„Smy koalicija a žana fuzija“

póndźela, 09. januara 2023 spisane wot:
Stuttgart (dpa/SN). FDP je na tradicionalnym zetkanju Třoch kralow swoju samostatnosć w amplowej koaliciji wuzběhnyła. „Njejsmy dźěl někajkeho lěhwa, ale samostatna politiska strona“, wuzběhny předsyda FDP Christian Lindner zašły pjatk w Stuttgarće. Komisariski generalny sekretar FDP Bijan Djir-Sarai tohorunja wuzběhny: „To je koalicija a žana fuzija.“ Chětro jasnje wupraja so FDP do směra Zelenych nastupajo migracisku politiku. „Wěm, zo mnozy wočakuja, zo so přede­wšěm w humanitarnym wobłuku rozrisanja nańdu. Jasne pak dyrbi wšitkim być, zo je zwólniwosć humanitarneje zamołwitosće njedźělomnje zwjazana z fungowacym wróćowjedźenjom ludźi a migraciskimi zrěčenjemi z druhimi statami.“

Situacija we wsy so přiwótřiła

póndźela, 09. januara 2023 spisane wot:

Aachen/Erkelenz (dpa/SN). Aachenska policija hlada „starosćiwje“ na přichodne dny a tydźenje, w kotrychž móhło k rozestajenjam z klimowymi aktiwistami dóńć. Tak ma so tuchwilu wobsadźena wjeska Lützerath přesydlić. Tamniši wobydlerjo su sydlišćo hižo dlěje wopušćili. „To budźe wužadace zasadźenje z wjele rizikami“, rozkładźe policajski prezident Dirk Weinspach dźensa rano we wusyłanju WDR. Minjeny tydźeń je tam přewažnje měrnje wostało. Wčera pak je so situacija přiwótřiła. Mjez druhim aktiwisća kamjenje na policistow mjetachu. „To njeje dobre znamjo“, Weinspach měni. „Nadźijam so, zo njebudźe so to wospjetować.“

Energijowy koncern RWE chce porynsku wjes Lützerath na zapadźe Sewjerorynsko-Westfalskeje spotorhać, zo móhli tam brunicu wudobywać. Póda a domy mjeztym energijowemu koncernej słu­šeja. W zbywacych rumnosćach bydla nětko aktiwisća, kotřiž su spjećowanje připowědźili. Přichodne dny je wobšěrna akcija policije předwidźana.

Dyrbja mnohe ćeže rozrisać

póndźela, 09. januara 2023 spisane wot:

Sakska krajna direkcija zaběra so dźeń a sylnišo ze sćěhami změny klimy

Drježdźany (dpa/SN). Sakska krajna direkcija ma so dźeń a bóle ze sćě­hami ­klimoweje změny rozestajeć. ­„Suchota zašłych lět so tež na dnownu wodu ­wuskutkuje“, rozłoži jeje prezidentka ­Regina Kraushaar w rozmołwje z po­wěsćernju dpa w Drježdźanach. Projek­towa skupina w režiji direkcije so to­hodla z dołhodobnym zastaranjom Łu­žicy z wodu zaběra. Při tym su potrjechene ko­muny runje tak zapřijate kaž zasta­raćeljo a mnohe zarjady. „To je po­prawom ­dźělny projekt strukturneje změny.“

Po słowach Kraushaar zwisuje nuza pobrachowaceje wody tež z brunico­wymi jamami. „Najebać suchotu dyrbja ludźo we Łužicy spušćomnje z wodu ­zastarani być.“ Nysa a Sprjewja zastaru­jetej Błóta a město Berlin z wodu. „Za to je ­jara wjele dźělnych projektow a na­prawow trěbnych, zo móhli to dale za­ručić.“

Redmannjenički kandidat

póndźela, 09. januara 2023 spisane wot:

Podstupim (dpa/SN). Šef frakcije CDU w Krajnym sejmje Braniborskeje Jan Redmann je jenički kandidat za naslědnistwo Michaela Stübgena, kiž nochce hižo zastojnstwo krajneho předsydy wukonjeć. „Redmann je jenički kandidat“, zwurazni minjeny pjatk generalny sekretar CDU Gordon Hoffmann. Pjatk bě so požadanski čas skónčił. We wobłuku naprašowanja maja čłonojo wot 31. januara hač do 3. měrca chwile wo nowym předsydźe wothłosować. CDU chce wuslědk 5. měrca wozjewić. Na krajnym stronskim zjězdźe 25. měrca předsydstwo ­potom oficialnje wola.

Redmann je w decembru připowědźił, zo chce so z naslědnikom Michaela ­Stübgena stać. Jeho wokrjesny zwjazk Ostprignitz-Ruppin kaž tež wokrjesne zwjazki Łobjo-Halštrow, Frankfurt nad Wódru, Oberhavel, Hornje Błóta-Łužica, Wódra-Sprjewja a Prignitz a Sprjewja-Nysa běchu jeho nominowali. 43lětny chce, zo stanje so CDU při wólbach krajneho sejma w lěće 2024 najsylniša strona w Braniborskej.

Wón chce stronu wobsahowje a personelnje přetworić.

Sakska skulptura wobohaća arenu

póndźela, 09. januara 2023 spisane wot:
Markus Baumgart (naprawo) we Voigtsdorfje (Rudne Horiny) drjewjane skulptury ze swojimi motorskimi piłami ručnje zhotowja. Jeho posledni projekt běchu wosebite sanki. Na tajkich móža so ludźo fotografować. Tajke postawy husto w někajkich turistiskich kónčinach wuhladaš. Nowa figura je za sněhakowarsku a sankowansku arenu Wodowy kopc w Hessenskej. Arena přisłuša dožiwjenskim parkam skupiny Wiegand. Tele dny je Baumgart drjewjanu skulpturu dotwarił. Wotnětka potajkim sanki ze Sakskeje poskitki Wodoweho kopca w kónčinje Rhön wobohaćeja. Wuměłc chce hišće dalše drjewjane postawy za parki zhotowić. Foto: Detlev Mueller

Prěnja raketaz britiskeje zemje

póndźela, 09. januara 2023 spisane wot:

London (dpa/SN). Prěni raz ma dźensa z Wulkeje Britaniskeje raketa do swětnišća startować. Kaž partnerske přede­wzaće britiskeho swětnišćoweho zarjada, Virgin Orbit, minjeny pjatk wobkrući, ma so misija z mjenom „Start Me Up“ dźensa w 23.16 hodź. započeć. Wšitke testy běchu dotal wuspěšne. Hač hodźi so planowany termin dodźeržeć, pak wot wšelakich faktorow, kaž na přikład wjedra, wotwisuje. Poprawom dyrbješe raketa hižo do hód startować, štož pak bu techniskich problemow dla přestorčene.

Raketa, kotraž najprjedy z lětadłom při Spacetransport Cornwall wotzběhnje, ma hakle pozdźišo sama dale lećeć a wjacore statne kaž tež komercielne mjeńše satelity do swětnišća dowjezć.

Z prěnim satelitowym startom z Wulkeje Britaniskeje zahaji kraj nowu swětnišćowu dobu, wuzběhny zastupowacy šef tamnišeje Space agency Ian Annett. Tak skića so ludźom nowe móžnosće karjery a wyšeje produktiwity. A snano so tola hišće tón abo tamny za swětnišćo zajimuje a chce w tymle zajimawym wobłuku dźěłać. Wobłuk ma dźě tójšto potenciala do potenciala.

To a tamne (09.01.23)

póndźela, 09. januara 2023 spisane wot:

Pjany šofer je sej na křižowanišću w Šwikawje za wodźidłom wusnył. Policisća su 35lětneho na pózdnim pjatku wječor wubudźili, policija zawčerawšim zdźěli. Dokelž w awće za alkoholom wonješe, zastojnicy šofera dokładnišo přepytachu. Prěni test pokaza 1,76 promilow. 35lětny dyrbješe hišće samsny wječor swoju jězbnu dowolnosć wotedać.

W lódzymnej wodźe pod hołym njebjom wosrjedź japanskeho milionoweho města Tokija su dźesatki ludźi Bohow wo strowotu prosyli. Něhdźe štyrceći muži we wosebitych falach a běłych pasach wokoło čoła kaž tež žony w běłym płašću su do wody zalězli a swoje próstwy wótře wołajo přednjesli.

Industrija z mjenje nadawkami

pjatk, 06. januara 2023 spisane wot:

Wiesbaden (dpa/SN). Industrija w Němskej je w nowembru jasnje mjenje nadawkow dóstała. Po informacijach Zwjazkoweho statistiskeho zarjada je so wolumen w přirunanju z oktobrom do toho wo 5,3 procenty znižił. Fachowcy su rozměra dla chětro překwapjeni. Woni běchu přerěznje jenož lochki spad wo 0,5 procentow wočakowali. „Daty pokazuja, zo industrija jara ćerpi“, zwurazni dźensa tež zwjazkowe hospodarske ministerstwo.

Nětko tola pancery za Ukrainu

Berlin (dpa/SN). Po měsacy trajacym wahanju budźeja Němska a USA nětko tola Ukrainje pancery dodawać. Zwjazkowe knježerstwo je zdobom připowědźiło, zo chcedźa system lětadłoweje wobory patriot k dispoziciji stajić. Na to dojednaštaj so zwjazkowy kancler Olaf Scholz (SPD) a prezident USA Joe Biden wčera w telefonaće. Němska budźe pancer „Marder“ dodawać, kotryž bu před wjace hač 50 lětami za Zwjazkowu woboru wuwity. USA sćelu pancery typa Bradley do Ukrainy.

Chce prawa přiwótřić

Pista z kumštneho sněha w Kalsu pola Großglocknera njewabi runjewon k sněhakowanju. Takle pak tuchwilu w mnohich sněhakowarskich kónčinach wupada. Minjeny dny jewjachu so dale a wjace njezbožow. Tak su čary kumštneho sněha jara wuske, ­čehoždla je mało městna. Tohodla ludźo do so zražeja, přez čaru na łuku abo ­kamjenje zajědu a so zdźěla jara ćežko zranja. Foto: pa/Johann Groder

Přiměr jenožna wědomje brali

pjatk, 06. januara 2023 spisane wot:
Berlin (dpa/SN). Zwjazkowe knježerstwo je zdźeržliwje na wot ruskeho prezidenta Wladimira Putina připowědźeny přiměr w Ukrainje k prawosławnym hodam reagowało. „Připowědźenje smy na wědomje brali“, zwurazni rěčnik knježerstwa wčera w Berlinje. Ruska dyrbi swoje jednotki dospołnje z Ukrainy wotćahnyć. Jenož tak hodźi so wójna zakónčić, rěka ze stron zwjazkoweho knježerstwa. Putin bě do toho ruskemu zakitowanskemu ministerstwu přikazał, wojerske jednanja w susodnym kraju wot dźensnišeho připołdnja hač do jutřišeho wječora zakónčić. K tomu je Moskowski patriarch Kyril namołwjał. Ukraina je namjetowany přiměr raznje wotpokazała. Tež šef rady EU Charles Michel ma připowědźenje za ludarstwo.

Chróšćan Šulerjo

nowostki LND