Rěčeć, nic so zwadźić

štwórtk, 01. februara 2024 spisane wot:
Serbska rada Sakskeje je ze swojej rozmołwu ze Serbskim sejmom wčera pokazała, kak dobra politiska komunikacija tež w Serbach funguje: Najebać wšě diferency so w přijomnej atmosferje wo motiwach a argumentach wuměnjeć. Z tym móža sej wšitcy nowe perspektiwy wotkrywać. Zastupjerjo Serbskeho sejma wězo wědźa, zo nimaja tuchwilu wuhlady na statne zrěčenje. Tohodla sej waža krótkodobne kročele na dobro Serbow. A nawopak wupruwowany pragmatikar čuje, zo dołhodobnje njedosaha, so jeničce ze změnami zarjadniskich postajenjow zaběrać. Naš lud trjeba woboje, praktiski rozum wšědneho dnja a zaměr za přichod. Nimo toho njemóžemy nikoho parować, kiž so za serbske naležnosće angažuje. A tež swoje mocy nochcemy za njetrjebawšu zwadu brojić, ale za rěč a kulturu nałožować. W tutym zmysle njech je wčerawše dźěłowe wuradźowanje sakskeje serbskeje rady znamjo noweje komunikatiwneje normality w Serbach. Marcel Brauman

Asisi pokazuje nowy projekt

štwórtk, 01. februara 2024 spisane wot:
W Drježdźanskim panometru w měšćanskim dźělu Reick wustaja wuměłc Yadegar Asisi nowy panoramowy wobraz pod titulom „Amazoniska“. Wot spódka abo wot wysokeje platformy sem móža sebi zajimcy 3 700 kwadratnych metrow wulki ­wobraz, kotryž je wuměłc z cyłkownje 30 000 jednotliwych wobrazow hromadźe ­zestajił, wobhladać. Tak skići so wopytowarjam móžnosć so cyle do atmosfery ­wobraza zanurić. Panometer je wšědnje wotewrjeny. Dorosćeni płaća 14 eurow ­zastupa, dźěći sydom. Foto: Jürgen Männel

To a tamne (01.02.24)

štwórtk, 01. februara 2024 spisane wot:

„Sandalismus“ mjenuja žortnje akciju ludoweje uniwersity (VHS) w Buxtehude pola Hamburga: Na titulnym wobrazu noweje brošurki widźeć stej noze w běłych nohajcach w sandalach. Z akciju chcedźa zamołwići wjace muži do kursow VHS nawabić. Po wšej Němskej wučinja jich podźěl runje 18 procentow. Při tym su poskitki ludowych uniwersitow tež za muži atraktiwne. „Dyrbimy jich nastorčić, hewak so njehibaja“, šula zdźěla. Wothłós zbudźa mjeztym žiwe diskusije, tež negatiwneho razu.

Z juchu a palacymi so wobručemi na dróhach su ratarjo minjenu nóc w Magdeburgu přećiwo planowanym skrótšenjam na njedobro burow protestowali. W industrijnej kónčinje na sewjeru saksko-anhaltskeje stolicy ratarjo wjacore dróhi blokowachu. Policija palace so wobruče stajnje zaso hašeše.

Nakupowanje we Wojerecach

srjeda, 31. januara 2024 spisane wot:

Móžnosće nakupowanja su wšudźe wažny dźěl infrastruktury. Hdyž so w tymle wobłuku něšto změni, to mnohich ludźi zaběra. To so znowa we Wojerecach pokazuje.

Wojerecy (AK/SN). Drježdźanska firma zdźěła tuchwilu koncept nakupowanja we Wojerecach. Wón wopřijima wuwiće drobnowikowanja kaž tež nakupowanskich centrumow. 21. februara wotměje so wo tutej temje wobydlerska zhromadźizna. 12. měrca so měšćanska rada na wurjadnym posedźenju jeničce z tejle temu zaběra. Tole zdźěli wyši měšćanosta Torsten Ruban-Zeh (SPD) wčera na wuradźowanju radźićelow.

Tójšto młodych schori na rak

srjeda, 31. januara 2024 spisane wot:

Mailand (dpa/SN). Rak je najčasćiša přičina smjerće, dale a bóle tež mjez młódšimi ludźimi. Team slědźerjow na uniwersiće w Mailandźe zdźěli, zo stupa smjertna rata w starobnej skupinje 25 do 49lětnych w Europje a Wulkej Britaniskej, kotřiž su na rak schorjeli.

Hłownej přičinje widźa eksperća w nadwaze a wulkim konsumje alkohola tuteje staroby. Tež přemało ćělneje aktiwity polěkuje schorjenju. Rak črjewow je w młódšich lětach čim agresiwniši – šansa wustrowjenja ćim snadniša. Poskitk profylaktiskeho přepytowanja za 45lětnych by po měnjenju ekspertow jara spomóžny był. Chorobne kasy w Němskej zmóžnjeja tuchwilu tajke přepytowanje jenož zakonsce zawěsćenym žonam wot 55 lět kaž tež mužam wot 50 lět. Hižo w přepytowanjach móže lěkar chorobny rozrost črjewa – móžne žórło raka – wotstronić. Po rozprawje Němskeho slědźerskeho centra za schorjenja na rak, schori wob lěto něhdźe 55 000 ludźi na rak črjewow, wjace hač 20 000 ludźi tohodla wumrěja. Stupaca smjertna rata je wustróžaca hladajo na dźeń a lěpše móžnosće diagnozy a lěkowanja.

Wopory holocausta wopominali

srjeda, 31. januara 2024 spisane wot:

Berlin (dpa/SN). Zwjazkowy sejm je dźensa z oficialnej žarowanskej swjatočnosću miliony wopory nacionalsocializma wopominał. K zapósłancam rěčachu prezidentka parlamenta Bärbel Bas, bywša jata koncentraciskeho lěhwa Ausch­witz Eva Szepesi a sportowy žurnalist Marcel Reif, kotrehož nan bě holocaust přežiwił. Nastork je mjezynarodny wopominanski dźeń holocausta 27. januara. Na wjacorych wopomnišćach w Berlinje a wokolinje kładźechu ludźo wěncy.

Wočakuja werbalny duel

Berlin (dpa/SN). We wobłuku wuradźowanja zwjazkoweho sejma wo etaće 2024 wočakowachu dźensa na tak mjenowanej generalnej debaće prěnje direktne rozestajenje tutoho lěta mjez zwjazkowym kanclerom Olafom Scholzom (SPD) a nawodu frakcije CDU/CSU Friedrichom Merzom. Do zahajenja debaty rjekny frakciski šef SPD Rolf Mützenich, zo wočakuje „mócneho zwjazkoweho kanclera ze socialdemokratiskim poselstwom“.

Ekomilina dale a dróša

Po puću do stolicy Parisa su francoscy ratarjo ze swojimi traktorami, zo bychu tam přećiwo ratarskej politice knježerstwa protestowali. Mjeztym su burja wšitke awtodróhi do směra na Paris blokowali. Policija spyta, kolony jězdźidłow zadźeržeć. Mjeztym bliža so traktory wažnemu logistiskemu centrumej, kotryž stolicu ze žiwidłami zastaruje. Foto: pa/dpa/MAXPPP/Arnaud Journois

Pjenježna karta za migrantow

srjeda, 31. januara 2024 spisane wot:
Wiesbaden (dpa/SN). Elektronisku kartu za składowanje statnych popłatkow za požadarjow azyla chcedźa po wuprajenjach hessenskeho ministerskeho prezidenta Borisa Rheina (CDU) po wšej Němskej nałožować. Tole je Rhein jako předsyda konferency ministerskich prezidentow we Wiesbadenje připowědźił. Bayerska a Mecklenburgsko-Předpomorska chcetej swójske puće kročić. Tamnych 14 zwjazkowych krajow je so na zhromadne postupowanje dojednało. W lěće chcedźa projekt zahajić. Z nowej kartu njeje migrantam přichodnje wjace móžno, pjenjezy statneje podpěry přiwuznym do wukraja pósłać.

Swójske brónje puć do swobody

srjeda, 31. januara 2024 spisane wot:

Kijew (dpa/SN). Ukrainski prezident Wolodymyr Zelenskyj ma wuwiwacu so produkciju trutow a municije w swójskim kraju za puć do swobody. „Domjaca produkcije trutow, granatow za artileriju a wojerskich jězdźidłow je we woprawdźitym zmysle produkcija našeje swobody, swobody Ukrainjanow a Ukrainy“, rjekny 46lětny wčera w swojim wšědnym widejowym poselstwje. Zelenskyj bě stajnje zaso potwjerdźił, zo chcył Rusku na bitwišću porazyć. Jenož tak móhła Ukraina rusku agresiju dołhodobnje skónčić. Połoženje na fronće mjenowaše prezident znowa „wobćežnu“.

Minjene dny běchu medije rozprawjeli, zo je Zelenskyj wyšeho rozkazowarja wójska Walerija Zalušnyho pušćił. Na ćišć USA a Wulkeje Britaniskeje pak je wón swój wukaz pozdźišo zaso cofnył.

Klingbeil: Wotsunjenje přesadźić

srjeda, 31. januara 2024 spisane wot:

Osnabrück (dpa/SN). Předsyda SPD Lars Klingbeil je zwjazkowe kraje namołwjał, wot zwjazkoweho kanclera Olafa Scholza (SPD) nastorčenu iniciatiwu nastupajo wotsunjenje migrantow přesadźić. „Zwjazkowe kraje maja nětko składnosć a dyrbja ju tež wužić“, rjekny Klingbeil Osnabrückskim nowinarjam. „Stat dyrbi fungować, hdyž wo to dźe, ludźi, kotřiž njemóža pola nas wostać, wróćo pósłać.“

Podlěšenje jatby do wotsunjenja ma přichodnje tomu zadźěwać, zo wupokazanja w poslednim wokomiku zwrěšća. Amplowa koalicija bě před tydźenjomaj wotpowědny zakoń wobzamknyła.

Scholz bě hižo nazymu 2023 w rozmołwje z magacinom Spiegel rjekł: ­„Dyrbimy skónčnje we wulkim stilu tych wotsunyć, kotřiž nimaja žane prawo, w Němskej wostać.“ Klingbeil zdobom na to pokaza, zo trjeba Němska dale wukrajnych fachowcow. Hladajo na snadny podźěl ukrainskich ćěkancow na dźěłowych wikach sej Klingbeil žada, zo měli ćěkancy po najspěšnišim puću němsce nawuknyć a potom tule na dźěło chodźić. Zdobom wón zakituje, zo dóstawaja tež ukrainscy ćěkancy wobydlerski pjenjez a z tym wjace, hač požadarjo azyla w Němskej.

Chróšćan Šulerjo

nowostki LND