To a tamne (09.11.22)

srjeda, 09. nowembera 2022 spisane wot:

W Indiskej je wosomlětny hólc po medijowej rozprawje jědojtu kobru kusnył, kotraž je na to zemrěła. Had bě so wokoło jeho ruki zwił a kusnył, na čož měješe hólčec wulke bolosće. Jako njeje so had hibał, je wón dwójce kruće do njeho kusnył, kaž rozprawja. Swójba hólca je jeho po podawku do chorownje dowjezła, hdźež dósta napřećiwny jěd. Wón so spěšnje zhraba, dokelž jednaše so na zbožo wo suchi kus, pola kotrehož had žadyn jěd njerozpušći. Tajke kusnjenja su drje bolostne, symptomy pak su potom lokalne.

Z pomocu nalěpkow poskićeja dealerojo w Amsterdamje mjeztym swoju tworu. Zajimcy trjebaja jenož QR-code zaskenować a hižo maja „menijowu kartu“ ze syntetiskimi drogami, ale tež z kokainom a konopju na swojim šmóratku. Předewšěm kołowokoło barow, klubow a kofejownjow su nalěpki připrawjene.

Dalše pjenjezy za škit klimy

wutora, 08. nowembera 2022 spisane wot:

Šarm el-Šejch (dpa/SN). Zwjazkowe knježerstwo chce swoje srědki za škit lěsow na swěće na dwě miliardźe eurow po­dwojić a wot klimowych katastrofow potrjechene kraje sylnišo podpěrać. Zwjazkowy kancler Olaf Scholz (SPD) tole wčera na swětowej klimowej konferency w Egyptowskej připowědźi. Wobě naprawje chcedźa financować z lětnych srědkow za bój přećiwo změnje klimy, kotrež maja hač do lěta 2025 wot 5,3 na šěsć miliardow eurow stupać.

Znowa wjele ludźi protestowało

Lipsk (dpa/SN). Ze sedźenskej blokadu su přećiwni demonstranća wčera w Lipšćanskim nutřkownym měsće tak mjenowanej póndźelnej demonstraciji ze stami wobdźělnikami puć haćili. Tući běchu wječor přećiwo stupacym płaćiznam energije, sćěham wójny w Ukrainje kaž tež naprawam přećiwo koronapandemiji protestowali. Tež w druhich wuchodoněmskich městach tysacy ludźi demonstrowachu. Wo kelko wobdźělnikow so jedna, policija dotal njeje zdźěliła.

Wola ministerskeho prezidenta

Solidna Němska

wutora, 08. nowembera 2022 spisane wot:

Berlin (dpa/SN). Najebać stupace ener­gijowe kóšty wostanje Němska po informacijach němsko-pólskeje industrijneje a wikowanskeje komory jako stejnišćo pólskich předewzaćow atraktiwna. „Němska je so w minjenych dwanaće měsacach za pólskich inwestorow jako solidna ­a atraktiwna wopokazała, a samo pod tuchwilu ćežkimi ramikowymi wuměnjenjemi dale perspektiwy skića“, komora wčera w Berlinje zdźěli. Něhdźe 1500 předewzaćow z Pólskeje su tuchwilu w Němskej aktiwne, wjetšina z nich w Berlinje. Najwjetšu potrjebu jednanja widźa po informacijach komory při tym, energijowe kóšty znižić a přistup ke kwalifikowanym dźěłowym mocam polěpšić.

Komora je naprašowanje mjez 68 pólskimi předewzaćemi wozjewiła, kotrež maja swoje wobchodnistwo w Němskej. Štyri z pjeć wotnožkow firmow“ chcedźa lětsa telko pjenjez kaž w minjenym lěće inwestować, abo samo hišće wjace. Runje telko liča z tym, zo jich wobrot samsny wostanje abo rozrosće.

To a tamne (08.11.22)

wutora, 08. nowembera 2022 spisane wot:

Transporter z wodźerjom je so w Karlsruhe do rěčki sunył, na čož bě muž w nocy na póndźelu wjace hač pjeć hodźin w jězdźidle zajaty, wohnjowa wobora a policija zdźělištej. Muž bě transporter wječor na parkowanišću wotstajił a zabył, ručne borzdźidło přićahnyć. W nakładowarni spicy wón wosrjedź nocy pytny, kak so transporter do rěčki suwaše.

Stupaca mórska hładźina, suchota a horcota změja tež za město Hamburg sćěhi. Tamniša měšćanska železnica je tuž składnostnje swětoweje klimoweje konferency zastanišća nachwilnje přemjenowała. A tak přistupja ludźo na přikład w Seychellingenje město Stellingenje abo w Kuala Schlumpurje město Schlumpje.

Měrowy apel

póndźela, 07. nowembera 2022 spisane wot:

Rom (B/SN). Na mjezynarodnym modlerskim zetkanju nawodow nabožinow Sant’Egidio je 3 000 ludźi žadanje wo měr schwaliło. „Měr je swjaty, wójna njesmě so nihdy nanihdy swjata stać.“ Bamž wuzběhny, zo su wukřiki ludźi wuraz bolo­sće wójny a stracha před ato­marnym zakročenjom. Wón njemóže kónc wójnow přikazać, ma pak swjate prawo sej měr žadać a so słyšeć.

Knježny zapřijeć

Köln/Kürten (B/SN). Rjadniske knježny měli do reformowych debatow zapřijate być. Benediktinka Emmanuela Kohlhaas měni: „Smy wobrotniwiše hač wulka cyrkej. W našim konkretnym zhromadnym žiwjenju storčimy zašo na bytostne temy.“ Jako přikład mjenuje wona wustupy z cyrkwje. W aktualnej debaće su knježny njeparujomne.

Swjaty Franciskus

Vatikan (B/SN) „Hdyž sym so za mjeno Franciskus rozsudźił, wědźach, zo poćahuju so na swjateho, kotryž je tak popularny“, zwěsći bamž Franciskus na zetkanju z přisłušnikami klóštrow franciskanow, kotřiž přihotuja 800. posmjertniny swj. Franciskusa w lěće 2026. Franciskus słuša k najznaćišim swjatym w katolskej cyrkwi.

Modlić so za Pelosi

Zrěčenju přihłosowali

póndźela, 07. nowembera 2022 spisane wot:

Hannover (dpa/SN). Něhdźe měsac po wólbach krajneho sejma w Delnjej Sakskej podpisaja SPD a Zeleni dźensa w Hannoveru koaliciske zrěčenje přichodneho krajneho knježerstwa. Kónc tydźenja bě baza wobeju stronow wujednanemu koaliciskemu zrěčenju na wosebitymaj stronskimaj zjězdomaj přihłosowała. Jutře ma so Stephan Weil (SPD) w sejmje znowa jako ministerski prezident wobkrućić.

Płun w Němskej wudobywać

Schkeuditz (dpa/SN). Sakska CDU sadźa k zawěsćenju energijoweho zastaranja w Němskej na atomowe milinarnje a wudobywanje płuna w Němskej. Na krajnym stronskim zjězdźe w Schkeuditzu wobzamkny unija zawčerawšim namjet, w kotrymž dalše wobhospodarjenje atomowych milinarnjow podpěruje. Sakska CDU chce so za wudobywanje němskich składow płuna zasadźeć. „Jako brunicowy kraj wotpowědne ćeže lětdźesatki dołho znjesechmy, ­nětko tole płun nastupajo tež wot druhich zwjazkowych krajow wočakujemy“, sakski ministerski prezident Michael Kretschmer (CDU) wuzběhny. Dotalne wotpokazanje fra­ckinga je jenož ideologiskeho razu.

Industrija wjace produkowała

Z napominanskej stražu su w Berlinje wčera na kolesowarku spominali, kotraž bě štwórtk po ćežkim wobchadnym njezbožu z nakładnym awtom zemrěła. 44lětna bě so tydźenja na Zwjazkowej aleji žiwjenjastrašnje zraniła. Njezbožo je po cyłej Němskej diskusiju wubudźiło. Wosebite jězdźidło, kotrež měješe pomhać zranjenu pod nakładnym awtom wuswobodźić, steješe na zatykanej měšćanskej awtodróze, hdźež bě runočasnje akcija aktiwistow „Poslednjeje generacije“. ▶ Mój wid Foto: dpa/Paul Zinken

Klimowa konferenca zahajena

póndźela, 07. nowembera 2022 spisane wot:

Šarm el-Šejch (dpa/SN). W Egyptowskej su wčera swětowu klimowu konferencu COP27 zahajili. Hladajo na minjene a tuchwilne klimowe podawki w Pakistanje, Africe, dźělach Europy a w Americe ­dyrbjeli na nje reagować. „Njezmějemy žanych dobyćerjow“, wuzběhny egyptowski wonkowny minister Samih Šukri na zahajenju konferency wčera w Šarm el-Šejchu.

Zwjazkowa wonkowna ministerka ­Annalena Baerbock (Zeleni) podšmórny, zo je wažne sćoplenje zemje wobmjezować. „Čłowjestwo měri so na sćoplenje nad 2,5 stopjenjow, štož změje zahubne wuskutki na naše žiwjenje“, wona wu­zběhny. Swět ma „wšitke trěbne instrumenty k dispoziciji, zo móhli sćoplenje na 1,5 stopjenjow wobmjezować“.

W Šarm el-Šejchu při Čerwjenym morju wuradźuja zastupjerjo nimale 200 statow dwaj tydźenjej wo tym, kak hodźał so bój přećiwo sćoplenju zemje ­zesylnić. Je wulki čas, kaž z wčera předstajeneje rozprawy Swětoweje wjedro­weje organizacije (WMO) wuchadźa.

Hranica je překročena

póndźela, 07. nowembera 2022 spisane wot:
Přeco zaso dóńdźe w Berlinje k njezbožam z kolesowarjemi. Tola najmłódši pad dźensa tydźenja je trochu hinaši. Klimowi demonstranća běchu wobchad na měšćanskej awtodróze nachwilnje blokowali. Wuchowanske mocy, kotrež běchu na městnje njezboža nuznje trěbne, stejachu na zatykanej dróze. Tuž dyrbjachu pomocnicy za druhimi móžnosćemi pytać, zo bychu 44lětnu ćežko zranjenu kolesowarku pod nakładnym awtom wuswobodźili. Hač měješe to wuskutki na strowotny staw kolesowarki njeje hišće jasne. Mjeztym pak je žona zemrěła. Mje njezadźiwa, zo je pad w Berlinje po cyłej Němskej kedźbnosć wubudźił. Jelizo protestowacy ludźi wohrožeja, je kóžda hranica legitimneho protesta překročena. Wšo to nima hižo ničo z demokratiskim rozestajenjom činić. K njezbožam abo nuzowym padam, hdźež je spěšna pomoc trěbna, stajnje zaso dóńdźe. To měło protestowacym wědome być a tuž měli tež z konsekwencami ličić. Bianka Šeferowa

Ličba dojězdźowarjow dźeń a wjetša

póndźela, 07. nowembera 2022 spisane wot:

Podstupim (dpa/SN). W Braniborskej je wšědnje nimale 1,17 milionow dojězdźowarjow po puću. To wuchadźa z ličbow portala „Pendleratlas.de“, do kotrehož dodawaja mjez druhim daty Zwjazkoweho statistiskeho zarjada. Ličby dojězdźowarjow w zwjazkowym kraju su potajkim loni porno předchadźacemu lětu zaso chětro přiběrali. Najwjac dojězdźowarjow registrowachu statistikarjo w krajnej stolicy Podstupimje, do kotrejež wšědnje něhdźe 124 000 ludźi přichadźa.

Přiwšěm je tež wjele ludźi, kiž z Podstupima druhdźe na dźěło jězdźa. Tak maja mnozy wobydlerjo města swoje dźěłowe městno w Berlinje. Snadny podźěl jězdźi samo hač do Hamburga na dźěło.

Chróšćan Šulerjo

nowostki LND