Drježdźany (CRM/SN). „Jako je Pětr Wjeńka spočatk lěta 1987 do Zapadneje Němskeje wupućował, spjelni so jemu són“, piše w dosłowje zběrki „Wjelki jědu“ wudawaćel dr. Timo Meškank. Studowany informatikar měješe dwaj konikaj: z kolesom pućować a pisać. Słušeše pak k mnohim předewšěm młodym ludźom, kotřiž widźachu so přez NDRski system w swojim wosobinskim wuwiću zamjezowani. Zběrka krótkeje prozy nadarjeneho literata móžeše hakle 25 lět po jeho tragiskej smjerći wuńć. Wón znjezboži, jako bě do Alpow z kolesom po puću.
Na 142. schadźowanku proša studenća sobotu za tydźeń, 19. nowembra, a to znowa do Budyskeje měšćanskeje hale „Króna“. Countdown za přihotowanski kruh wokoło za projekt zamołwiteje sobudźěłaćerki Załožby za serbski lud Jany Pětroweje tuž běži.
Budyšin (SN/CoR). „Na hosći schadźowanki čakaja studentske kabarety, hudźba, reje a spěwy, 1. serbska kulturna brigada budźe runje tak pódla kaž rejwanska skupina Budyskeho Serbskeho gymnazija – telko je hižo jasne“, powěda wjelelětna organizatorka tradicionalneho zetkanja bywšich a tuchwilnych serbskich studowacych Jana Pětrowa. Wjele wjace wona dobry tydźeń do zarjadowanja sama hišće njewě, znajmjeńša nic, štož wobsah nastupa. Ramik pak kruće steji, wo to je so starała.
Kaž loni staj tež tónkróć Radworčanaj Jakub Wowčer a Maksimilian Kral režiju schadźowanki přewzałoj. „Smój sej wězo někotre zajimawostki wumysliłoj, z kotrymiž chcemy publikum zabawjeć“, praji Jakub Wowčer. Štó budźe moderěrować, to nochce hišće přeradźić: „Překwapjenka dyrbi być. Telko pak móžu hižo rjec: Program budźe jara rjany“.
Po premjerje w Budyšinje a předstajenjach mjez druhim w Radworju, Worklecach a Lejnje bě aktualna hornjoserbska inscenacija Němsko-Serbskeho ludoweho dźiwadła „Do dźěła zdar!“ minjenu sobotu hósć na Sakskich krajnych jewišćach w Radebeulu.
Serbja maja so derje, znajmjeńša w Drježdźanach a Radebeulu. Woni lubuja swoje serbske dźiwadło. Zo móhli sej inscenaciju wobhladać, njetrjebaja ani do Budyšina jěć. Wšako přijědźe dźiwadło k nim – a to ze wšěm, z hrajerjemi a dalšimi sobudźěłaćerjemi, z jewišćowym wobrazom, z techniskimi nastrojemi, z režiju, ze simultanej přełožerku a ze suflezu, kotraž smě samo sobu hrać.
Kónc oktobra je na Kasperec dožiwjenskim statoku w Ćisku, kotryž staja tež serbskosć do srjedźišća, Doris Kasperec swoju prěnju dźěćacu knihu z titulom „Die Raupe und der Nasenbär“ předstajiła. Ilustrował bě publikaciju łužiski wuměłc Jörg Tausch. Lawdaciju na knižnej premjerje měješe Dora Gebauerowa, kotraž so sylnje za serbskosć w Ćisku zasadźa. Wona tež tamnišu Bjesadu sobu organizuje a podpěruje.
„Stajnje jenož zadychać, to njeńdźe“, praji Doris Kasperec. „Stajnje jenož wudychać pak tež nic“, wona dodawa. A tak je polarita wšemu nadrjadowany princip. Runowaha přećiwkow stara so wo harmoniju. Jenož plusowe a minusowe čopy so woprawdźe přićahuja. Dawać a brać, to dźerži dušu w runowaze. Štóž na Ćišćanski Kasperec dožiwjenski statok přińdźe, móže tule wuwaženosć tež woprawdźe začuwać.
Zhorjelc (AK/SN). Muzeje w Hornjej Łužicy dyrbjeli wužadanjam přichoda wotpowědować. W tym zwisku měli sebjekritisce pruwować, kak wuwija nowe formaty a sej nowych zajimcow zdobudu. „Muzeje njejsu jenož městna kubłanja a dožiwjenjow, ale tež interkulturne institucije. Tale mnohotnosć kulturow měła so bóle wotkryć“, podšmórny Ulf Großmann, koordinator syće Kulturne kubłanje w kulturnym rumje Hornja Łužica-Delnja Šleska, minjenu póndźelu na mjeztym šestym fachowych posedźenju na temu „Perspektiwy kulturneho posrědkowanja“. Něhdźe dwaceći zastupnikow muzejow a kubłanišćow so tam wobdźěli.
Njezwučenu wustajeńcu su wčera w Budyskej měšćanskej bibliotece wotewrěli. 1987 we Wojerecach rodźena wuměłča Juli West (naprawo) předstaja tam wobrazy, ale tež debiznu, toboły a črije, kotrež wuznamjenja wusahowaca pisanosć. Serbska basnica Róža Domašcyna, kmótra Juli West, je wčerawšu wernisažu přewodźała. Awtorka čitaše němske basnje ze swojeje hakle njedawno wozjewjeneje zběrki „Die dörfer unter wasser sind in deinem kopf beredt“. Foto: Carmen Schumann
Drježdźany (SN/CoR). Jako paradiz lubowarjam hrow a literatury su so kónc tydźenja Drježdźanske wiki prezentowali. Na dwójne wiki „Spielraum“ a „Schriftgut“ je hač do wčerawšeho popołdnja 18 000 ludźi přichwatało. Na hrajnych wikach předstaji 70 wustajerjow cyły spektrum wot deskoweje hry hač k virtual-reality. Mjez 80 wustajerjemi čitanskich wikow bě prěni raz tež Ludowe nakładnistwo Domowina. Wone dźě słuša kruće do nakładnistwoweje krajiny Sakskeje a wustaješe swój knižny program. Wosebje swoje němskorěčne publikacije, kaž knihi wo Serbach, wudaća z rjadu „Die sorbische Bibliothek“, knihi Jurja Brězana, Jurja Kocha a Křesćana Krawca kaž tež wobrazowe zwjazki LND tam poskićeše.
Slepo (ML/SN). W běhu štwórć lětstotka su Slepjanske kantorki na nimale 500 wustupach w kraju a we wukraju, tak wjacekróć w Čěskej a Pólskej kaž tež w Parisu, připosłucharjow wokřewili. Wone spěwachu serbske pěsnje swojeje wosady sobu na dalšich 380 swjedźenjach a bohosłužbach. Tak su serbsku kulturu holanskeje kónčiny před dźesaćitysacami ludźi awtentisce a lóštnje předstajili a jim tak jeje bohatosć a pisanosć zbližili.