Berlin (AW/SN). Holči chór Berlinskeje Uniwersity wuměłstwow (UdK) je w stolicy zhromadnje z publikumom na třoch předstajenjach kónc tydźenja w cyrkwi swjateje Hilžbjety do předstajenja Ottfrieda Preußleroweje opery „Krabat“ zaspěwał spěwy w serbskej rěči. Nimale 200 ludźi so na kóždym wupředatym zarjadowanju za sobuspěwanje spěwow „Wulkeho Słowjanow splaha“, „Běži woda“ a „Rjana Łužica“ zahori.

Jan Herman Mrózak

pjatk, 21. oktobera 2016 spisane wot:

Městopředsyda Maćicy Serbskeje a farar Jan Herman Mrózak narodźi so 18. oktobra 1841 wučerskej swójbje w Narću pola Wojerec a wotrosće we Wulkich Zdźarach, hdźež bě jeho nan kantor. Po maturiće w Budyšinje studowaše Jan Herman Mrózak kaž jeho młódši bratr Oswald ewangelsku teologiju, a to w Halle a we Wrócławju, doskónčiwši studij we Wittenbergu. Wot lěta 1866 bě farar w Radšowje a wot 1874 hač do smjerće swjatki, 19. meje 1902, w Budestecach. Tamniši Boži dom da wón wobnowić a we wsy załoži­ nalutowarnju. Zasadźi so za to, zo dóstaštaj bohosłowcaj Jan Gólč a Matej Handrik před serbskimi wosadnymi Bu­destec duchownsku swjećiznu w maćeršćinje. Mrózak bě aktiwny Maćicar, wot lěta 1888 wuběrkownik Maćicy Serbskeje a wot 1900 jeje městoprědsyda. Postara so sobu wo nowe serbske šulske wučbnicy a jednaše w nadawku Maćicy wjacekróc wuspěšnje ze šulskej wyšnosću dla jich zawjedźenja do šulskeje wučby. Towarstwo pomocy za studowacych Serbow je 1880 sobu załožił a w nim swěrnje skutkował.

Manfred Laduš

Dalša potrjeba so informować a wotwažować

štwórtk, 20. oktobera 2016 spisane wot:

W kulturnym konwenće Hornja Łužica-Delnjošleska skutkuje wot 1. oktobra nowy direktor Załožby za serbski lud Jan Budar. Na wčerawšim zeńdźenju gremija w Połčnicy jeho wutrobnje witachu.

Połčnica (SN/MiR). Jedne ćežišćo zeńdźenja bě předstajenje hospodarskeho plana kulturneho ruma Hornja Łužica-Delnjošleska za lěto 2017. Za serbske institucionelne spěchowanje so ničo njezměni. To rěka, zo je po dotalnym planowanju financowanje za Serbski muzej, Němsko-Serbske ludowe dźiwadło kaž tež za Serbski ludowy ansambl klětu zawěsćene.

Dalšu dźěławosć wobrěčeli

štwórtk, 20. oktobera 2016 spisane wot:
We wobłuku zetkanja zastupjerjow słowjanskich muzejow w Němskej su wobdźělnicy, mjez nimi Měrćin Brycka z Budyskeho, Werner Měškank z Choćebuskeho Serbskeho muzeja a referent Domowiny Clemens Škoda, muzejowe słowjanske sydlišćo Ukranenland w Torgelowje wopytali. W fachowych přednoškach wěnowachu so předewšěm dalšej dźěławosći wobdźělenskeho kruha, kotryž bě so druhi króć zetkał. Dźěłowy kruh słowjanskich muzejow je jónkrótny w Němskej. Foto: Clemens Škoda

Podłožki su trěbne

štwórtk, 20. oktobera 2016 spisane wot:
Kulturny konwent Hornja Łužica-Delnjošleska zestaja so z wokrjesneju radow Budyšin a Zhorjelc a z direktora Załožby za serbski lud kaž tež z mnohich poradźowacych čłonow. Z tym móže so nowy direktor hnydom gratu přimać. A to je Jan Budar na wčerawšim zeńdźenju w Połčnicy wjackróć činił. Wón jimaše so słowa, na serbske aspekty pokazujo. Tak w naležnosći nakupa zwukoweje a wobswětlenskeje techniki za Mortkowsku twjerdźiznu. Jan Budar pokaza na trěbnu podpěru. „Twjerdźizna wuwiwa so na wosebite zarjadnišćo za region. A SLA wotkrywa sej tam wosebite hrajnišćo.“ Tak hódnoći to tež Zhorjelski wokrjesny rada Bernd Lange (CDU). Přiwšěm, jasne dyrbi być, štó je próstwystajer. Jenož tak hodźi so prawje wotwažować. Tole zwěsćić je cyle lochko. Podłožki próstwystajerja měli na wuradźowanju předležeć, čemuž wčera po zdaću tak njebě. Milenka Rječcyna

Podpěra nuznje trěbna

srjeda, 19. oktobera 2016 spisane wot:

Rěčicy/Sprjowje/Łaz (SN/JaW). Za aktiwne serbskorěčne turistiske poskitki nimaja a njewidźa zamołwići we Łazowskej gmejnje tuchwilu potencial. Tole zwěsćichu čłonojo Zwjazka za serbski kulturny turizm na swojej wčerawšej ekskursiji po srjedźnej Łužicy. „Dyrbimy Łazowsku gmejnu w tym nastupanju nuznje podpěrać, zo njebychmy region jako serbsko- turistiski zhubili“, zwurazni předsyda zwjazka Marko Kowar. Zdobom poruči wón, jako titul w regionalnym planje sej zapisać za ćežišćo serbsku rěč a kulturu. We Łazu wopyta zwjazk Dom Zejlerja a Smo­lerja, Zejlerjowy pomnik a cyrkej.

Přirunać móžachu čłonojo zwjazka wuwiće turistiskeho zwičnjenja a serbski podźěl zašłych lět na Rěčičanskim Erlichtec dworje. „Wjele změniło so njeje. Nastupajo serbskosć su tam runje tak słabje nastajene kaž před dwaceći lětami“, rjekny Kowar. Za pozitiwne ma wón pokazki na Serbow a hdźe móža so zajimcy na­drobnišo informować.

Nowa lyrika Dyrlicha

srjeda, 19. oktobera 2016 spisane wot:
Budyšin (SN). W Ludowym nakładnistwje Domowina je wušła nowa zběrka Benedikta Dyrlicha „Zlět zelenych wuchačkow“. Čitar namaka w njej lyriku a prozu serbskeho basnika a publicista. Dalšu powabliwosć zběrki wučinjeja ilustracije Drježdźanskeje wuměłče Fee Vogler. Dyrlich wotkrywa rjanosć a wjelebarbnosć žiwjenja. Zadobywaja so pak tež dajace sony. Wón wjedźe čitarja do Slepoho, Delan, Drježdźan a do dalokeho swěta.

Tema su Sołobiki

srjeda, 19. oktobera 2016 spisane wot:
Budyšin (SN/MiR). Projekt Sołobiki, kotryž je spěwarka a hudźbna pedagogowka Tanja Donatec jako partnerka Serbskeho ludoweho ansambla koncipowała a hižo wjacore lěta wuspěšnje přewjedowława, so dale wjedźe. Ideja zhromadneho spěwanja wšelakich generacijow we wjacorych rěčach, mjez druhim serbsce, je wobstatk wosebiteho wuradźowanja. Cyłotna tema dwudnjoweho nadregionalneho zetkanja pjatk a sobotu w Budyskej Röhrscheidtowej bašće je kulturne kubłanje na wsach. Na wuradźowanju předstaja koncepciju modularizowaneho modeloweho předewzaća na wsach. Załožba uniwersity Hildesheim kaž tež Institut za kulturnu politiku stej nastupajo koncepcionelne planowanje nawjedowacej. Zapřijate do projekta su zwjazkowe kraje Braniborska, Hessenska a Sakska. Koncepcija ma so, podpěrana wot Zwjazka kaž tež Sakskeho kultusoweho ministerstwa, w běhu přichodnych třoch lět přesadźić. Wobdźělnicy chcedźa wo tym wuradźować, kak hodźa so hižo wobstejace abo nowe ideje optimalnje za wožiwjenje husto jenož mało wobydlenych kónčinow zwoprawdźić.

Załožba załožena

srjeda, 19. oktobera 2016 spisane wot:
Dźens před 25 lětami załožichu knježerstwa Zwjazka, Sakskeje a Braniborskeje we Łazowskej cyrkwi Załožbu za serbski lud. Wona měła k tomu přinošować, zo móža Serbja „swoju rěč, swoju narodnu a kulturnu identitu tež w přichodźe zdźeržeć“. Tak rěkaše w zhromadnym wozjewjenju zwjazkoweho ministerstwa nutřkowneho a ministerskeju prezidentow Sakskeje prof. dr. Kurta Biedenkopfa a Braniborskeje dr. Manfreda Stolpe wo wutworjenju załožby. Wona dósta 34 milionow hriwnow, za lěto 1991 a za 1992 41 mio. hr. „Chcemy sobu k tomu přinošować, zo móhli so Serbja w přichodźe swobodnje a bjez zadźěwkow w swójskej kulturnej swojoraznosći wuwiwać“. Tole wuzběhny w narěči zwjazkowa ministerka za žony a młodźinu dr. Angela Merkel, kotraž zastupowaše zwjazkowe knjeržerstwo na historiskim akće. Załoženske wopismo podpisachu zwjazkowy statny sekretar Franz Kroppenstedt, prof. dr. Kurt Biedenkopf a dr. Manfred Stolpe. Za předsydku załožboweje rady wuzwolichu Ludmilu Budarjowu. Manfred Laduš

Styki z Ukrainu njesu płody

srjeda, 19. oktobera 2016 spisane wot:

Na swjatku poezije a kultury „Lytavry“ w Černihiwje

Z Budyskeho a Drježdźanskeho wida zdawa so, jako by ukrainski Černihiw na wuchodnej kromje Europy wopušćeny drěmał. Při tym so čłowjek dźiwa, dojědźe-li sej tam, zo wjedu přez město, ležace nimale 130 kilometrow sewjernje Kijewa, busowe a železniske čary z Odessy přez Kijew do Minska, Pětrohroda a Moskwy. Podobne zwiski wjazaja Černihiw ze swojimi něhdźe 300 000 wobydlerjemi z Lwowom a Waršawu na zapadźe kaž tež z Charkowom na wuchodźe.

Starožitne sydlišćo podłu rěki Desna z wjace hač pjatnaće wurjadnymi, w minjenymaj lětdźesatkomaj wuběrnje ponowjenymi katedralemi, kotrež wuchadźeja z doby wuchodnosłowjanskeho mócnarstwa „Kijewskeje Rus“, móžeš w prawym zmysle słowa wobhladować jako stawizniske a kulturne srjedźišćo. Mjez druhim so w měsće a jeho wokolinje z dalšimi dawnymi sydlišćemi ruska a ukrainska literatura a kultura křižu­jetej.

Chróšćan Šulerjo

nowostki LND