Dokumenty pokazuja časowy duch

pjatk, 26. awgusta 2016 spisane wot:

Zhorjelc (AW/SN). Na temu „Formacija. Zhorjelc“ su wčera w Bibliskim domje na Nysowej w Zhorjelcu před wjace hač 30 zajimcami fotodokumentarnu wustajeńcu Budyskeho ofotografikarja Jürgena Maćija wotewrěli. Přehladka zahaji zdobom fotowe wubědźowanje „Městno zwobraznjenja – dopomnjenske městnosće NDR w rumje Zhorjelca“ we wobłuku druheho fotofestiwala tohole města. Jürgen­ Maćij, kiž bě na swjatočnym wotewrjenju přitomny, pokaza zajimawe 22 čornoběłych a kolorowych fotodokumentow – prezentowacych časowy duch –, kotrež bě w Zhorjelcu a Zgorzelecu kónc 1980tych a spočatk 1990tych lět zapopadnył­.

Statok ze spara ćernjawki budźić

štwórtk, 25. awgusta 2016 spisane wot:

We Wujezdźe wobnowjeja burski statok po antropozofiskich idejach

Kóń na dworje je to prěnje, štož widźu. A před zachodom do domskeho dźěći we wulkim basenku lóštnje hejsuja. Je lěćo, a na starym štyristronskim statoku we Wujezdźe (Breitendorf) njezetkawawaja so jenož dorosćeni na dwutydźenskim lětnim campje. Nětko, popołdnju po swačinje, woni dale na domje dźěłaja. Wšako je nimale wšudźe wulke twarnišćo. Lěkar z Drježdźan rozłožuje něhdyšej čłonce Kurta Masuroweho orchestra, kak ma z njebozowej mašinu platy na sćěnje přičinić, wučer z Bad Sassendorfa rozkładuje złotnikarskej mišterce, kak dyrbi wottokowa roła wupadać, a w zadnjej stwě klepataj mužej stary wobmjetk z wjercha. Wučer je z Mannheima přišoł, zo by pomhał, a to tež financnje. Budyšanka pokazuje, kotre sćěny je hižo z hlinu wobmjetała. „Smy dwór Ćernjawcyny statok pomjenowali, dokelž chcemy jón kaž ćernjawku ze spara wubudźić“, powěda Jörg Schröder, jedyn z iniciatorow a nošerjow projekta.

„Mój jandźel je mje tam wjedł“

štwórtk, 25. awgusta 2016 spisane wot:

Jako dr. Hannes Wieting w NDRskim času medicinu studowaše, wón wukubłanje na tři lěta přetorhny, nic pak njedo­sahaceho wukona dla. „Šulska medicina njeje mje přeswědčiła, rozhladowach so za alternatiwami“, praji rodźeny Drježdźanjan, kiž dźensa na tamnišej Nowej Waldorfskej šuli kaž tež w Janusza Kor­czakowej spěchowanskej šuli jako šulski lěkar skutkuje. „Mój jandźel je mje tam wjedł“, 52lětny rozjasnja, „zastupuju takrjec terapeutiski element. Hladam, zo so dźěći ćělnje a dušinje derje wuwiwaja, to je najwažniše.“

Jan Chojnan

štwórtk, 25. awgusta 2016 spisane wot:
Rěčespytnik a farar Jan Chojnan narodźi so wčera před 400 lětami we Wikach (Petershain)­ swójbje fararja duchowneho Jura­ Chojnana. Po wopyće gymnazijow w Choćebuzu, Budyšinje a we Wrócławju pućowaše wón jako šolar po Słowakskej, hdźež sej dalše słowjanske rěčne znajomosće přiswoji. Wot lěta 1630 do 1635 studo­waše we Wittenbergu teologiju a na­stupi po tym swoje prěnje farske městno w Slopišćach (Schlepzig). Po šěsć lětach powołachu Chojnana za wyšeho fararja w Lubnjowje, hdźež hač do smjerće 1664 skutkowaše. W Slopišćach a Lubnjowje jeho dźensa zjawnje wopominaja, wšako ma wulku zasłužbu wo serbske pismowstwo. 1650 dokónči Chojnan swoje najwuznamniše dźěło „Linguae Vandalicae“ z prěnjej serbskej gramatiku a z delnjoserbsko-łaćonskim słownikom. Dźěło wosta nje­ćišćane, rukopis pak bu wjacekróć wotpisany, tež w Serbskim instituće chowatej so wotpiskaj. Michał Hórnik je dźěło Choj­nana přeslědźił a hódnoćeše je takle: „Po Jakubicy, Molleru, Tarje, Warichiusu a Martiniju je to šesta nam zdźeržana serbska kniha.“ Manfred Laduš

Wuznamna nadregionalna nowina Literarna Ukraina, nowina spisowaćelow Ukrainy, kotraž w Kijewje wuchadźa, je 21. julija na stronomaj 13 a 14 pod nadpismom „Prekrasna Lužica“ wobšěrny přinošk wo 38. swjedźenju serbskeje poezije kaž tež wo stawiznach a žiwjenju we Łužicy­ wozjewiła.

Wróćo do přichoda

srjeda, 24. awgusta 2016 spisane wot:
Mjenje na błyšćace mjena wotwonka a eksperimenty, za to pak bóle na swójskosć sadźa intendantka SLA Diana Wagnerec. Před lětom bě wona jeho nawod přewzała, a w planje noweje hrajneje dobje je rukopis hižo nimale 20 lět w jeničkej profesionalnej hudźbnej instituciji Serbow skutkowaceje raznje pytnyć. Hač su to program na česć Juraja Kubánki, zesylnjene zhromadne dźěło z NSLDź, z Friedemannom Böhmu a dalšimi tudyšimi partnerami, wona wě, kotre pokłady tule ma a na koho móže so spušćeć. Solidnje dźěłać rěka jeje hesło, a k tomu tež słuša, sej znowa repertoire a za turneje hodźace so programy zdźěłać. To njerěka, zo ćah SLA nětko do druhdy snano přejara glorificěrowaneje zašłosće jědźe. Diana Wagnerec skerje realizuje, štož je dźensa a přichodnje za profilowanje ansambla w domiznje runje tak kaž na wikach trěbne – inowacije inkluziwnje. Cordula Ratajczakowa

Literarne zarjadowanje a rejwanski program

srjeda, 24. awgusta 2016 spisane wot:

Čitanje z romana„Paradiz“ z hudźbu wobrubjene

Budyšin (AW/SN). Do wobšěrneho programa njedźelu wotměwaceho so 3. dnja Hornjeje Łužicy zapřijachu we wobłuku něhdźe 19 zarjadowanjow w Budyskim a Zhorjelskim wokrjesu tež kulturny poskitk Zwjazka serbskich wuměłcow. Tak čitaše spisowaćel Křesćan Krawc Serbam a Němcam w Budyskim lokalu „Rańše słónco“. Z wulkim zajimom sćěhowachu přitomni rozprawu spisowaćela wo 100lětnej žiwjenskej situaciji serbskeje swójby kaž tež wuwjedźenja a stawiznički, rysowace jeho dźěćatstwo a powójnske dožiwjenja w Hućinjanskej wokolinje. Připosłucharjow putaše wosebje tež epilog w Krawcowym romanje „Das Ende vom Paradies“.

Powědał je literat tež wo swojim tuchwilnym wašnju pisanja. Tak koncentruje so wón při tworjenju nětko bóle na formu­ wěcneje knihi, zo by takle li­terarnu tematiku najbóle wěrjepodobnu předstajił. Křesćan Krawc je zetkanje z čitarjemi wužiwał, zo by skrótka předstajił někotre ze swojich dźěćacych a dalšich knihow – powědančkow a reportažow.

Na swoje dźesate narodniny běše skupina Přezpólni sobotu wječor na Koklic dwór w Chrósćicach přeprosyła. Připowědźili běchu młodźi mužojo wokoło Fabiana Kaulfürsta zhromadny program z folklornej skupinu Vojara z južneje Morawy a rejwarjemi Wudworskeho ansambla a po tym hudźbu, zhromadny spěw a reju hač do pózdnjeje nocy.

Serbski institut w statnej kencliji

pjatk, 19. awgusta 2016 spisane wot:

Drježdźany (SN/CoR). Lětsa přewjedźe sakske knježerstwo kaž hižo w minjenych lětach znowa dźeń wotewrjenych duri pod hesłom Škleńčana knježerstwowa štwórć w Drježdźanskej statnej kencliji. Jutře, 20. awgusta, wot 10 do 17 hodź. změja wopytowarjo składnosć, so wobšěrnje wo dźěławosći krajneho knježerstwa wobhonić. Snědań ze sakskimi statnymi ministrami je runje tak móžna kaž wodźenja po kencliji.

Tež Serbja su jutře zaso pódla. Na prěnim poschodźe statneje kenclije prezentuje so Serbski institut (SI) w separatnej rumnosći. Serbska rěč a kultura dźensa, Serbja jako słowjanska mjeńšina w Němskej abo kak móžeš serbšćinu wuknyć – to su někotre temy, na kotrež dóstanu zajimcy wotmołwu. Nimo toho poskića tam wobdźělenje na kwisu, wobhladanje krótkich filmow, prezentaciju dźěławosće jeničkeho zwonkauniwersitneho serbskeho slědźerskeho zarjadnišća w dobje přiběraceje digitalizacije kaž tež rozmołwy ze sobudźěłaćerkami SI. Za dźěći budźe paslenski kućik přihotowany.

Hotujo so na klětušu 500. róčnicu zahajenja reformacije su pomnik Martina Luthera z Hłowneho torhošća saksko-anhaltskeho Eislebena wzali a do dźěłarnje dowjezli. Tam jón restawrator Ulrich Weidauer tuchwilu ponowja. Plastiku chce wón dospołnje wurjedźić a ze škitnym wóskom poćahnyć. Foto: dpa/Hendrik Schmidt

Chróšćan Šulerjo

nowostki LND