Brüssel wobskorži Madźarsku

póndźela, 18. julija 2022 spisane wot:

Berlin (dpa/SN). Komisija EU je Madźarsku pozdatneho ranjenja prawa EU hnydom dwójce před Europskim sudnistwom wobskoržiła. Při tym dźe na jednym boku wo wobmjezowanje informacijow wo homo- a transseksualnosći, kaž minjeny pjatk w Brüsselu zdźělichu. Tamny pad potrjechi postupowanje madźarskich institucijow přećiwo njewotwisnemu rozhłosowemu sćelakej Klub­radio. Komisija EU hrozy Madźarskej z raznymi pjenježnymi pokutami, njedyrbjała-li wona wočakowane rozsudy sudnistwa zwoprawdźić. Nowy madźarski zakoń, kiž płaći wot 1. julija, zakazuje publikacije, kotrež su dźěćom přistupne a kiž zwobraznjeja njeheteroseksualne poćahi. Tež wabjenje, w kotrychž homo- a transseksualnych jako dźěl normality pokazuja, je zakazane. Po měnjenju EU tak prawa mjeńšin w kraju ranja.

To samsne płaći za naprawy přećiwo poslednjemu profesionalnemu njewotwisnemu sćelakej Klubradio. Sćelak dyrbješe w februaru 2021 zawrěć, dokelž njeběchu jemu licencu podlěšili. Mjeztym wusyła Klubradio jenož hišće internetnje w chětro wobmjezowanej formje.

To a tamne (18.07.22)

póndźela, 18. julija 2022 spisane wot:

Pozdatnje znjezboženy parašutist je w sauerlandskim Altena zasadźenje specialistow wohnjoweje wobory za wuchowanje we wulkich wysokosćach zawinował. Swědcy běchu při tamnišim spjatym jězoru błyšćacy so objekt při nahłej skłoninje wuhladali. Dokelž njebě teren bjeze wšeho přistupny, wołachu fachowcow z Dortmunda. Ći zwěsćichu, zo jedna so wo chětro wulki powětrowy balon.

Dwanaće lět stary hólc z Indiskeje je swětowe mišterstwa w ličenju z hłowy dobył. Aaryan Shukla je so wčera w Paderbornje přeciwo 34 konkurentam z 18 krajow přesadźił. Slědowaštaj Japančan Ono Tetsuya a Mohammed El Mir z Libanona. Wobdźělnicy dyrbjachu wjacore nadawki spjelnić. Mjez druhim dyrbjachu dźesać dźesaćcyfrowych ličbow hromadu ličić abo dwě wosomcyfrowej ličbje we hłowje multiplikować.

Lauterbach za šćěpjenje pod 60

pjatk, 15. julija 2022 spisane wot:

Berlin (dpa/SN). Zwjazkowy minister za strowotnistwo Karl Lauterbach (SPD) poruča tež ludźom pod 60 lětami po dorěčenju z lěkarjom štwórte šćěpjenje přećiwo koronawirusej. Štóž chcył sej lěćo bjez stracha schorjenja dla lubić dać, tomu by wón tole radźił. Z druhim boosterowym šćěpjenjom maja ludźo „cyle hinašu wěstotu“. Strach infekcije je něšto měsacow wo wjele niši, runje tak kaž strach schorjenja. Dotal doporučeja tajke šćěpjenje skerje ludźom nad 70 lětami.

Heil: Jenož chudym pomhać

Berlin (dpa/SN). W debaće pomocy ludźom wulkeje inflacije dla minister za dźěło Hubertus Heil dale na tym wobstawa, jenož ludźom ze snadnymi a srěnimi dochodami pomhać. Wón njewidźi žane móžnosće, tež ludźi z wysokimi dochodami podpěrować, rjekny politikar SPD nowinarjam. Wyše płaćizny su tež za nich mjerzace, njejsu pak žadyn eksistencielny problem, Heil měnješe.

Biden pola Palestinjanow

We wobłuku mjezynarodneje konferency wo Europskej syći narodnych mjeńšin (EMNet) w čěsko-pólsko-němskim třiróžku ­Lusatia Glow 2022 bu stajne zastupnistwo EMNet a Serbskeho sejma wčera na Hrodowej 14 w Drježdźanach wotewrjene. Před zachodom rozmołwjeja so jeho starobna prezidentka Edith Pjenkowa a čłonojo dr. Andreas Kluge, Měrćin Krawc a Aneta ­Zahrodnikowa (wotlěwa). Wobdźělnicy konferency schadźowachu so dźensa w Budyskej Weigangec wili, hdźež zeznajomichu so z dźewjeć ­statnu mjezu přesahowacymi regionami pod třěchu noweje mjeńšinoweje syće. Foto: Jürgen Männel

Nětko jězdźenka za 69 eurow?

pjatk, 15. julija 2022 spisane wot:
Berlin (dpa/SN). Zwjazk wobchadnych předewzaćow Němskeje (VDV) je so za trajnu jězdźenku za 69 eurow jako naslědnik za tuchwilnu dźewjeć eurow drohu jězdźenku wuprajił. Tiket měł po wšej Němskej w zjawnym wosobowym bliskowobchadźe płaćić. Najprjedy pak ­měli financowanje zrjadować. Wobchadny zwjazk na to pokazuje, zo je so dźewjeć eurow droha jězdźenka jako dobra wopokazała a zo je mnohich šoferow ­wosobowych awtow pohnuła, wotnětka stajnje z ćahom jězdźić. Tući šoferojo bychu zwólniwi byli, 69 eurow wob měsac za to wudać. Branša čaka nětko na wotpowědny nadawk ze stron politiki.

Wotstup wotpokazany

pjatk, 15. julija 2022 spisane wot:
Rom (dpa/SN). Politiske strony w Italskej pytaja dale za wupućom z knježerstwoweje krizy. Statny prezident Sergio Mattarella bě wčera wotstup ministerskeho prezidenta Maria Draghija wotpokazał. 74lětny chce nětko w parlamenće prašenje dowěry stajić. Po tutym puću chce wón zwěsćić, hač ma jeho koalicija po eklaće wokoło hibanja Pjeć hwězdow hišće wjetšinu w parlamenće. Z kruhow knježerstwa su signale za dalewjedźenje koalicije kaž tež za nowowólby słyšeć. Hibanje Pjeć hwězdow bě wotstup Draghija prowokowało, jako wothłosowanje w senaće wo pomocnym pakeće 26 miliardow eurow na dobro italskich swójbow k přewinjenju sćěhow wójny w Ukrainje a wysokich płaćiznow energije bojkotowaše. Draghi njewidźi nětko žadyn zakład za zhromadne dźěło wjace.

Zelenskyj: Nadpad Ruskeje je teror

pjatk, 15. julija 2022 spisane wot:

Kijew (dpa/SN). Ukrainski prezident Wolodymyr Zelenskyj je Rusku po raketowym nadpadźe w centrumje wulkoměsta Winnyzja na zapadźe kraja „terorowy stat“ mjenował. „Žadyn druhi stat na swěće njeje tajke teroristiske wohroženje kaž Ruska“, rjekny Zelenskyj minjenu nóc w swojim widejowym poselstwje na 141. dnju wójny. A žadyn druhi kraj sej njezwěri, kóždy dźeń ze swojimi raketami a kanonami „měrniwe města a wšědne čłowjeske žiwjenje“ zničić.

Z raketowym nadpadom su wčera ­we Winnyzji 23 ludźi morili, mjez nimi třoch dźěći. Zelenskyj žadaše sej w tym zwisku zwołanje tribunala přećiwo wójnskim złóstnikam.

Po ukrainskich informacijach su tři rakety do běrowoweho centruma zrazyli. Na to je woheń wudyrił. Ruska stajnje zaso twjerdźi, zo jenož wojerske objekty nadběhuje, ciwilne pak nic. Najebać to je tójšto ciwilnych woporow. Zwjetša starše sowjetske rakety swój cil misnu.

To a tamne (15.07.22)

pjatk, 15. julija 2022 spisane wot:

Elektriski roler z móžnej maksimalnej spěšnosću 120 km/h je policija w Šwicarskej sćazała. Twarjene su e-scootery poprawom jenož za 20 km/h. Jězdźidło bě policistam napadnyło, dokelž njebě swěca w porjadku. Při dokładnej kontroli so wukopa, zo je w roleru motor z 4 000 wattami zatwarjeny město dowolenych 500 wattow. 23lětneho wodźerja jězdźi­dła su wobskoržili.

Žarowacu wowcu je policija ze železniskich kolijow w šwabskim Tapfheimje njesć dyrbjała, dokelž njeje so zwěrjo hinak z blaka hibnyło. Wowca steješe spočatk tydźenja při kolijach poboku dweju wowcow, kotrejž bě ćah přejěł a morił. Policist wza zwěrjo skónčnje na ramjo a je wotnjese. Wowcu su najprjedy raz na bliskim statoku zaměstnili. Lokomotiwnicy běchu policistow wo wowcy w susodstwje kolijow informowali.

List pólskemu parlamentej

štwórtk, 14. julija 2022 spisane wot:

Berlin (SN/at). Parlamentowe koło „Mjeńšiny“ w zwjazkowym sejmje je so jako nadfrakciske zjednoćenje z listom na pólski sejm wobroćiło. W spisu tamnych politiskich zastupjerjow proša, rozmyslować wo wukazu nastupajo wobmjezowanje rěčneje wučby za přisłušnikow němskeje mjeńšiny. Rozsud pólskeho knježerstwa, dotalnu hodźinsku ličbu za tule wučbu wot třoch na jednu přikrótšić, „njewotpowěduje europskim hódnotam wo škiće a připóznaću narodnych mjeńšin“, zdźěli wčera Stefan Seidler, zapósłanc SSW w zwjazkowym sejmje.

Seidlerej je jako iniciatorej a předsydźe parlamentoweho kruha wažne, „so z Waršawu wo tym dorozumić a zhromadne rozrisanje namakać. Rěč nawuknyć je centralny fundament kulturneje identity a wuwića, ju měli tohodla runje mjez mjeńšinami spěchować – tak kaž to europske zrěčenja předwidźa.“

Parlamentowe koło „Mjeńšiny“ bu 22. junija wutworjene. Gremij chce ze ­zastupjerjemi štyrjoch awtochtonych mjeńšin w Němskej rěčeć, nic wo nich, a tak jich widźomnosć w zjawnej a wosebje parlamentariskej debaće zwyšić.

Wo eksporće žita wuradźowali

štwórtk, 14. julija 2022 spisane wot:

Istanbul (dpa/SN). Zastupnicy Ukrainy, Ruskeje, Turkowskeje a UNO su wčera w Istanbulu wo rozrisanju zwady eksporta ukrainskeho žita dla wuradźowali. Po informacijach wobdźělnikow su so na někotre zasadne naprawy dojednali. Konkretne wuslědki njewozjewichu. Mjezynarodne statowe zjednoćenstwo sej wot Ruskeje žada, w ukrainskich přistawach ležacym łódźam zmóžnić, žito přez morjo do druhich krajow transportować. UNO warnuje w tym zwisku před hło­dowej katastrofu po wšěm swěće.

Płun bórze hišće dróši

Berlin (dpa/SN). Měsačne popłatki za wužiwarjow zemskeho płuna móhli po posudku zwjazkoweje syćoweje agentury klětu znajmjeńša trójce tak drohe być kaž nětko. Za mnohich su so popłatki mjeztym hižo podwojili, rjekny prezident zarjada Klaus Müller nowinarjam. „Wot lěta 2023 dyrbja so wužiwarjo płuna na trójce tak wysoke popłatki nastajić, znajmjeńša“, Müller rjekny. Na bursach je płun hižo sydom króć tak drohi kaž do wójny Ruskeje přećiwo Ukrainje.

Schrödera z SPD wuzamknyć?

Chróšćan Šulerjo

nowostki LND