Jenož hišće 2G

srjeda, 29. septembera 2021 spisane wot:
Berlin (dpa/SN). Města žadaja sej wótriše rjadowanja koronawirusa dla na dobro šćěpjenych a wustrowjenych we wólnočasnych objektach nazymu a w zymje. „Dyrbimy wšitko činić, zo bychmy hišće wjace ludźi motiwowali, so šćěpić dać a tak kwotu šćěpjenja zwyšili“, rjekny prezident zwjazka městow Němskeje Burkhard Jung powěsćerni dpa. Wón apeluje na města, rjadowanje 2G za wólnočasny wobłuk přesadźić. „To woznamjenja wjace wěstoty a normality za wjele ludźi“, rjekny Jung, Lipšćanski wyši měšćanosta. Negatiwny koronatest potom hižo njedosaha. We wjacorych zwjazkowych krajach rjadowanja za šćěpjenych a wustrowjenych hižo płaća.

Zeleni a FDP z prěnimi rozmołwami

srjeda, 29. septembera 2021 spisane wot:

Berlin (dpa/SN). Dospołnje njewočakowano su so wodźacy zastupnicy Zelenych a FDP hižo wčera wječor k prěnim rozmoł­wam wo móžnym wobdźělenju w nowym knježerstwje zetkali. Předsydaj Zelenych Annalena Baerbock a Robert Habeck zetkaštaj so z předsydu FDP Christia­nom Lindnerom a generalnym sekretarom strony Volkerom Wissingom. Wšitcy štyrjo stajichu foto kwarteta do interneta a pisachu: „Pytajo za nowym knježerstwom pruwujemy zhromadnosće a mosty nad so dźělacym, a smy samo­ něšto namakali. Napjate časy.“

Zeleni a liberalni móhli po wólbach zwjazkoweho knježerstwa tak mjenowanu amplowu koaliciju z SPD abo tež zwjazk z CDU wutworić. SPD z kanclerskim kandidatom Olafom Scholzom je wólby dobyła. CDU je razne straty po­ćerpjeła. Hłowny zaměr Zelenych a FDP je, so na zasadne směrnicy zhromad­neho politiskeho dźěła jako wuměnjenje za „nowostart“ knježerstwoweje politiki dojednać. Hakle pozdźišo chcedźa ze stronu móžneho kanclera rěčeć.

Nowe wuměnjenja

srjeda, 29. septembera 2021 spisane wot:
Wjeselo jednoho je horjo tamneho. Pra­jidmo derje po wólbach zwjazkoweho sejma w Hornjej Łužicy nastate połoženje wopisuje. Hač do njedźele měješe Zho­rjelski krajnoradny zarjad ze socialdemokratom Thomasom Jurkom z Wuskidźe hišće zapósłanca, kotryž je problemy regiona w parlamenće Němskeje temati­zował. Strach Zhorjelskeho krajneho rady Bernda Langi wo pobrachowacy wliw w Berlinje za region zda so woprawnjeny być: Wón nima nadźiju, zo móhł tamniši znowa direktnje wuzwoleny zapósłanc AfD Tino Chrupalla za wokrjes a region něšto skutkowneho nastorčić. Tak kaž je Thomas Jurk za cyłu Łužicu skutkował, budźe Ka­thrin Michel jako jeho naslědnica tam nawjazać. Poradźi-li so SPD nowe knježerstwo ze Zelenymi a FDP wutworić, by Hornja Łužica dale zapósłanču w koaliciskej frakciji měła, wšojedne hač bydli wona w Zhorjelskim abo w Budyskim wo­krjesu. Połoženje tež CDU we wo­krjesomaj nowe wuměnjenja diktuje. Axel Arlt

Warnuja před katastrofu

srjeda, 29. septembera 2021 spisane wot:
Waršawa (dpa/SN). Pomocne organiza­cije warnuja před humanitarnej katastrofu při pólskej wonkownej mjezy k Běłoruskej. Hladajo na prěnje nócne zmjerzki a na bližacu so zymu je połoženje migrantow, kotřiž chcedźa tam ilegalnje do EU zapućować, dale bóle kritiske, rje­kny Maria Złonkiewicz wot akciskeho zwjazka „Skupina mjeza“ powěsćerni dpa. „Apelujemy na pólske knježerstwo, lěkarjam a wuchowanskim sanitetarjam přistup zmóžnić. Hewak namakamy tam w nalěću wjele ćěłow.“ Njedawno běchu hižo wjacore wosoby w namjeznej kón­činje zemrěli. Knježerstwo we Waršawje wumjetuje běłoruskemu mócnarjej Aleksanderej Lukašenkej, zo ćěkancow z krizowych kónčin zaměrnje k wonkownej mjezy EU sćele, zo by so za sankcije EU přećiwo Běłoruskej wjećił. W meji bě wón připowědźił, zo njebudźe ćěkancam zapućowanje do Europskeje unije zapowědźić. Pólska twari tuchwilu płót podłu 418 kilometrow dołheje mjezy k wuchodnemu susodej, kotraž je zdobom wonkowna mjeza EU. Nimo toho płaći w tutym pasmje wuwzaćny staw. Žurnalistam a pomocnikam je přistup zakazany.

Za wotstup Lascheta

srjeda, 29. septembera 2021 spisane wot:
Berlin (dpa/SN). Jasna wjetšina ludźi w Němskej by wotstup kanclerskeho kandidata CDU/CSU Armina Lascheta wot wšitkich politiskich zastojnstwow witała. Za to wupraja so 68 procentow, kaž z dźensa wozjewjeneho naprašowanja instituta YouGov wuchadźa. 13 procentow to wotpokazuje. Unija bě při njedźelnych wólbach runje hišće 24,1 procent zdobyła.

To a tamne (29.09.21)

srjeda, 29. septembera 2021 spisane wot:

Nimo lećaca tonuška je smalerja na sewjeru Francoskeje před pokutu škitała. „Maće dwě móžnosći tomu zadźěwać, zo was błyskač lepi“, piše policija k njewšědnemu podawkej w pobrjóžnym městačku Grègesu. „Pak dodźeržiće předpisanu spěšnosć, pak dyrbiće so na zbožo spušćić.“ K tomu wozjewi policija foto błyskača, na kotrymž křidło nimo lećaceje tonuški čisłowu taflu awta zakrywa. „Po­ru­čujemy skerje, nohu z płunoweho pedala wzać“, policija piše.

Swoju mać z awta wuzamknyła bě lěto stara holčka. Do toho bě mać w bayerskim Kreuzwertheimje dźěsću, kiž w awće sedźeše, klučik awta k hrajkanju přewostajiła. Při tym stłóči holca na kluč a zamkny tak awto wotnutřka. Přirěčowanje maćerje ničo njepomhaše. Skónčnje dyrbjachu wohnjowu woboru wołać. Wobornicy awto na to wotewrěchu.

Altmaier gratuluje dobyćerjam

wutora, 28. septembera 2021 spisane wot:

Berlin (dpa/SN). Zwjazkowy minister za hospodarstwo Peter Altmaier (CDU) je SPD, Zelenym a FDP k jich wuslědkam při wólbach zwjazkoweho sejma gratulował. Runočasnje wón dźensa w rozhłosu po­twjerdźi, zo nima unija nadawk, nowe knježerstwo wutworić. „K tomu słuša zwěsćenje, zo tym gratulujemy, kotřiž su hłosy wolerjow přidobyli“, wón rjekny. Hladajo na móžnu koaliciju pod nawodom CDU wón rjekny: „Njewuprajamy žane žadanja. Njesměmy pak so zdobom swojej zamołwitosći wuwinyć.“

Zahaja rozmołwy wo koaliciji

Berlin (dpa/SN). Nawodnistwo Berlinskeje SPD hišće njewě, z kim chce přichodnje w nowym krajnym knježerstwje hromadźe dźěłać. Kónc tydźenja chcedźa rozmołwy zahajić. „Započinamy ze Zelenymi, potom tež z Lěwicu, potajkim z dotalnymi partnerami“, rjekny zastupowacy předsyda Read Saleh rozhłosownikam. Potom matej FDP a CDU sćěhować. „Je wěc respekta, zo ze wšěmi rěčimy.“ Berlinska SPD bě wólby ze swojej kandidatku Franzisku Giffey dobyła.

Pau žada sej konsekwency

Zemjerženje sylnosće 5,8 na Richterowej skali je wčera Heraklion na grjekskej kupje Kreta střasło. Při tym je jedna wosoba žiwjenje přisadźiła, jako so kupola cyrkwje zwjeze. Na zwjetša starych twarjenjach nasta wulka škoda. Potrjechenych wobydlerjow zaměstnichu mjeztym w stanowych lěhwach, kotrež běchu wojacy natwarili. Foto: pa/Stefanos Rapanis

Šef AfD z wuslědkom njespokojom

wutora, 28. septembera 2021 spisane wot:

Berlin (dpa/SN). Po stratach hłosow wolerjow při wólbach zwjazkoweho sejma je předsyda AfD Jörg Meuthen konsekwentnu analyzu móžnych zmylkow připowědźił. „Pod smužku njemóžemy drje to jako wuspěch wobhladować“, rjekny Meuthen, kiž njebě sam za zwjazkowy sejm kandidował, wčera w Berlinje. AfD bě z hesłom „Zmužitosć k wěrnosći“ nastupiła. K tomu tež słuša, „zo sej wěcy rjenje njebarbimy“. Zapósłanc Europskeho parlamenta rjekny, zo dyrbjało so wo tym rěčeć, hač je mudre było, žadanje za wustupom Němskeje z Europskeje unije do wólbneho programa zapisać.

„Stoprocentowsce spokojom z wuslědkom njejsym“, rjekny načolny kandidat AfD Tino Chrupalla, kiž stronu jako ko-předsyda zhromadnje z Meuthenom nawjeduje. Wón rěčeše najebać to wo „stabilnym wuslědku“. Dalša načolna kandidatka Alice Weidel rjekny, zo „njeda sej wuslědk wólbow wočornić, wot nikoho“.

Unija debatuje wo poražce

wutora, 28. septembera 2021 spisane wot:

Wjetšina přećiwo nowemu knježerstwu pod nawodom CDU

Berlin (dpa/SN). W rjadach CDU spjećuja so přiběrajcy planam kanclerskeho kandidata Armina Lascheta, najebać historisku wólbnu poražku při wólbach zwjazkoweho sejma zhromadne knježerstwo ze Zelenymi a FDP wutworić. Předsyda delnjosakskeje CDU Bernd Althusmann sej žadaše: „Nětko měli wolu wolerjow ponižnje přiwzać, přistojnje a z krutym rjapom. Ludźo su změnu chcyli.“ Hessenski ministerski prezident Volker Bouffier podšmórny: „Nimamy žane prawo na knježerstwowu zamołwitosć.“ Předsyda Młodeje unije Tilman Kuban rjekny: „Smy wólby přehrali, dypk.“ Jasny nadawk leži po jeho měnjenju pola SPD, Zelenych a FDP.

Chróšćan Šulerjo

nowostki LND