Steinmeier tři dny w Freibergu

wutora, 06. decembera 2022 spisane wot:

Freiberg (dpa/SN). Zwjazkowy prezident Frank-Walter Steinmeier přijědźe dźensa do Freiberga, zo by so z wobydlerjemi, předewzaćelemi a komunalnymi politikarjemi wo jich wšědnym dnju a aktualnych problemach rozmołwjał. Po Altenburgu (Durinska), Quedlinburgu (Saksko-Anhaltska), Rottweilu (Baden­sko-Württembergska) a Neustrelitzu (Mecklenburgsko-Předpomorska) je to pjata stacija rjadu lokalnych rozmołwow zwjazkoweho prezidenta. Za to přepołoži wón swoje hamtske sydło oficielnje do hosćićelskeho města. Zaměr přebytka su „spontane rozmołwy a zetkanja“, zdźěli zwjazkowy prezidialny zarjad.

Z rudnohórskeje kónčiny njeznajemy jenož bohate wuměłske rjemjesło, tež ­jeje lětstotki stare hórniske stawizny su jara wuznamne. Tohodla přiwza UNESCO před někotrymi lětami saksko-čěski hórniski region do lisćiny swětoweho herbstwa. Znata stej kónčina a město Freiberg pak tež masiwnych protestow přećiwo korona-naprawam abo energijowej politice knježerstwa dla.

Dale a wjac ćežko chorych dźěći

wutora, 06. decembera 2022 spisane wot:

Napjate połoženje tež w Sakskej – dotal žane dźěćo wotpokazali njejsu

Drježdźany/Lipsk (dpa/SN). Žołma infekcijow, potrjechjace system dychanja dźěći w starobje hač do 15 lět chorownje po cyłej Sakskej chětro starosća. „Tak zlě, kaž w Bayerskej, Sewjerorynsko-Westfalskej abo Berlinje, drje hišće njeje“, zdźěli direktor dźěćaceje chorownje Drježdźanskeho uniwersitneho klinikuma Reinhard Berner. Ale po cyłym kraju zwěsćeja praksy a nuzowe přijimarnje přiběracu ličbu. Kaž šef Lipšćanskeho klinikuma Wieland Kiess wuswětli, to hišće katastrofa njeje. „Tola smy w krizowym ­modusu.“

Předewšěm padow influency a strašneho rezpiratoriskeho syncytialneho-wirusa (RSV) dla je so połoženje na dźě­ćacych stacijach hišće raz přiwótřiło. ­Nazymnjenje drje w zymje njeje wulka překwapjenka. Tola pandemija korony je so na imunitu dźěći wuskutkowała. Tak je wužiwanje nahubnika a desinficěrowanje k tomu dowjedło, zo njemóžachu so wiry wulce rozpřestrěwać. Dźěći njemóžachu imunitny system wuwiwać. Ćim bóle jich to nětko trjechi.

Wědome zranjenje

wutora, 06. decembera 2022 spisane wot:
„Wonječesćenje swjatych křižow w Sul­šecach a wokolinje wobhladuju jako dyr do wutroby tule bydlacych ludźi.“ Tak wopisa sakski nutřkowny minister Armin Schuster (CDU) začuća ludźi po tym, zo su so znowa křiže w Hornjej Łužicy wonje­česćili. Słowam ministra stoprocentnje přihłosuju. Tež naša swójba je lětsa křiž před domom stajiła a jón poswjećić dała. Proces, kak je k tomu dóšło a što chcemy z křižom zwuraznjeć, je nas dołho za­běrał. Ćim bóle čujemy so z křižom zwjazani. W kóždym postajenym křižu tči tuž stawizna abo podawk, kotryž so z wonječesćenjom wědomje zrani – kaž stork do wutroby. Kaž jónu čitach, su w katolskej kónčinje Łužicy něhdźe tysac křižow ­a druhich nabožnych symbolow při dróhach, na wsach abo na polach postajene. Najwjace z nich su w priwatnym wobsydstwje a swójby je hladaja. Nadźijam so tuž, zo policija skućićelow wuslědźi. Zo so pady na lochke ramjo njebjeru, mam za wažne a prawe. Bianka Šeferowa

To a tamne (06.12.22)

wutora, 06. decembera 2022 spisane wot:
Španiski kopar Alvaro Morata mustwa Atlético Madrid njehromadźi jenož tri­koty profijow, ale tež črije swojich přećiwnikow. Najebać to, zo su jemu za čas jako hrajer pola znateho mustwa FC Chelsea črije z domu pokradnyli, wob­sedźi wón přeco hišće wjace hač 1 000 porow. Mjez nimi su tež eksemplary ­znatych koparjow Davida Beckhama ­a Cristiana Ronalda.

Financny skandal

póndźela, 05. decembera 2022 spisane wot:

Rom (B/SN). We Vatikanskim financnym procesu je so skradźu nahrawany tele- fonat zamołwiteho z bamžom wothrał. Pječa z dowolnosću hłowy katolskeje cyrkwje, štož njebu dopokazane, je so 575 000 eurow za wuswobodźenje w Africe zajateje knježny wupłaćiło. Pjenjezy pak je firma w Słowjenskej za swójske zaměry wu­dała. Knježna bu hakle po štyrjoch lětach z pomocu diplomatow wuswobodźena.

Myto Ratzingera

Vatikan (B/SN). Wot lěta 2011 kóždolětnje dwě do tři wosoby za slědźerske wukony z mytom Ratzingera mytuja. Spočatk decembra běštaj to Michel Fédou a Joseph Halevi Horowitz Weiler za wusahowace přinoški k wědomostno-teologiskemu diskursej. Dotal bu 26 wosobow z cyłkownje 16 krajow wot swjateho bamža Benedikta XVI. wuznamjenjenych.

Mjenje hač połojca

Na serbske temy lěpje dźiwać

póndźela, 05. decembera 2022 spisane wot:

Budyšin (SN/at). „Bě jara zajimawe, wuchadźejo ze stawiznow poćah k dźensnišemu połoženju serbskeho ludu zdobyć. Sym sej z tym bohatstwo wotkryła. Mi je wažne, w krajnopolitiskich naležnosćach serbske temy lěpje wobkedźbować. Za to chcu zhromadne dźěło ze serbskimi gremijemi sylnić a intensiwować“, rjekny zapósłanča Sakskeho krajneho sejma a zastupowaca frakciska předsydka Zelenych Lucie Hammecke minjeny štwórtk po wopyće Serbskeho muzeja w Budyšinje. Tam je ju předsyda Domowiny Dawid Statnik přewodźał. Jemu bě wažne zapósłanči pokazać, zo „jenož drastowa skupina abo debjerjo jutrownych jejkow njejsmy“. Naš lud mjenowaše předsyda Domowiny w rozmołwje ze zapósłanču Zelenych „relewantny a kruty wobstatk dwurěčneje Łužicy“, kotryž žiwje dopokazuje, „zo němski stat na wšelakorosći bazuje“.

Lucie Hammecke hromadźe z kolegu-zapósłancom Valentinom Lippmannom „Zeleny wobchod“ na Budyskej Sukelnskej wudźeržuje. Wona skedźbni zdobom na naročne wuwiće we Łužicy, zwisowace z přechodom wot wužiwanja brunicy k nowym wobnowjomnym energijam.

Namołwa k dalšim protestam

póndźela, 05. decembera 2022 spisane wot:

Teheran (dpa/SN). Aktiwisća w Iranje su k protestam namołwjeli. Tak mjenowane 14-15-16-protesty – ličby su datum w persiskim kalendrowym měsacu Azar – maja wot dźensnišeho hač do zajutřišeho trać a bankowy system wobwliwować. Tuž njeměli wobydlerjo na tychle dnjach nakupować. Wosebje w hospodarskich centrach maja wobchody zawrjene wostać. Do protestow je wuprajenje iranskeho generalneho statneho rěčnistwa wo rozpušćenju „moralneje policije“, kotraž wašnja w kraju kontroluje, diskusije wuwabiło.

Pytaja za zhromadnej liniju

Magdeburg (dpa/SN). Strowotniscy ministrojo Zwjazka a krajow chcychu so dźensa z winowatosću nahubnika w busach a ćahach kaž tež z izolaciskej winowatosću za z koronu inficěrowanych zaběrać. Naposledk njebě w zwjazkowych krajach hižo jednotneje linije. Mjeztym su Bayerska, Badensko-Württembergska, Schleswigsko-Holsteinska, Hessenska a Porynsko-Pfalca izolacisku winowatosć znajmjeńša pjeć dnjow zběhnyli.

Wodźik z Namibije?

Wobdźělnicy swjedźenskeho ćaha Drježdźanskeho wosuškoweho swjedźenja ćehnjechu zawčerawšim nimo wjerchowskeho ­ćaha. Něhdźe 50 000 wopytowarjow wobhlada sej ćah z cyłkownje 22 wobrazami. Mjez druhim bě tam tež wosuškowa holca ­Salome Zelnakec pódla. Foto: dpa/Sebastian Kahnert

Aktiwisća dalše akcije připowědźili

póndźela, 05. decembera 2022 spisane wot:

Berlin (dpa/SN). Přetorhnjenje protestow traješe jenož tydźeń: Skupina „Poslednja generacija“ je dalše a zesylnjene akcije předewšěm w Berlinje a Mnichowje připowědźiła. Woni chcedźa so wot dźensnišeho znowa na „žiłki towaršnosće“ kaž na přikład wobchadne zwiski koncentrować a je nachwilnje přetorhnyć, zdźěli čłon protestneje skupiny Henning Jesch­ke minjeny pjatk na nowinarskej kon­ferency. Woni chcedźa wšědny dźeń towaršnosće mylić, k tomu budu tež zaso symboliske akcije.

Wot spočatka lěta blokuje skupina přeco zaso dróhi, při čimž so demonstranća na puće lěpja. Tež druhe akcije wulku kedźbnosć wuwabja. W Berlinje a Mnichowje su sudnistwa mjeztym mnohich aktiwistow k pjenježnej pokuće zasudźili. W Bayerskej su někotrych z nich samo prewentiwnje do jastwa dowjezli, dokelž běchu dalše mylenja připowědźili. Skupina žada sej mjez druhim wobmjezowanje spěšnosće na zwjazkowych awtodróhach na 100 kilometrow na hodźinu abo 9-eurowski tiket.

Wolijowy embargo nětko płaći

póndźela, 05. decembera 2022 spisane wot:

Brüssel (dpa/SN). Wolij z Ruskeje smě so wot dźensnišeho jenož hišće we wuwzaćnych padach do EU dowožować. Zakaz dowožowanja je 27 čłonskich statow w juniju jako sankciske postajenje ruskeje wójny přećiwo Ukrainje dla wobzamknyło.

Tohorunja płaći rjadowanje, kotrež ma Rusku nuzować, zemski wolij přichodnje za maksimalnje 60 US-dolarow na barrel woteběrarjam w druhich statach pře­dawać. Dźensa rano je płaćizna za wolij ­trochu stupała. Fachowcy twjerdźa, zo zwisuje to z wolijowym embargom.

Chróšćan Šulerjo

nowostki LND