Přiwótřenjetola překwapiło
Zo móže dźensa scyła hišće w Europje k wójnje dóńć, njemóžach sej předstajić. A tola je so stało. Smy w swěće žiwi, hdźež stajnje něhdźe něchtó z brónjemi na so měri, zo pak změjemy wojowanja raz tak blisko Němskeje? Wo wójnje drje ludźo mojeje staroby abo z generacije našich starši wědźa. Njejsmy pak po Druhej swětowej wójnje z wjace hač ze stawiznami našich dźědow a wowkow w tutym „měrliwym času“ konfrontowani byli. Přiwšěm so prašam, što je blisko a što nic?
Wójnske rozestajenja na Ukrainje su drje hižo wot lěta 2014 na wuchodźe kraja a na połkupje Krim znate. Tajke razne militariske přiwótřenje w minjenych dnjach mje tola překwapja. Hač do wokomika prěnich sirenow smy so na diplomatiski wupuć nadźijeli a zo bratr bratrej hłowu njewotrubnje, ale zo sebi na zakładźe zhromadnych stawiznow mjez sobu pomhaja.
Awtorojo swěta Rusku zasudźeja
Darmstadt (SN). Wjace hač 1 000 awtorkow a awtorow po cyłym swěće, mjez nimi lawreaća Nobeloweho myta a dalši mjezynarodnje znaći spisowaćeljo, solidarizuje so w zjawnym lisće zwjazka PEN International ze swojimi koleginami a kolegami na Ukrainje a žada sej hnydomny kónc krejpřeleća.
K podpisarkam a podpisarjam słušeja nimo njeličomnych čłonow němskeho centruma PEN spisowaćelki a spisowaćeljo Paul Auster, Swjatlana Aljaksandrawna Aleksijewič, Can Dündar, Siri Hustvedt, Margaret Atwood, Joyce Carol Oates, Orhan Pamuk, Maria Ressa, Salman Rushdie, Olga Tokarczuk kaž za němski prezidij PEN wiceprezident Ralf Nestmeyer. Jako serbsko-němski awtor a čłon PEN Němskeje je tež Benedikt Dyrlich w štyrjoch rěčach wozjewjeny list podpisał.
Zjawny list
To a tamne (03.03.22)
Přećeljo Trabanta, kultoweho awta z časa NDR, chcedźa zajutřišim, sobotu, w Quilowje pola předpomorskeho Anklama nowu sezonu zahajić. Tak chcedźa přez koronawirus chětro ćerpjace towarstwowe žiwjenje zaso porjadnje wožiwić, kaž rěčnik towarstwa Trabbi-Buggy-Club 93 zdźěli. Zahajenske zetkanja prěni měrcowski kónc tydźenja z fanami z Mecklenburgsko-Předpomorskeje, Braniborskeje a Berlina pěstuja wot lěta 1995.
Z trašawku na rjemjeslnika třělał bě pjany 29lětny muž w Berlinje a mjeztym w jastwje sedźi. 63lětny rjemjeslnik poćerpje trawma prasnjenja dla we wuchu, kotrež pak njetrjebachu lěkarsce zastarać. Po přestawce na dworje wróći so rjemjeslnik z kolegomaj do bydlenja a rjekny 29lětnemu, zo chcedźa dale dźěłać. Nadobo so tón z pistolu na njeho měrješe a wospjet třěli. Rjemjeslnicy ćeknychu a wołachu policiju, kotraž muža zaja.
Scholz wopory wopominał
Jerusalem (dpa/SN). Zwjazkow kancler Olaf Scholz (SPD) je dźensa na swojim nastupnym wopyće w Israelu šěsć milionow wot němskich nacionalsocialistow morjenych Židow wopominał. We wopomnišću Yad Vashem w Jerusalemje połoži wón wěnc w přitomnosći ministerskeho prezidenta Naftalija Bennetta. Scholz zwurazni, zo „běchu Němcy masowe morjenje Židow planowali a přewjedli. Tale rana twori zakład poćahow mjez Israelom a Němskej.“
Kritizuja nawrót Woelkija
Köln (dpa/SN). Hladajo na wočakowany nawrót Rainera Marije Woelkija do zastojnstwa arcybiskopa žada sej hibanje Maria 2.0 hłuboko sahace změny w katolskej cyrkwi. Woelki nawróći so „přećiwo kóždemu přeću“, praji rěčnica Maria Mesrian rozhłosownikam. Njeńdźe pak jenož wo wosobu Kölnskeho arcybiskopa, ale wo system, kiž njeznaje žanu kontrolu a kotryž swojowólnje jedna, Mesrian podšmórny. W zwisku z padami znjewužiwanja bě Vatikan Woelkija w septembru na pjeć měsacow wuwjazał.
Biden chce inflaciji znapřećiwić
Cyrkwje a duchowni ze Zhorjelca a pólskeho Zgorzeleca su wobydlerjow ...
Dalše wojowanja na Ukrainje
Baerbock: Tanki měr njepřiwjezu
New York (dpa/SN). Wonkowna ministerka Annalena Baerbock je kraje swěta z naležnej narěču namołwjała, ruski wojerski nadpad na Ukrainu wótrje zasudźić. „Dźensa dyrbimy so wšitcy mjez měrom a wójnu, mjez sprawnosću a wolu sylnišeho, mjez jednanjom a ignorowanjom rozsudźić“, rjekny politikarka Zelenych wčera wječor na nuznje zwołanej hłownej zhromadźiznje UNO w New Yorku. Ruskemu wonkownemu ministrej Sergejej Lawrowej wona wumjetowaše, zo wliw Ruskeje jako stajny čłon Bjezstrašnostneje rady UNO znjewužiwa. „Waše tanki žanu wodu, žanu cyrobu za ćěšenki njepřiwjezu. Waše tanki měr njepřiwjezu, ale smjerć a zničenje.“
Baerbock bě za swoju narěč direktnje wot zetkanja wonkownych ministrow w Pólskej prěni króć jako ministerka do wuchodneje metropole USA lećała. Dźensa chcyše so wona zaso nawróćić.
Do swojeje narěče bě rjekła, zo ma za wažne, zo swětowe zhromadźenstwo nadpad na Ukrainu njeakceptuje. „Tu njemóže nichtó neutralny być.“
Schröderej sobudźěłaćerjo ćěkaja
Berlin (dpa/SN). Bywši zwjazkowy kancler Gerhard Schröder (SPD) zhubi po informacijach medijow swojeho wjelelětneho nawodu běrowa a awtora narěčow Albrechta Funka. Po wjace hač 20 lětach so Funk wot swojeho šefa wotwobroća, rozprawjatej powěsćowy portal The Pioneer a dźenik Hannoversche Allgemeine Zeitung. Tež třo dalši sobudźěłaćerjo politikarja SPD su swoje zastojnstwo złožili. Ze stron Schrödera a jeho běrowa spočatnje žane stejišća njepředležachu.
Z wotchadom štyrjoch sobudźěłaćerjow by běrow bywšeho kanclera wuludnjeny był. Pječa bě k diferencam mjez Funkom a Schröderom ruskeho nadpada na Ukrainu dla dóšło, kaž medije rozprawjeja. Tak je Funk Schröderej doporučił so spěšnje wot ruskeho prezidenta Wladimira Putina distancować a wšitke zastojnstwa w dohladowanskich gremijach ruskich předewzaćow złožić. Wo tajkich rozmyslowanjach Schrödera wšak njeje dotal ničo znate.
To a tamne (02.03.22)
Hoberske morjo swětleškow z 1 171 078 wolijowymi lampkami je knježerstwo indiskeho zwjazkoweho stata Madhya Pradesh składnostnje hinduistiskeho swjedźenja Maha Shivaratri inscenowało. Tak su nowy swětowy rekord wolijowych lampow nastajili, kaž z redakcije Guinnessoweje knihi rekordow rěka. Dotalny rekord wjace hač 900 000 lampkow bě loni w nowembru w indiskim měsće Ayodhya.
Pjaneho šofera zaparkowali su swědcy w sewjerorynsko-westfalskim Hagenje. 54lětny swědk bě policiju informował, zo wodźer awta w napřećiwnym wobchadźe při kolonje čakacych jězdźidłow nimo jědźe, a to chětro njewěsće. Jako chcyše so zawróćić, so dwě awće před nim stupištej a jeho tak zadźeržeštej. Přiwołana policija zwěsći wjace hač jedyn promil alkohola w kreji 66lětneho šofera.
Z wobsadźenjom so dlija
Berlin (SN/JaW). Znowawobsadźenje zastojnstwa społnomócnjeneho zwjazkoweho knježerstwa za wusydlencow a narodne mjeńšiny so dliji. Zo njeje wo tym, štó měł dotalneho społnomócnjeneho dr. Bernda Fabritiusa (CSU) naslědować, rozsudźene, wobkrućichu Serbskim Nowinam wjacori zapósłancy zwjazkoweho sejma a nowinarski rěčnik nutřkowneho ministerstwa (BMI) Sascha Lawrenz. „Zwjazkowy kabinet je 11. apryla 2018 dr. Bernda Fabritiusa za społnomócnjeneho zwjazkoweho knježerstwa za wusydlencow a narodne mjeńšiny powołał. Wobzamknjenje je płaćiwe“, bě jeničke wuprajenje na wjacore naprašowanja. Tež wo tym hač městno scyła znowa wobsadźa a hdy, njeje naš wječornik z BMI žanu wotmołwu dóstał.
