Tworja naš přichod

štwórtk, 24. apryla 2025 spisane wot:

W hudźbnym lěhwje dožiwja dźěći na jednym boku wobohaćacu zaběru w prózdninach, na druhim dóstanu móžnosć, swój hudźbny talent dale wuwiwać. Wosebje drohotne je, zo dźěći tule nawuknu, zhromadnje w orchestrje hudźić a so jako dźěl wjetšeho cyłka zrozumić. Zo by hudźbny kruch na kóncu woprawdźe derje klinčał, je rozsudne, zo jedyn na druheho dźiwa. W orchestrje funguje zhromadne hraće jenož, hdyž wšitcy synchronje hraja, na dynamiku dźiwaja a so wzajomnje podpěruja. Tak nawuknu dźěło w teamje a runočasnje komunikaciju – esencielne to kmanosće, kotrež su jim w mnohich žiwjenskich wobłukach wužitne. Je wažne, zo zamołwići nětko hižo na přichod mysla a dorostowe talenty, kotrež zamóža tradiciju dale njesć, na tute wašnje spěchuja. Dorost je kluč za naš přichod! Nam dyrbi wědome być, zo je to ­generacija, kotraž naše hódnoty, našu kulturu a naše postupy dale ponjese.

Vanessa Žurec

Porjedźenka

štwórtk, 24. apryla 2025 spisane wot:
We wčerawšej powěsći wo Swětowym dnju knihi je so zmylk jewił. Prawje ma rěkać, zo předstaji Annett Šołćic skutkowanje Ludoweho nakładnistwa Domowina. Redakcija prosy wo wodaće za misnjenje.

Wopomnišćo ponowjene

štwórtk, 24. apryla 2025 spisane wot:

Drježdźany (dpa/SN). Sowjetske wojerske wopomnišćo njedaloko Wojersko-historiskeho muzeja w Drježdźanach su wobšěrnje ponowili. Z cyłkownje 127 500 eurami za ponowjenje plastiki, podtwara a pismowych taflow kaž tež plesternakow a trawnika su kóšty po informa­cijach Drježdźanskeje radnicy w planowanym ramiku.

Lěta 1945 poswjećeny twar bě prěnje w Němskej natwarjene wopomnišćo za padłych wojakow Čerwjeneje armeje. Za něhdźe 25 000 eurow chcedźa hač do 8. meje, 80. róčnicy skónčenja Druheje swětoweje wójny, z wosebitej taflu wo stawiznach pomnika informować – němsce, jendźelsce, rusce a ukrainsce.

Pod pomnikoškitom stejace wopomnišćo je padnjenym wojakam 5. gardoweje armeje wěnowane. Ju běchu jako zwjazk wjacorych mjeńšich jednotkow po dobyću Čerwjeneje armeje nad němskej Wehrmachtu w Stalingradźe spočatk 1943 zestajeli. Přez wuchodnu frontu přichadźachu wojacy jako wuswobodźerjo do Sakskeje a do Drježdźan. Pozdźišo wostachu woni jako dźěl sowjetskeho wobsadnistwa w NDR.

To a tamne (24.04.25)

štwórtk, 24. apryla 2025 spisane wot:

Z kradnjenym płachtakom do nuzy přišłoj staj bjezdomnaj njedaloko kupy Mallorca. Španičanaj w starobje 53 a 59 lět, kotrajž poprawom na lětanišću dowoloweje kupy žiworitaj, běštaj dwanaće metrow dołhu łódź jutry njedźelu w přistawje pokradnyłoj a z njej na morjo jěłoj. Tam pak zhubištaj orientaciju a wołaštaj wo pomoc. Paduchaj běštaj widźomnje wolóženaj, jako jeju policija zaja, kotraž za pokradnjenym płachtakom hižo pytaše.

Na wšěch 50 kilogramow konopa w kófru měješe 18lětna žona na Berlinskim lětanišću BER, jako z Doha do Němskeje přileća. Dalša žona chcyše z 30 kilogramami cannabisa z Bangkoka zapućować. Namakał je wopojny jěd wukubłany policajski psyk. Minjeny čas so pospyty kopja, drogi w kófrach do kraja pašować.

Mortwi při nadpadźe na bus

srjeda, 23. apryla 2025 spisane wot:

Dnipro (dpa/SN). W ukrainskej industrijnej kónčinje Dnipropetrowsk je dźensa po informacijach zamołwitych znajmjeńša dźewjeć ludźi žiwjenje přisadźiło, jako ruski trut w měsće Marhanez do busa dźěłaćerjow zrazy. Něhdźe 30 ludźi je so zraniło. Marhanez leži njedaloko ­fronty nad rěku Dnipro. W podkopkach wudobywaja wažnu rudu mangana. Tohodla so ruske wójsko stajnje zaso na tutón kónčinu měri.

Humanitarna katastrofa w Gazy

Gaza/Tel Aviv (dpa/SN). Gazaske pasmo dožiwja po informacijach UNO tuchwilu najhóršu humanitarnu katastrofu po spočatku wójny před połdra lětom. Nowych israelskich nadpadow a blokady pomocnych posyłkow dla je pomoc na dobro ciwilneje ludnosće w dalokej měrje přetorhnjena. W pasmje maja lědma hišće pitnu wodu, po tym zo je Israel milinu wotpinył. Nuzowe agregaty pobrachowaceho bencina dla njedźěłaja.

Hegseth so wobara

W swjatočnym procesionje su dźensa dopołdnja we Vatikanje ćěło zemrěteho bamža Franciskusa do katedrale swjateho Pětra donjesli. Wěriwi na Pětrowym naměsće ceremoniju sćěhowachu. Hač do pjatka maja ludźo składnosć, so z Franciskusom ­rozžohnować. 88lětny je předwčerawšim, póndźelu, zemrěł. Sobotu jeho w Romje pochowaja. Foto: dpa/Emilio Morenatti

Rěča wo Ukrainje

srjeda, 23. apryla 2025 spisane wot:
London (dpa/SN). Wjacori podpěraćeljo Ukrainy su so dźensa w Londonje zešli, zo bychu wo měrowym rozrisanju na dobro wot Ruskeje nadpadnjeneho kraja wuradźowali. Hinak hač su to připowědźili, njeje so wonkowny minister USA Marco Rubio wobdźělił. Město njeho je sej tam wurjadny pósłanc Keith Kellog dojěł. Němsku zastupujetaj poradźowar zwjazkoweho kanclera we wěstotnych prašenjach Jens Plötner a politiski direktor wonkowneho ministerstwa Günter Sautter. We Washingtonje wočakuja reakciju Ukrainy na namjety Ruskeje. Moskwa žada sej mjez druhim neutralnu Ukrainu zwonka NATO.

Musk so wotsali

srjeda, 23. apryla 2025 spisane wot:
Austin (dpa/SN). Šef awtotwarca Tesla Elon Musk chce wot meje krok po kroku jako poradźowar prezidenta USA Donalda Trumpa wotstupić. Město toho wě­nuje so wón sylnišo swojim nadawkam w nawodnistwje koncerna, kotryž twari elektriske awta. To je Musk po wozjewjenju najnowšich bilancow Tesle připo­wědźił. Zawod bědźi so z masiwnymi stratami. Dobytk koncerna je přirunujo z lońšom lětom wo 71 procentow spadował. Trump bě Muska jako poradźowarja přistajił, kotryž měješe razne lutowanja w ministerstwach přesadźić. To je nahladnosći Muska zeškodźało.

SPD hrozy minimalneje mzdy dla

srjeda, 23. apryla 2025 spisane wot:

Berlin (dpa/SN). SPD hrozy, zo chcyła zwyšenja minimalneje mzdy dla zakońsce zasahnyć, njedyrbjała-li komisija ze swojeje strony zwyšenje na 15 eurow wot lěta 2026 namjetować. „Wuchadźam z toho, zo komisija woprawdźe zwěsći, zo je zwyšenje minimalneje mzdy na 15 eurow trěbne“, rjekny generalny sekretar SPD Matthias Miersch nowinarjam. Tež nowy zwjazkowy kancler Friedrich Merz (CDU) z toho wuchadźa. „Smy hižo w druhich padach dopokazali, zo móžemy zakonsce zasahnyć, jeli komisija wotpowědnje njejedna“, Miersch rjekny. Wón poćahowaše so na lěto 2022, jako je te­hdyša amplowa koalicija SPD, Zelenych a FDP minimalnu mzdu njewočakujo wot 1. oktobra 2022 na dwanaće eurow zwyšiła. Hospodarstwo měješe tole za škódne a tehdyša opoziciska strona CDU/CSU bě rozhorjena.

W koaliciskim zrěčenju unije a SPD su so na to dojednali, zo ma wot dźěłodawarjow a dźěławych wobsadźena komisija njewotwisnje wot politiki dźěłać. Hač wona nowu mzdu wobzamknje, njeje wěste.

Njerjany són?

srjeda, 23. apryla 2025 spisane wot:
Wosobinski kontakt lěkarja k pacientej njemóžeš narunać – tež nic z telemedicinu. Tak wupraji so łužiska lěkarka hladajo na nowe puće mediciniskeho zastaranja, po kotrychž tuchwilu w Sakskej kročić spytamy. W komunikaciji z pacientom – tež w nonwerbalnej – zdoby sej lěkar mnoho přidatnych wažnych informacijow, kotrež su za rozsud dalšeho lěkowanja trěbne. Nimo toho matej wotewrjene wucho a sobučuće ­lěkarja za wosobinsku nuzu choreho tež wažny psychosomatiski efekt. Ale: Hladajo na nuzu mediciniskeho dorosta we wjesnych kónčinach dla je nowy model mediciniskich zastaraćelskich centrumow – kotrež dźensa Medical Cubes rěkaja – lěpje hač ničo. To měni tež lěkarka. Hdyž předstaju sej lěto a bóle dehumanizowane mediciniske zastaranje, je to za mnje wosobinsce njerjany són. Specifiska, na kwalifikowany fachowy personal wusměrjena migraciska politika – mjez druhim tež ze spěšnišim a jednorišim spožčenjom němskeho staćanstwa – móhła tomu zadźěwać. Milan Pawlik

Chróšćan Šulerjo

nowostki LND