Modlitwa a kwětki za wopory

póndźela, 24. měrca 2025 spisane wot:

Před dźesać lětami němske lětadło w francoskich Alpach znjezbožiło

Le Vernet/Haltern (dpa/SN). To bě jedna z najwjetšich katastrofow w stawiznach europskeho ciwilneho lětarstwa: Dźesać lět po zražce mašiny předewzaća Germanwings lećicy do Düsseldorfa su dźensa z kwětkami a modlitwami wopory wopominali. 150 ludźi je 24. měrca 2015 při zražce w francoskich Alpach ­žiwjenje přisadźiło. Policija je přeswěd­čena, zo je psychisce chory němski pilot katastrofu wotpohladnje zawinował, zo by sej žiwjenje wzał.

Tójšto přiwuznych woporow je składnostnje róčnicy k městnu njezboža njedaloko gmejny Le Vernet w francoskim departemenće Alpes-de-Haute-Provence přijěło. Lufthansa a jeje wotnožka Germanwings kóžde lěto tam na wopomi­nanje přeprošujetej.

W Němskej zarjadowachu najwjetše wopominanje w městačku Haltern am See na sewjernej kromje Poruhrskeje. Před dźesać lětami sedźeše skupina šulerjow z małeho městačka w Airbusu, kiž po puću z Barcelony do Düsseldorfa do hórskeje skały zrazy.

Prěni hózdź a šrubik

póndźela, 24. měrca 2025 spisane wot:
Wobšěrna paleta temow, čiłe a zdźěla dosć kontrowersne diskusije, wuběrnje planowane wotběhi, wjace hač 150 a z tym přewjele wobdźělnikow, hač zo móhli so tu wšitcy mjenować (předewšěm moderatorki wuměnow, čłonki dźěłarničku wuhotowaceho eksploratiwa StudioLab „Arbeit an ­Arbeit“ a nic naposledk za kulisami čestnohamtsce skutkowacy studowacy njech awtorej tychle linkow za zło njebjeru, zo so do rozprawy namakali njejsu) – prěni forum „Serbske žiwjenske rumy w digitalnej dobje“ smě so jako poradźeny zjimać. Zo chcedźa hladajo na wotpohladane pokročowanje nimo akademikarjow, (IT-)fachowcow a kulturnikow tež tych bóle zapřijeć, na kotrychž so digitalne poskitki w prěnim rjedźe měrja, potajkim tak mjenowanych wužiwarjow, je najskerje najwažniše dopóznaće po premjerje. Dalši šrubik, na kotrymž měło so – rady digitalnje – trochu wjerćeć, nastupa rěčane słowo. Štož so ­tónraz skerje připódla jewješe, bě mje­nujcy: serbšćina. Bosćan Nawka

Wuhorje w Haboli a Sprjewi wusadźa

póndźela, 24. měrca 2025 spisane wot:
Spandawski rybar Jens Hidde (naprawo) jědźe ze swojimi kolegami po Haboli, zo by tam wuhorje wusadźił. Ryby waža runje 0,3 gramy a su hišće škleńčite. Wuhorje pochadźeja z wuliwow francoskich rěkow do Atlantiskeho oceana. Rybarjo sadźa nětko wulke mnóstwa wot nich do Habole, Sprjewje a Dubje. Populacija škleńčiteho wuhorja w Europje raznje woteběra. Tohodla je EU čłonske kraje w lěće 2007 z wukazom zawjazała, naprawy za škit wuhorja zwoprawdźić. Foto: dpa/Soeren Stache

To a tamne (24.03.25)

póndźela, 24. měrca 2025 spisane wot:

Złota rubizna w hódnoće wjacorych statysac dolarow w staće Florida w USA je zaso pola swojeho wobsedźerja. Debjenki su ćěło paducha po přirodnym puću wopušćili, policija zdźěla. Paduch bě nawušnicy spóžrěł, jako jeho policija lepi. Na to běchu skućićela dwaj tydźenjej w chorowni pod dohladom policije wobkedźbowali. Röntgenowy nastroj zastojnikam při tym pomhaše.

Něhdźe 500 dróhow francoskeje stolicy w přichodnym času za awta zawru. Při woprašowanju wobydlerjow je so wjetšina za to wuprajiła, nowe pasma za pěškow wutworić. Na wothłosowanju pak so jeničce štyri procenty ze wšěch 1,4 milionow zapisanych wolerjow wobdźěli. Přichodne lěta móhło w Parisu 10 000 parkowanišćow wotpadnyć. Šoferojo awtow dyrbja so na wulke wokołopuće nastajić. Kotre drohi to potrjechi, hišće njewědźa.

Ličba nimale konstantna

pjatk, 21. měrca 2025 spisane wot:

Wiesbaden (dpa/SN). Nimale połojca přistajenych w Němskej dźěła w zawodźe, w kotrymž branšowe abo firmowe tarifowe zrěčenje płaći. Ličba je nimale konstantna, zdźěli dźensa zwjazkowy statistiski zarjad. Kwota pak bě prjedy jasnje wyša. Hač do srjedź 1990tych ­lět bu po informacijach hospodarskeho a socialnowědomostneho instituta (WSI) dźěłarniskeje Hansa Böckleroweje za­łožby něhdźe 85 procentow wšitkich přistajenych po tarifowym zrěčenju płaćenych.

Policija z namocu reagowała

Istanbul (dpa/SN). W Turkowskej protesty přećiwo knježerstwu prezidenta Recepa Tayyipa Erdoğana po zajeću jeho riwala Ekrema Imamoglu pokročuja. Při tym je k namócnym rozestajenjam mjez protestowacymi a policiju dóšło. We wulkoměstach Istanbul, Izmir, Ankara a Eskisehir policija ze sylzopłunom a wodomjetakami přećiwo demonstrowacym postupowaše. Mjeztym je Erdoğan opoziciji wumjetował, zo je narod zamyliła. Dźesaći­tysacy ludźo běchu hižo w nocy na wčera w někotrych městach kraja protestowali.

Z trutami město nadpadnyli

Israelske wójsko je ofensiwu w Rafah na juhu Gazaskeho pasma zahajiło. Tam su wojerske jednotki zasadźene a infrastrukturu teroristiskich organizacijow zniča, israelske wójsko zdźěli. Tež na sewjeru kaž tež w centrumje Gazaskeho pasma wójsko wojuje. Wobydlerjo w Norwegskej su hladajo na nowe wojerske jednanja wčera w stolicy Oslo demonstrowali a sej wot norwegskeho knježerstwa žadali, dalše brónje do Israela njedodawać. Foto: picture alliance/Eyad Al Zaro

Ministerstwo chcedźa wotstronić

pjatk, 21. měrca 2025 spisane wot:
Washington (dpa/SN). Prezident USA Donald Trump je dekret podpisał, po kotrymž ma so zwjazkowe kubłanske ministerstwo kraja rozbić. W dekreće namołwja wón ministerku za kubłanje Lindu McMahon wšo za to činić, zo bychu so funkcije ministerstwa na minimum redukowali. Hižo před něhdźe tydźenjom bě knježerstwo USA nimale połojcu přistajenych ministerstwa pušćiło. Zo bychu resort dospołnje wotstronili, dyrbi tež kongres planam přihłosować. W USA su za kubłanje hłownje zwjazkowe staty zamołwite, zwjazkowe ministerstwo ma jeničce podpěrace nadawki. Wone rozdźěluje na přikład spěchowanske pjenjezy, kotrež mnohe kubłanišća trjebaja. To ma resort tež w přichodźe činić.

Lětanišćoje dale zawrjene

pjatk, 21. měrca 2025 spisane wot:

Frankfurt nad Mohanom/London (dpa /SN). Zawrjene Londonske lětanišćo Heathrow ma tež wuskutki na najwjetše lě­tanišćo Němskeje w Frankfurće nad Mohanom. Tola nic masiwne, zdźěli rěčnik lětanišća. Wot dźensa planowanych 1 230 lětow z cyłkownje 170 000 pasažěrami dyrbjachu zamołwići pječa jenož šěsć lětow wot abo do Londona šmórnyć. Zdobom pak dyrbjachu druhe lěta­dła, kotrež běchu po puću do Heathrowa, w Frankfurće nad Mohanom přizemić. Kak so pasažěrojo z Němskeje dale do Londona dóstanu, ma lětanska towaršnosć rozrisać. Pod smužku so tuž ličba lětow w Frankfurće dźensa lědma změni.

Lětanišćo w Londonje Heathrow drje budźe z wěstotnych přičin dźensa hač do połnocy zawrjene. Tam je milina wu­padnyła. Přičina toho je woheń w pře­pinarni, kotrež lětanišćo zastaruje. Cyłkownje 1 300 lětow je z toho potrje­chenych, zdźěli britiska powěsćernja.

Kretschmerza paket wabił

pjatk, 21. měrca 2025 spisane wot:
Drježdźany (dpa/SN). Sakski krajny sejm je wčera na swojim wosebitym pose­dźenju wo financnym pakeće CDU/CSU, SPD a Zelenych w Zwjazku diskutował. Próstwu AfD, paketej znapřećiwić, su zapósłancy z jasnej wjetšinu wotpokazali. Z tym njeje sakski ministerski prezident Michael Kretschmer (CDU) nuzowany to dźensa na posedźenju Zwjazkoweje rady wotpokazać. Kretschmer na wčerawšej debaće krajneho sejma za paket wabješe, kotryž bě zwjazkowy sejm minjenu wutoru wobzamknył. „Dyrbimy do našeje wěstoty inwestować“, wón hladajo na napjate politiske połoženje po cyłym swěće wuzběhny. Předsyda frakcije SPD w sakskim sejmje Henning Homann ofensiwnje za inwesticije pleděrowaše.

Zwjazkowa rada je přihłosowała

pjatk, 21. měrca 2025 spisane wot:

Berlin/Podstupim (dpa/SN). Financnemu paketej je dźensa Zwjazkowa rada přihłosowała. Za přesadźenje paketa běštej dwě třećinje hłosow trěbnej, to je 46 wot 69 hłosow. Krajne knježerstwa, na kotrychž su CDU, SPD a Zeleni wobdźěleni, cyłkownje 41 hłosow docpěchu. Nimo toho je knježerstwo w Bayerskej, kotrež měješe šěsć hłosow k dispoziciji, připowědźiło, zo wudawkam přihłosuje. Z tym bě wjetšina hłosow zaručena. „W histo­riskich časach su historiske naprawy trěbne“, bayerski ministerski prezident Markus Söder (CSU) wudawki zakituje.

Braniborska chcyše so dźensa na ­posedźenju Zwjazkoweje rady hladajo na ­financny paket za zakitowanje a infrastrukturu hłosa wzdać. To bě po in­formacijach němskeje powěsćernje dpa wuslědk rozmołwow braniborskeho ­mi­nisterskeho prezidenta Dietmara ­Woidkeho (SPD) a jeho zastupjerja a financneho ministra Roberta Crum­bacha (BSW).

Chróšćan Šulerjo

nowostki LND