Prěnja Němka w swětnišću

wutora, 01. apryla 2025 spisane wot:

Rabea Rogge z Berlina w swětnišćowej łódźi předewzaća Space X

Cape Canaveral (dpa/SN). Berlinjanka Rabea Rogge je jako prěnja němska žona do swětnišća lećała. Raketa „Falcon 9“ swětnišćoweho předewzaća Space X ­Elona Muska je dźensa wot swětnišćoweho dwórnišća Cape Canaveral w zwjazkowym staće USA Floridźe wotlećała.

Swětnišćowa łódź „Fram2“ – pomjenowana po norwegskej polarnej slědźenskej łódźi z 19. lětstotka – ma štyri dny zemju wobkružić a wosebje polarnu ­kónčinu wobkedźbować. Region chcedźa z wysokosće 450 kilometrow přepytować. Nimo toho chcedźa w swětnišćowej łódźi prěni króć roentgenowe wobrazy zhotowić. Cyłkownje 22 wědomostnych přepytowanjow w tymle času planuja, předewzaće Space X zdźěla.

Nowu misiju „Fram2“ je znowa miliardar z priwatneho zajima organizował a zapłaćił. Tónkróć bě to w Chinje rodźeny Maltačan Chun Wang. Muž, kotryž bě z nowej kryptowej měnu zbohatnył, leći tohorunja sobu do swětnišća. Rogge bě jeho na ekspediciji w polarnych kónčinach zeznała. Pozdźišo so jeje wopraša, hač nochcyła so na lěće do swětnišća wobdźělić.

Serbska chorosć myli

wutora, 01. apryla 2025 spisane wot:
Dźěłowe městno społnomócnjeneje za serbske naležnosće Budyskeho wokrjesa je w krajnoradnym zarjedźe wočiwidnje jara njewoblubowane: Nichtó z tych, kotřiž bychu z wida krajneho rady za nadawk kompetentni byli, njeje zwólniwy, so wo tute powołanske wužadanje požadać. Najskerje ma job image, zo z tym wšěm kolegam na čuwy dźeš. Tak normalne, kaž sej myslimy, serbskosć w zarjadniskim dźěle „serbskeho wokrjesa“ tola hišće njeje. Tohodla nikoho wulce njemyli, zo dźěłowe městno hižo dlěši čas wobsadźene njeje. Por „specielnych wěckow“ (Witschas) dyrbja drje přestorčić, ale tak wažne wone z perspektiwy zamołwitych zarjada tak a tak njejsu. Zasadnje drje ma so městno tež w (financielnje) ćežkich časach wobsadźić, runje tak kaž na př. dźěłowe městno hamtskeje lěkarki. Z tutym přirunanjom so krajny rada wuznawa. Ale praktisce je přijomnišo, hdyž so nichtó oficielnje ze serbskej chorosću njezaběra. Serbja su robustni dosć, sebje samych wuhojić. Marcel Brauman

Raduš. Za praženym swinjećom je minjeny kónc tydźenja na słowjanskim hrodźišću w Radušu wonjało. Zamołwići a podpěraćeljo běchu sej předewzali, hosćom hrodźišća starodawne domjace swinjorězanje zbližić.

Přezjedni wšak sej běchu, zo njemóža ludźom wobrazy rězanja a wubranja skoćeća skićić. Ćim dokładnišo Hajko Kozel, poradźowar hrodźišća w serbskich naležnosćach, hosći wo něhdy w serbskich wsach woblubowanej tradiciji informowaše, kotraž so dźensa skerje zrědka haji. Přez lěto kormjene swinjo bu w zymje zarězane. Swinjorězanje bě wulki swójbny wjeršk, do kotrehož běchu wšitcy swójbni na někajke wašnje zapřehnjeni. Dźěći, kiž běchu mjeztym same swójbu załožili, přijědźechu tón dźeń domoj k staršimaj.

Najwjetši dźěl swinjeća ludźo rozdźělichu, tež mjez susodami. Wšako njemějachu něhdy móžnosće mjaso za­mróžić a składować kaž dźensa. Z tym bě zaručene, zo swójba słódne kuski tež wot susoda dóstanje, hdyž tón sam ­swinjo rězaše. A wězo při rězanju tež tu abo tamnu škleńčku wupichu. Palenc dźě pječa požiwanju tučnych jědźow ­polěkuje.

Braniborska poboku Tesle

wutora, 01. apryla 2025 spisane wot:

Podstupim (dpa/SN). Braniborske krajne knježerstwo je sej tež hladajo na planowane powabki za kupowanje elektriskich awtow wěste, zo ma twarc elektroawtow Tesla w Braniborskej dobry přichod. „Produkcija noweho modela ‚Y‘ je runje wuspěšnje zaběžała“, rjekny hospodarski minister Daniel Keller (SPD) powěsćerni dpa. „Na kóždy pad rozsud Tesle na dobro noweho awta pokazuje, zo koncern kruće z twornju w Grünheide a swojimi tysacami přistajenych planuje. Nimo toho planuje zwjazkowe knježerstwo nowy powabk, zo bychu ludźo elektroawta ­kupowali. To je tež derje za Braniborsku.“

Wobsedźer koncerna Elon Musk bě po wšej Europje jeničku awtowu fabriku před něhdźe třomi lětami w Grünheide pola Berlina wotewrěł. Wot toho časa ­nasta tam 11 000 nowych dźěłowych městnow. Tuchwilu ma awtotwarc starosće. Ličba předawanych awtow woteběra. Runočasnje pak ludźo po wšej EU dźeń a wjace awtow z elektriskim motorom kupuja. Elona Muska tuchwilu kritizuja, dokelž wón prezidenta USA Donalda Trumpa poradźuje a při tym dosć raznje postupuje.

To a tamne (01.04.25)

wutora, 01. apryla 2025 spisane wot:

Chłostanskemu jednanju překročenja dowoleneje spěšnosće dla móže so sakski kultusowy minister Conrad Clemens (CDU) tola hišće wuwinyć. Běłowodźanske hamtske sudni­stwo namjetuje jemu dojednanje: Clemens zapłaći pokutu 10 000 eurow. Nimo toho dyrbi wón wobchadny seminar wopytać a 20 hodźin wobchadneje wučby w šulach po­dawać. Clemens ma tydźeń chwile, so rozsudźić, hač poskitk přiwozmje.

Dwulětny hólc je njezbožo sněhoweho mobila na priwatnym swjedźenju w hornjobayerskim Bischofswiesenje zawinował. 37lětna šoferka bě dźěćo k sebi wzała, jako motor motorowych sanjow hižo běžeše. Hólc zwjertny płunowu ručicu, tak zo mobil z wulkej spěšnosću wotjědźe. Mobil zrazy z wotmachom do zawrjenych wrotow garaže. Pjeć dźěći, šoferka a dalši sobujěducy so zranichu.

Pismo přećiwo wójnje

póndźela, 31. měrca 2025 spisane wot:

Rom (B/SN). Italska nowina Corrirere della Sera je pismo swjateho wótca přećiwo wójnam wozjewiła. W nim wón namołwja: „Dyrbimy naše rěče, myslenje, cyły swět wotbrónić. Trjebamy přemyslowanje, nutřkowny měr a zmysł za kompleksnosć, diplomatiju a wozrodźenje mjezynarodnych organizacijow.“ Wšitkich, kotřiž w komunikaciji skutkuja, namołwi wón na skutkownosć słowow dźiwać.

Historiski wopyt přestorčeny

London (B/SN). Składnostnje swjateho lěta za 8. apryla planowany wopyt jendźelskeho krala Charlesa III. a jeho mandźelskeje Camille pola bamža bu chorosće dla krótkodobnje přestorčeny. Bucking­ham Palace w medijowej zdźělence wuske zwiski mjez katolskej a anglikanskej cyrkwju wuzběhny, kotrejež swětny předstejićel Charles III. je.

Wužiwanje nabožnych twarow

Sudnistwo: Le Pen wina

póndźela, 31. měrca 2025 spisane wot:

Paris (dpa/SN). W procesu přećiwo francoskej prawicarskej populistiskej politikarce Marine Le Pen překřiwjenja spěchowanskich srědkow EU dla je sudnistwo rozsudźiło, zo je Le Pen wina. Měru chłostanja chcychu w běhu dnja wozjewić. Statne rěčnistwo žada sej za 56lětnu pjeć lět jastwa a pjenježnu pokutu. Nimo toho chcedźa jej zakazać, k wólbam nastupić. Le Pen chce k prezidentskim wólbam 2027 nastupić. Wona wšitke wumjetowanja wotpokazuje.

Kijew wumjetuje Putinej

Kijew (dpa/SN). Hladajo na dale trajace ruske napady na ukrainske města a na frontu ukrainski prezident Wolodymyr Zelenskyj ruskemu prezidentej Wladimirej Putinej wumjetuje, zo nima žadyn zajim na měrliwym skónčenju konflikta mjez krajomaj. Surowosć ruskich nadpadow pokazuje, kak mało Putina diplomatija zajimuje, rjekny Zelenskyj w swojim widejowym poselstwje.

Steinmeier wopyta Armenisku

Indonescy muslimojo so na přibrjohu Parangkusumo w Bantulu zhromadnje ze swojimi swójbami modla. Po wšěm swěće su muslimojo wčera kónc póstneho měsaca Ramadana woswjećili. Po tym zhromadźichu so k wulkim hosćinam ze słódnymi ­jědźemi a zwjeselichu dźěći ze słódkosćemi. Foto: dpa/Rizqullah Hamiid

1 700 mortwych zemjerženja dla

póndźela, 31. měrca 2025 spisane wot:

Bangkok (dpa/SN). W Bangkoku buchu dźensa rano znowa wjacore wysokodomy ewakuowane, po tym zo bě zemja znowa ržała. Tři dny po ćežkim zemjerženju sylnosće 7,7 ze srjedźišćom w Myanmaru njeje tuž hišće měr zaćahnył. Knježerstwo zdźěli, zo njejsu fachowcy žane střasenja registrowali. Najebać to je mjez wobydlerjemi masowa panika wudyriła. Zamołwići ludźi namołwjeja, dale skedźbliwi wostać a při dalšich střasenjach hnydom twarjenja wopušćić.

W Myanmaru rěča mjeztym wo 1 700 smjertnych woporach zemjerženja. Wjace hac 3 400 ludźi bu zranjenych, wojerske knježerstwo zdźěla. Zemjerženje je tež w susodnych krajach Thailandskej, Kambodźi a Chinje škody zawostajiło.

Hišće raz kandidować?

póndźela, 31. měrca 2025 spisane wot:
Washington (dpa/SN). Prezident USA Donald Trump třeću wólbnu dobu za ­sebje njewuzamkuje, byrnjež tole po wustawje móžno njebyło. „Moji přiwisnicy chcedźa, zo dale činju“, rjekny Trump sćelakej NBC. Na prašenje nowinarjow, kak sej wón tole předstaja, Trump rjekny: „Su metody, z kotrymiž móžemy to činić.“ Móžno by było, zo wiceprezident J.D. Vance za prezidenta kandiduje a potom Trumpej městno přewostaji. Wustawa USA postaja, zo njesmě nichtó wjace hač dwójce za prezidenta wuzwoleny być. Trump bě minjene měsacy wospjet wo tym rěčał, zo móhł sej dalšu dobu ­zastojnstwa předstajić, „dokelž mnozy naše dźěło lubuja“. Tež jurisća hižo wo postupowanju Trumpa spekuluja.

Chróšćan Šulerjo

nowostki LND