Wid wot pólskeje strony na město Frankobrod (Frankfurt) nad Wódru w Braniborskej pokazuje na tuchwilu jara niski staw rěki. Pegel rěki ­na němsko-pólskej mjezy wučinješe dźensa dopołdnja 1,28 metrow. Cyle hinak bě połoženje před 25 lětami. Nimale samsny dźeń su tam prěni raz před powodźenjom města warnowali. Po tym dramatiske dny a tydźenje sćěhowachu. Pegel we Franko­brodźe nad Wódru hač na 6,56 metrow stupaše. Foto: dpa/Patrick Pleul

Wjace lisćowcow w lěsach trěbne

srjeda, 06. julija 2022 spisane wot:

Berlin (dpa/SN). Hladajo na lěsne wohenje w Braniborskej je sej minister za lěsnistwo a klimowy škit zwjazkoweho ­kraja Axel Vogel (Zeleni) spěšniši přetwar lěsa z jasnje wjace lisćowcami žadał. Přeco hišće je tam něhdźe 80 procentow chójnowych lěsow. „Měli jasnje wjace lisćowych štomow měć, štož je kaznja hodźiny“, wuzběhny Vogel wčera w informaciskim radiju sćelaka RBB.

Něhdźe 600 000 hektarow jehlinoweho lěsa dyrbjeli cyłkownje w zwjazkowym kraju přetwarić. Tajki přetwar wotměwa so wob lěto na něhdźe 5 000 hektarach, štož njedosaha. Přetwar dyrbjeli klimoweje změny dla w běhu jedneje generacije zmištrować. „Hewak snano bórze hižo žane lěsy w Braniborskej nimamy.“ Dohromady je w kraju wjace hač milion hektarow lěsnych přestrjenjow.

Vogel pokaza na tuchwilne štwórte suche lěto minjenych pjeć lět. Dotal su so hižo 755 hektarow lěsa wotpalili. Sezona lěsnych wohenjow pak je so runje hakle započała. Něhdźe 80 procentow wohenjow su ludźi zawinowali. Mjeztym je so přizjewjenski proces polěpšił. Najwjac wohenjow su wohnjowi wobornicy spěšnje našli a tuž njemóžachu so spěšnje wupřestrěć.

Olaf Scholz staji so prašenjam

srjeda, 06. julija 2022 spisane wot:

Berlin (dpa/SN). Krótko do lětnjeje přestawki zwjazkoweho sejma chcyše zwjazkowy kancler Olaf Scholz (SPD) na prašenja zapósłancow wotmołwić. Prjedy hač so naprašowanje po připołdnju zahaji, Scholz skrótka k zapósłancam porěča. Po tym mějachu sobustawojo parlamenta 60 mjeńšinow chwile, swoje prašenja stajeć. Fachowcy wuchadźachu z toho, zo póńdźe mjez druhim wo nadpad Ruskeje na Ukrainu a wuskutki na Němsku. Potajkim měł so kancler tež k inflaciji a płunowej nuzy wuprajić.

Zawěsće ma zwjazkowy kancler tež tak mjenowanu „koncertowanu akciju“ wuswětlić, wo kotrejž je wón z dźěłodawarjemi a dźěłarnistwami rěčał. Dale bě hišće hodźinska debata planowana. W njej měješe tež wo energijowe zastaranje we wójnskich časach hić. Móžny dalši tema bě etat Zwjazka. Aktualnu hodźinu bě frakcija CDU/CSU zapodała.

Je zdawna načasu

srjeda, 06. julija 2022 spisane wot:
Zamołwići w serbskich gremijach su dopóznali, zo je mjez wot Załožby za serbski lud spěchowanymi institucijemi konkurenca, a chcedźa ju wotstronić. To je prawje a zdawna načasu. Rozsudźene pak hišće ničo njeje. A tak je wšědnje produkowaca serbska institucija – Ludowe nakładnistwo Domowina – dale strachej wustajena, zo fachowcow zhubi abo scyła njedóstanje, dokelž druhdźe lěpje płaća. Prěnja kročel je nětko sčinjena a mzdy w LND tróšku zwyša. Dźěła pak je dale dosć, dźěłaćerjow a dźěłaćerkow pak wjace njeje. Dźěłowy ćišć předewšěm w redakcijach nowin z tym njewoteběra. Wone wšědnje, tydźensce a měsačnje čitarkam a čitarjam produkt w ćišćanej formje kaž tež online spřistupnjeja. Dotal – to je załožbowy direktor wčera chwalobnje hódnoćił – njebě jenički dźeń bjez serbskich nowin, najebać koronakrizu. To je zasłužba wšitkich w redakcijach dźěłacych. Za to jim dźak. Nětko pak je načasu jich dźěło tež porjadnje hódnoćić a mzdy trajnje přiměrić. Janek Wowčer

Wojuja dale

srjeda, 06. julija 2022 spisane wot:
Luboraz (dpa/SN). Lěsny woheń w Luboraskej holi wohnjowych wobornikow dale zaběra. Cyłkownje 167 wobornikow ze 66 jězdźidłami je tam zasadźenych. Woni spytaja potrjechenu, 50 hektarow wulku płoninu hašeć. „Kak so woheń přez dźeń wuwije, njeje wotwidźeć. Wuchadźamy z toho, zo so woheń moderatnje na sewjerowuchod wupřestrěwa“, zdźěli dźensa rěčnik regionalneje wodźenskeje centrale wohnjowych woborow Łužica. Hašenje je tuchwilneje suchoty dla jara ćežko.

Móžno zo honač njewotwjertnu

srjeda, 06. julija 2022 spisane wot:

Dortmund (dpa/SN). Braniborski hospodarski minister Jörg Steinbach (SPD) so boji, zo Ruska po přepruwowanju płunoweje pipeliny Nord Stream 1 honač zaso njewotwjertnje. Tole rozłoži wón wčera nowinje Bild a pokaza na lětne hladanje, kotrež dźesać dnjow traje. „Z wobstejnosćow sćěhuju, zo móhli snano argumenty namakać, stop trajnje podlěšić.“

Lětne hladanske dźěła na Nord Stream 1 zahaja so 11. julija a zwjetša dźesać dnjow traja. Potom hižo žadyn płun po pipeline njeběži. Wulka starosć tuž je, zo Ruska po tym płunowy honač zaso njewotwjertnje. Před totalnym wupadom ruskeho płuna je mjez druhim tež zwjazkowy hospodarski minister Robert Habeck (Zeleni) warnował.

„Stop nas k tomu nuzuje, płun z tamnych krajow kupować, štož je drohe. Potom njemóžemy płunowe składy dale pjelnić. Potom dyrbi stat zapřimnyć a schodźenk III wuwołać,“ Steinbach wuswětli. Habeck je hižo alarmowy schodźenk II w zwisku z nuzowym planom płun wu­wołał. Nastupajo třeći schodźenk je jedna z naprawow, zo ma stat potrjebu płuna wotpowědnje regulować a ju pomjeńšić.

„Nanuzowane lutowanje“

srjeda, 06. julija 2022 spisane wot:

Drježdźany (dpa/SN). Sakska předsydka Lěwicy Susanne Schaper ma wobmjezowane wužiwanje ćopłeje wody w energijowej krizy za njesprawne. Z kritiku poćahuje so 44lětna na rozsud bydlenskeho drustwa Dippoldiswalde, sylnje stupacych energijowych płaćiznow dla ćopłu wodu hižo wodnjo a w nocy k dispoziciji njestajić. Po słowach Schaper njewotpowěduje to žiwjenskej realiće. Drustwo chce swojich podružnikow hladajo na wysoke pódlanske kóšty škitać, štož je wopačny puć.

„Za ludźi, kotřiž maja małe dźěći abo w změnach dźěłaja, je nanuzowana lutowanska naprawa njepřicpějomna. Wone sahaja do prawow na samopostajowanje a su nastupajo podruž hruby njedostatk“, Schaper wujasni. Rozsudne je, ekstremnje stupace energijowe płaćizny wobmjezować a je dołhodobnje stabilizować, štož maja energijowe koncerny ze swojeho nadbytka financować. Schaper pokaza na minjeny pjatk wotměte kulojte blido Lěwicy na temu „energijowa chudoba“. Nimo toho chce sakska Lěwica energijowe płaćizny na přichodnym posedźenju krajneho sejma přednjesć a diskutować.

To a tamne (06.07.22)

srjeda, 06. julija 2022 spisane wot:
Mały psyčk z mjenom Pablo policiju w Bochumje hižo někotre dny zaběra. Zastojnicy wuhladachu zwěrjo minjeny pjatk w nutřkownym měsće, jako samolutki při dróze sedźeše. Psyčka sobu na stražu wzachu. Z pomocu chipa policija zwěsći, komu skoćo słuša a tuž móžachu Pablowa wobsedźerjam wróćić. Tola kaž policija wčera zdźěli, su psyčka znowa w měsće wuhladali. Njeznaty muž měješe jeho na łónčku. Tuž zastojnicy psyčka znowa sobu wzachu. Kaž so wukopa běchu so paduši do chěže wobsedźerjow zadobyli a hač na psyčka bě wšitko na swojim městnje. Hač je Pablo wustróžany před paduchami ćeknył abo hač steji njeznaty muž w zwisku z padustwom dyrbi policija nětko wuslědźić.

Katastrofa w Awstralskej

wutora, 05. julija 2022 spisane wot:

Sydney (dpa/SN). Awstralske knježerstwo je powodźenjow w zwjazkowym kraju New South Wales dla katastrofowy staw wuwołało. Tak maja potrjechene kraje móžnosć spěšnišo pjenjezy dóstać. Situacija je wokoło Sydneyja chětro napjata. Wot minjeneho pjatka je so mócnje dešćowało. W běhu jenož štyrjoch dnjow bě to telko kaž wob lěto w Londonje, meteorologojo zdźělichu. Hač do dźensa rano dyrbješe něhdźe 50 000 ludźi swoje domske wopušćić.

Z nowonatwarom započeć

Kijew (dpa/SN). Ukrainski prezident ­Wolodymyr Zelenskyj je k tomu namołwjał, z natwarom kraja nic hač do kónca wójny čakać. Wjele měli ­paralelnje činić, wón wčera wječor wuswětli. Tak měli kónčiny natwarić, z kotrychž je ruske wójsko wotćahnyło. Dźesaćitysacy domow je tam zničenych. Hladajo na přichodnu zymu, měli energijowe za­staranje w potrjechenych kónčinach zaručić. W šwicarskim Lugano wotměje ­so prěnja wulka konferenca, na kotrejž ­wobjednawaja nowonatwar Ukrainy.

Šěsć ludźi zatřělił

Po dwanaće lětach zasadźa Drježdźanske wobchadne předewzaće (DVB) w měsće zaso čěske tramwajki w normalnym linijowym wobchadźe. Přičina toho je wulka potrjeba jězdźidłow twarnišćow dla. Nimo toho njemóža tuchwilu moderne tramwajki ­reparować, dokelž material předewšěm za elektroniske dźěle pobrachuje. Foto: dpa/Matthias Rietschel

Chróšćan Šulerjo

nowostki LND