Měnjenje swobodne

srjeda, 13. septembera 2023 spisane wot:
W artiklu 5 našeho zakładneho zakonja je prawo na swobodny wuraz měnjenja zakótwjene. Zo njeje wułožowanje tutoho artikla za sudnikow runje dźensa, w časach kompleksnych hospodarsko-politiskich problemow žana lochka naležnosć, to pokazuje pad 36lětneje Wjelećanki. Wona bu wot hamtskeho sudnistwa wužiwanja Z-symbola dla zasudźena, druha instanca – krajne sudnistwo – pak je zasudźenje nětko zaso zběhnyło. Pismik „Z“ je znamjo ruskich ­jednotkow, we złóstniskej wójnje přećiwo Ukrainje. W prěnim wokomiku wšak wusud iritěruje. Pokaza pak tež: Justica w našim staće je njewotwisna. Sudnicy njejsu so ani wot fakta, zo zasudźena ze scenu reichsbürgerow sympatizuje ani wot powšitkowneje statneje doktriny wobwliwować dali, ale su wosobinske prawo jednotliwca sylnili. To je demokratija w najlěpšim zmysle! A poprawom dyrbjał wusud tež runje tych přeswědčić, kotřiž na našej demokratiji dwěluja a to kóždu póndźelu znowa na demonstracijach zwuraznjeja. Abo? Milan Pawlik

EU přepytuje subwencije Chiny

srjeda, 13. septembera 2023 spisane wot:

Straßbourg (dpa/SN). Europska unija ­zahaja přepytowanja statneje podpěry Chiny za twarcow elektroawtow dla. „Płaćizna tutych awtow je hoberskich statnych subwencijow dla kumštnje znižena, tole zawinuje skomolenja europskich wikow“, rjekny prezidentka komisije Europskeje unije Ursula von der Leyen dźensa w Europskim parlamenće w Straßbourgu. To njeje akceptabelne. Swětowe wiki su wot tunich chinskich elektroawtow tuchwilu „zapławjene“, wona rjekny.

Přepytowanja subwencijow dla móža mjez druhim k tomu wjesć, zo žadaja sej přichodnje chłostanske cła na tute awta. Tuchwilu we wjacorych hospodarskich wobłukach na tym dźěłaja, wotwisnosć EU wot statow kaž Chiny znižić a domoródne předewzaća podpěrować. W měrcu bě komisija EU naćisk zakonja k zastaranju ze surowiznami předstajiła. Z nim chcedźa zaručić, zo njewostanje EU pola wažnych surowiznow wjace wot jednotliwych krajow kaž Chiny wotwisna. Europa je hospodarskemu wubědźowanju a dobrym stykam k Chinje wotewrjena, von der Leyen potwjerdźi. „Dyrbimy pak so njefairnemu zadźerženju wobarać.“

To a tamne (13.09.23)

srjeda, 13. septembera 2023 spisane wot:

Antikske narowne kamjenje z Jemena su we wobchodźe meblow w Londonje namakali. Kamjenje słužachu předawanišću jako dekoracija. Kupc bě policiju ­informował. Zastojnicy zwěsćichu, zo jedna so wo dźěle antikneho rownišća, kotrež bu loni wurubjene. Wobsedźer wobchoda kamjenje policiji přewostaji, zo móhła je ­Jemenej wróćić.

Tunl do twarjenja wyšeho sudnistwa Montenegra su njeznaći w stolicy Podgorica ryli. Objekt saha hač do komory, w kotrejž składuja dokumenty sudniskich jednanjow. Prawdźepodobnje pak ničo njepobrachuje. Tunl su sobudźěłaćerjo skerje připadnje namakali. Zamołwići su sej wěsći, zo chcychu kriminelne cwólby jatych ze sudniskeje žurle wuswobodźić a jim ćěkanje zmóžnić. Organizowana kriminalita je w Montenegru přewšo rozšěrjana.

Zelenskyj nadźija so pomocy

wutora, 12. septembera 2023 spisane wot:

Kijew (dpa/SN). Po zetkanju z němskej wonkownej ministerku Annalenu Baerbock (Zeleni) w Kijewje je ukrainski prezident Wolodymyr Zelenskyj hladajo na dalšu wojersku pomoc Němskeje optimistiski. Je wažne, zo partnerojo wo potrěbnosćach Ukrainy a jeje wojakow a nastupajo škit energijoweje infrastruktury zhonja, rjekny Zelenskyj w swojim wječornym widejowym poselstwje. Zelenskyj je sej wěsty, zo dóńdźe k wuslědkam.

Biden namołwja k jednoće

Anchorange (dpa/SN). Prezident USA Joe Biden je składnostnje róčnicy terorowych nadpadow 11. septembra 2001 kraj k jednoće namołwjał. Zjednoćene staty njesměli začuće narodneje jednoty ni­hdy zhubić, rjekny Biden na wojerskim zepěranišću w zwjazkowym staće Alasce na wopominanskim zarjadowanju k 22. róčnicy nadpadow. Ataka je kraj swój čas zjednoćiła, Biden rjekny. Dźensa su USA politisce pačene, kaž nihdy do toho.

Trump chce sudnicu wotwołać

Po dźewjeć dnjach su w Turkowskej na ekspediciji ćežko schorjeneho slědźerja Marka Dickeyja z tysac metrow hłubokeje ­prózdnjeńcy wuchowali. Dickey bě dźěl mjezynarodneho mustwa, kotryž tam slědźeše. Wón bě na krawjenje žołdka schorjeł. Na naročnej akciji wuchowanja wobdźěli so wjace hač 150 pomocnikow z wjacorych krajow. Foto: dpa/Mustafa Unal Uysal

Hamor wobara so zetkanju reichsbürgerow

wutora, 12. septembera 2023 spisane wot:

Hamor (AK/SN). Ze wšej mocu chce so Hamorska gmejna wot reichsbürgerow planowanemu zarjadowanju „100 lět Bjerwałdski hród + 11 lět kralowstwo Němska“ wobarać, kotrež ma so kónc tydźenja z něhdźe 500 hosćimi wotměć. Tak mjenowane Kralestwo Němska z iniciatorom Peterom Fitzekom na „wiki“ a „zetkanje w syći splećenych“ mjenowane zarjadowanje přeprošuja. Při tym chcedźa projekt „Bjerwałdska wjes zhromadnosće“ předstajić a tam swjedźensku halu poswjećić.

Pomocnicy po puću do Libyskeje

wutora, 12. septembera 2023 spisane wot:
Bengasi/Istanbul (dpa/SN). Po zahubnych njewjedrach w Libyskej, hdźež ­howri wobydlerska wójna, organizuja zamołwići z wotmachom mjezynarodnu pomoc. Turkowska je prěnje skupiny ­pomocnikow pósłała. Lětadła woža pomocnikow a jich techniku kaž čołmy, ­stany a wěcy k zastaranju ludźi, zdźěli turkowski prezident Recep Tayyip ­Erdoğan. Wosebje ćežko wot njewjedra „Daniel“ potrjechene je město Derna. W socialnych medijach widźeć běchu wobrazy zničenych domow a awta na wot masow błóta dospołnje zapławjenych dróhach. Wo smjertnych woporach dotal spušćomne informacije nimaja. Ministerski prezident jedneju z wobeju znjepřećeleneju knježerstwow Osama Hammad liči z něhdźe 2 000 mortwymi. Tysacy ludźi w kraju z nimale sydom ­milionami wobydlerjow je zhubjenych. Wichor „Daniel“ bě předwčerawšim, njedźelu, w Libyskej cychnował. Mjeztym je tež UNO mjezynarodne zjednoćenstwo statow wo pomoc prosyła. Jedna so wo najsylniše zliwki minjenych 40 lět.

Přećiwo kumštnej płaćiznje

wutora, 12. septembera 2023 spisane wot:

Dźěłarnistwo ver.di warnuje před socialnym njeměrom miliny dla

Berlin (dpa/SN). Předsyda posłužboweho dźěłarnistwa ver.di, Frank Werneke, je so přećiwo jenož za industriju potuńšenej płaćiznje miliny wuprajił. „Wot ryzy industrijneje płaćizny miliny móžu politisce zamołwitym jenož wotradźić“, rjekny Werneke nowinarjam. Tež priwatne domjacnosće a socialne institucije dyrbjeli do statnje wurunaneje płaćizny miliny zapřijate być. „By hoberski potencial socialneho njeměra měło, by-li wobydler, kiž ze zakonskej minimalnej mzdu runje tak běžny měsac zmištruje, za milinu 35 centow za kilowattnu hodźinu płaćić dyrbjał, hdyž wulkoindustrija z pomocu statnych subwencijow jenož pjeć abo šěsć centow płaći“, Werneke rjekny. „A akcionarow koncernow potom tež hišće dale posłužuja“, wón doda.

Strašny konstrukt

wutora, 12. septembera 2023 spisane wot:
Za čas NDR su ludźo skót z čornym chlěbom picowali, dokelž njepłaćeše tón te­hdy ani hriwnu. W nowotwarskich kónčinach kaž w Strowotnej studni móžachu so wobydlerjo wšědnje trójce kupać, dokelž bě ćopła woda we wonych 65 hriwnach podruže takrjec zapřijata. Na kóncu bě stat tež dźakowano wonym subwencijam bankrotny. Pozdźišo wumyslichu sej politikarjo kumštnu płaćiznu miliny 28 centow na dobro wšěch, kotřiž sej solarnu připrawu na třěchu přišrubowachu. Wuslědk bě hoberski nawal a wyše zličbowanki miliny za wšěch, dokelž dyrbješe wša towaršnosć tónle njezmysł sobu financować. Nětko hrozy z industrijnej ­płaćiznu miliny znowa tajki kumštny konstrukt. Strašne při tym je, zo njezměja wšitcy z toho wužitk, ale jenož někotři. A lěpšiny, kotrež sej knježerstwo, abo lěpje hospodarski minister Habeck z toho lubi, so drje spěšnje do napřećiwneho wobroća, hdyž skupina njespokojnych – wuzamknjenych – dale přiběra. Marko Wjeńka

To a tamne (12.09.23)

wutora, 12. septembera 2023 spisane wot:

Pozdatne masowe mordarstwo je w jendźelskim přistawnym měsće Chapel St. Leonards wulkozasadźenje policije zawinowało. Swědk bě policiju wołał, po tym zo bě w rumnosći wjacore wosoby na zemi ležo widźał, tukajo na złóstnistwo. Policija spěšnje zwěsći, zo jedna so wo zwučowanje yoga-skupiny. Policija prosy wo wodaće za wulku ličbu policajskich ­sirenow, kiž běchu ludźi znjeměrnili.

Spodźiwny list a njeznata maćizna w listowej wobalce stej w cłownym zarjedźe w Fürstenwaldźe pola Frankfurta nad Wódru alarm zbudźiłoj. Dweju sobudźěłaćerjow, kotrajž měještaj z maćiznu ­kontakt, su hnydom izolowali a lěkarsce přepytowali. Fachowcy Berlinskeho instituta za kriminalnu techniku namakanku přepytowachu a zwěsćichu, zo je ma­ćizna njestraša. Nětko pytaja za zawinowarjom wopačneho alarma.

Chróšćan Šulerjo

nowostki LND