ministerka za wuměłstwo Eva-Maria Stange (SPD).

Generalny intendant Gerharta Hauptmannoweho dźiwadła Zhorjelc-Žitawa, Klaus Arauner, je wčera znowa na „rozdźělowanske boje“ w kulturnym rumje Hornja Łužica-Delnja Šleska skedźbnił. Z wokrjesomaj Budyšin a Zhorjelc kaž tež ze Załožbu za serbski lud ze sydłom w Budyšinje přisłušeja kulturnemu konwentej třo hłosokmani čłonojo. To zawinuje „njerunowahu“, štož sy w zašłosći na někotrymžkuli rozsudźe pytnył, tak na dobro Budyskeho Němsko-Serbskeho ludoweho dźiwadła.

Porjedźenka

wutora, 06. septembera 2016 spisane wot:
W artiklu „Čitanje pod Čornobohom“, wozjewjenym w SN 30. awgusta, jewjachu so bohužel zmylki. Prawje je, zo rěka z mnohimi literarnymi mytami wuznamjenjena lyrikarka Elke Erb. Spěwanje na Čornoboze w času nastaća tamnišeje korčmy wotmě so třeći dźeń swjatkow 1851 před wjace hač 3 000 ludźimi. 7. junija 1863 chcyše serbska młodźina na Čornobóh pućować a mjez druhim pěseń „Hišće Serbstwo nje­zhubjene“ spěwać. Prosymy wo wodaće za misnjenja. Redakcija SN

Prof. dr. M. Krječmar

wutora, 06. septembera 2016 spisane wot:
6. septembra 1891 narodźi so docent serbšćiny, rěčespytnik a literarny wědomostnik prof. dr. Mikławš Krječmar w Chasowje swójbje chěžkarja a dźěłaćerja. Wot lěta 1906 bě wón chowanc Pra­skeho Serbskeho seminara a studowaše rěčespyt na uniwersiće čěskeje stolicy. Wot lěta 1922 bě tam z lektorom serbšćiny, wudźeržowaše wuske zwiski do domi­zny a informowaše wot 1933 čěsku ludnosć wo antiserbskej politice w Němskej. Po wobsadźenju Čěskeje wot nacijow přesćěhowany wuchowa prof. Krječmar ča­sopis młodych Serbow „Gmejnska heja“. Po wójnje wuwučowaše wón serbskich šulerjow we Varnsdorfje, 1948 habilitowaše a bě hač do renty 1953 zaso docent serbšćiny na Karlowej uniwersiće. Krječmar publikowaše wo serbsko­katolskich spisowaćelach, hłownje wo Jakubje Barće-Ćišinskim, wuda monografije wo nim, wo Jurju Libšu a wo młodoserbskim hibanju. Dale spisa knihi wo Mikławšu Andrickim, Jurju Chěžce a zhromadnje z prof. Pawołom Nowotnym wo listowanju Ćišinskeho. 1956 spožčichu jemu Statne­ myto Ćišinskeho. Krječmar zemrě 1967. Manfred Laduš

Mortkow (SN/MiR). Wospjet je so Jakubecec twjerdźizna w Mortkowje jako přewšo­ přijomna kulisa za předstajenje Serbskeho ludoweho ansambla wopokazała. A jeje mějićel kaž tež wuhotowar lětušeho dźiwadła pod hołym njebjom z inscenaciju „Lesć“, zubny lěkar André Jakubetz, bě wurjadny hosćićel. Na terenje bě składnosć sej dobru wječer popřeć. Štóž bě sčasom přijěł, zetka tam na programje sobuskutkowacych a wužiwaše składnosć krótkeje bjesady. Mnozy zajimcy kupichu sej swój zastupny lisćik při wječornej kasy. Wšako njeběštej zarjadowani do toho wupředatej.

Nowostka z LND

póndźela, 05. septembera 2016 spisane wot:
Budyšin (SN). W Ludowym nakładni­stwje Domowina je wušła dźěćaca kniha z titlom „Jejdyrko“. Powědančko z pjera Křesćana Krawca a ilustracijemi Uwe Häntscha wusměrja so na čitarjow wot wosom lět. W srjedźiznje stawizny steji hólčec z njewšědnym mjenom Jejdyrko. Pozadk jednanja su napoleonske wójny před wjac hač 200 lětami w Budyskej kónčinje. Wulku rólu hraje při tym wowčernja při Sprjewi njedaloko Lichanja, kotrejež stawizna je, kaž awtor piše „lědma znata“. Krawc jara wobrazliwje powěda, tak zo móža so dźěći derje zamyslić.

Chróšćan Šulerjo

nowostki LND