Bozen (SN/BŠe).„Mnohotnosć měć a w měrje zhromadnje žiwi być je wulki pokład. To je ideja Europy! Tute poselstwo chcemy do wšěch kónčinow zemje pósłać“, wuzběhny krajny hejtman zwjazkoweho kraja Južny Tirol Arno Kompatscher na zahajenju 69. kongresa FUEN wčera w Bozenje. Něhdźe 250 delegowanych mjeńšinow z cyłeje Europy so na nim wobdźěla. Mjez nimi je předsyda Domowiny Dawid Statnik, jednaćelka Domowiny Judit Šołćina, zastupjerka předsydstwa towarstwa Pawk Luiza Winarjec kaž tež předsyda słowjanskeje dźěłoweje skupiny FUEN Hartmut Leipner.
Vilnius (dpa/SN). Ruskej wojerskej lětadle stej wčera mjezu statneho teritorija Litawskeje a z tym teritorija Nato přeprěčiłoj. Prawdźepodobnje stej mašinje w regionje Kaliningrada natankowanje w powětře zwučowałoj, litawske wójsko zdźěli. Ruske zakitowanske ministerstwo manewer w socialnych medijach wobkrući. Hranicy druhich statow při tym ranjene njebuchu, za to maja objektiwne kontrolne daty, wone piše.
Brónje za wjetše distancy
London (dpa/SN). Tak mjenowana koalicija zwólniwych schadźuje so dźensa w Londonje, zo by wo móžnosćach podpěrowanja Ukrainy w zymskim času wuradźowała. Britiski premierminister Keir Starmer je so za dodawanje wjetšeho mnóstwa brónjow za daloke distancy wuprajił. Z tym by Ukraina w zymje w boju přećiwo Ruskej sylniša była.
Trump rozmołwy zakónčił
Berlin (dpa/SN). „Lěto 2026 budźe lěto wulkeho přetwara“ – to rjekny prěnja žona na čole Němskeje železnicy (DB) Evelyn Palla něšto dnjow po tym, zo bě spočatk oktobra nowu poziciju nastupiła. We wčerawšej nowinskej zdźělence je wona swoje plany konkretnišo wopisała. Bytostny zaměr je decentralizacija dotalneje organizaciskeje struktury. To rěka: Regionalni nawodźa móža w přichodźe samostatnje operatiwnje a wobchodnisce w swojich regionach skutkować. Na druhim boku dyrbja w přichodźe tež wjace zamołwitosće přewzać, jeli so što njeporadźi a kwalita abo hospodarska bilanca spokojacej njejstej.
Maximilian Krah, sakski zapósłanc AfD w zwjazkowym sejmje, je wčera w interviewje z nowinu Welt swoju stronu namołwjał, so wot awstriskeho prawicarskeho ekstremista Martina Sellnera a jeho koncepta remigracije distancować. „Hdyž zapřijeće ‚remigracija‘ wužiwamy, dyrbimy wujasnić, zo němscy staćenjo wot toho potrjecheni njejsu“, wón wuzběhny a doda: „Hewak zastopnjowanje strony jako prawicarskoekstremistisku njewotbudźemy.“
Chětro njezbožownje zahaji so předwčerawšim zhromadny manewer policije a wójska w baworskim Erdingenje. W běhu zwučowanja su zastojnicy policije mylnje z wótrej municiju na wobdźělnikow zwjazkoweje wobory třěleli, při čimž so jedyn wojak zrani. Za dokładnymi přičinami njezboža slědźi tuchwilu Landshutske statne rěčnistwo.
Kalmykska republika je dźěl Ruskeje, ležacy mjez Čornym a Kaspiskim morjom. Do tuteje stepoweje kónčiny su prjedownicy Mongolam přiwuznych Kalmykow w 17. lětstotku ze sewjerneje Chiny připućowali.
Moderne stawizny Kalmykskeje su tragiske. Dokelž su w času Druheje swětoweje wójny hač do tuteje kónčiny němske wójska dóšli, přikaza sowjetski diktator Stalin 1944 wšitkich Kalmykow do Sibirskeje přesydlić – jako kolektiwnu wjećbu za pozdatne „sobudźěło z njepřećelom“. Tohodla bu 93 000 wobydlerjow Kalmykskeje a 23 000 kalmykskich muži, zasadźenych tón čas we wójsku, namócnje wottransportowanych. Mnozy při tym žiwjenje přisadźichu. Hakle 1957 smědźachu so Kalmykojo zaso do domizny wróćić.
Kalmykska republika je 75 000 km2 wulka (štyri króć tak wulka kaž Sakska) – ma pak jenož 268 000 wobydlerjow (lědma štyri wosoby na kwadratny kilometer). Z nich je 63 procentow Kalmykow a 26 procentow Rusow; zbytk ludźi su mjeńše etnikumy.
Celovec (SN/MiR). Na 35. Europski kongres ludowych skupinow su so zastupjerjo europskich narodnych mjeńšin w Celovecu zešli. Kongres je korutanske krajne knježerstwo přihotowało. Wčerawša fachowa wuměna w koncertnej žurli korutanskeho města steješe pod hesłom Dialog a kultura a bě přewšo płódna.
Mjez wobdźělnikami běše předsyda Domowiny Dawid Statnik jako zastupjer łužiskich Serbow. We wobłuku fachoweje wuměny wo temje „Přewrót časa – přichod myslić“ přednošowaše Statnik wo Serbach w Němskej. Wón zhladowaše na změny časa pola Serbow w zašłosći a přitomnosći. Zdobom dawaše dohlad do wuwića serbskeho luda w přichodźe.