To a tamne (15.11.23)
W chorowni skónčił je pospyt młodeho muža w Južnym Tirolu, so přez teoretiske pruwowanje jězbneje dowolnosće z njedowolenymi srědkami přemoglować. Italčana lepichu, jako jemu něchtó přez móličke słuchatko wuslědki do hłucha šeptaše. Na to młody muž słuchatko spóžrě. Policija dowjeze jeho do chorownje, hdźež bě ilegalny nastroj pod röntgenowym aparatom jasnje widźomny.
Pječa wobrónjeny muž je wčera zasadźenje policije w Hamburgskej połobskej filharmoniji zawinował. Specialna jednotka tamnišeje policije je twarjenje přeslědźiła. Do toho bě swědk rozprawjał, zo je muža z třělbu w domje wuhladał. Policisća podhladneho skónčnje namakachu. Bróń pak wukopa so jako bleša wódki, kotraž bě na pistolu podobna. Policija njemóžeše wohroženje zwěsćić, muž njetrjeba z konsekwencami ličić.
To a tamne (14.11.23)
Kruwy česćili su hinduwojo w Nepalu wčera na swjedźenju tihar. Na swjatku česća ludźo wjacore dny dołho zwěrjata, nimo kruwow tež woły, wróny a psy. W hinduizmje jako swjate česćene kruwy a woły su symbole zboža a derjeměća. Wčera poskićowachu kruwam picu kaž chlěb a trawu, wupyšichu je z kwětkami a girlandami a pomolowachu čoło zwěrjatow z čerwjenym próškom. Swjedźeń tihar traje cyłkownje pjeć dnjow.
Pozdatna bencinowa bomba w busu w sewjero-braniborskim Kremmenje je zasadźenje policije a fachowcow za znješkódnjenje municije zawinowała. Šofer linijoweho busa bě w swojej přestawce podhladny předmjet w busu wuhladał, tukajo na molotowy cocktail. Jako policija bus přeslědźi, přizjewi so 14lětny. Hólc bě fyzikaliski pospyt na polu termiki w busu zabył a nětko za nim pytaše.
To a tamne (13.11.23)
Bywše awto britiskeje kralowny Elizabeth II. su za 118 000 puntow (134 600 eurow) přesadźowali. Awkciski dom Iconic Auctioneers w Birmingamje rěčeše wo „njesměrnje dobrym wuslědku“. Fachowcy běchu hódnotu lěta 2004 twarjeneho Range Rovera na wjace hač 60 000 puntow trochowali. Loni zemrěta kralowna bě swój čas hišće sama z awtom jěła, mjez druhim lěta 2005 na konjacym turněrje na hrodźe Windsor.
Z kumštnym dešćikom z pomocu slěborneho jodita w powětře chce knježerstwo indiskeje stolicy New Delhija něšto přećiwo trajacemu smjerdźatemu smogej činić, kotryž město trapi. Drobny proch w New Delhiju je sobu najhórši po wšěm swěće a je tam w zymje wosebje zasakły. Ratarjo zbytki žnjow spala. K tomu přińdźe proch nadróžneho wobchada, industrije a spalernjow wotpadkow.
To a tamne (10.11.23)
Titul najspěšnišeje rjedźerki a rjedźerja zdobyła je sej 20lětna Sarah Lutz z Badensko-Württembergskeje – a to w cyrkwi swj. Lamberta w Düsseldorfje. Tam bě dźesać wučomnikow k cyłoněmskemu wubědźowanju nastupiło, dźewjeć muži a žona. Swoje kmanosće dopokazać dyrbjachu při rjedźenju špundowanja, woknow a polstrowanych ławkow. Nimo toho dyrbjachu wóskowe blaki w cyrkwi ze žehlidłom a pijawku wotstronić.
Prěni króć w swojich stawiznach wustupuje sławny cirkus Roncalli w USA. W 70tych lětach wot Awstričanow Bernharda Paula a Andréja Hellera załoženy cirkus ze sydłom w Kölnje změje kónc tydźenja w New Yorku premjeru a prezentuje so tam hač do kónc januara. Ameriski wuměłc Andy Warhol (1928–1987) bě cirkus swój čas přeprosył: „Dyrbiće do New Yorka, tam budu was lubować.“
To a tamne (09.11.23)
Pčołki jako škitarjow mjezy zasadźeć chce wójsko w Indiskej. Po tutym puću chcedźa ludźi wottrašeć, kotřiž so ilegalnje z Bangladesha zadobywaja, zo bychu zwěrjata a twory pašowali. Při tym pašowarjo stajnje zaso groćany płót rozrězaja, kotryž wobaj krajej dźěli. Kołće při płoće móhli k tomu wjesć, zo maja pčołki pašowarjow za njepřećelow a zo jich wotpowědnje nadběhuja.
Z wjace hač tysac policistami a runje telko priwatnymi wěstotnymi mocami hotuja so w Kölnje na nawal ludźi zajutřišim, 11.11. Dokelž je to runje sobota, liča tam z masowym zarjadowanjom. Hižo loni bě ličba swjećacych nimoměry rozrostła. Ćežišćo wočakuja lětsa w studentskej štwórći „Kwartier Latäng“ z wjele korčmami a barami. Tam liča zaso z wulkej tołkańcu a wulkim mjerzanjom: Čilać na kromje dróhi płaći 200 eurow.
To a tamne (08.11.23)
Bjez telefona a interneta bě wčera wjace hač dźesać milionow ludźi w Awstralskej – nimale 14 hodźinow. Přičina bě hawarija syće druheho najwjetšeho telekomunikaciskeho poskićowarja Optus. Bě to najwjetši wupad syće w stawiznach kraja. Zamołwići su defekt drje poměrnje spěšnje wuslědźili, wuporjedźenje pak traješe hodźiny. Dokładnu přičinu hawarije hišće njeznaja. Nadpad hackerow tuchwilu wuzamkuja.
Lubosć w časach wójny: Prěni króć po 265 lětach su stawiznarjo wjace hač sto listow z časa sydomlětneje wójny wotewrěli. Pisma běchu mandźelske, slubjene, starši a swójbni 1757/58 namórnikam pisali, kotřiž słušachu do wobsadki francoskeje wójnskeje łódźe „Galatée“. Listy pak njejsu namórnikow nihdy docpěli. Pozdźišo přepodachu listy narodnemu archiwej, hdźež su je nětko namakali.
To a tamne (07.11.23)
Padustwa złoteho hajzla dla dyrbja so štyrjo mužojo we Wulkej Britaniskej před sudnistwom zamołwić. Podhladni w starobje mjez 35 a 39 lětami běchu wuměłsku instalaciju w hódnoće 5,5 milionow eurow w septembrje 2019 z Blenheimskeho palasta w Oxfordźe pokradnyli. Drohotny hajzl italskeho wuměłca Maurizija Cattelana pokazowachu tam we wobłuku wustajeńcy. Instalaciju „America“ smědźachu wopytowarjo samo wužiwać, kóždy pak jenož tři mjeńšiny, zo njeby k rynkam čakacych dóšło.
Najzabyćiwiši wužiwarjo taksijoweho předewzaća Uber bydla w Mnichowje. Nihdźe druhdźe hosćo telko w awtach ležo njewostaja kaž tam. Sćěhujetej Düsseldorf a Köln, předewzaće zdźěli. Najčasćišo zabywaja ludźo w Mnichowje telefony, móšnje a kluče, tola tež skurilne wěcy kaž myšace pasle abo zamróženu kačku.
To a tamne (06.11.23)
Dwójce USA přeprěčił je němski ekstremny sportowc Jonas Deichmann w běhu štyrjoch měsacow – z kolesom z New Yorka do Los Angelesa a pěši wróćo. Po nawróće do New Yorka je 36lětny předwčerawšim, sobotu, hišće měšćanski marathon sobu běžał, zo by so „zaso wochłódnił“. Deichmann je mjeztym w Guinnessowej knize rekordow zwěčnjeny. Z kolesom poby wón mjez druhim we Wladiwostoku a w Južnej Africe.
Dospołnje nimo kulił je so pospyt muža w badensko-württembergskim Dossenheimje, wobchod wurubić. 72lětna wobsedźerka jeho wućěri. Njeznaty muž bě pjatk wječor do wobchoda přišoł a wobsedźerku z nožom wohrozył, žadajo sej pjenjezy. Na to žona z dekoraciskimi wěcami, kiž měješe runje k rukomaj, za nim mjetaše. Překwapjeny paduch na to bjez rubizny z wobchoda ćekny.
To a tamne (03.11.23)
Domjace myše pytane: Slědźerjo w USA proša wobydlerjow wulkich městow kaž New Yorka, Philadelphije abo Richmonda, zo bychu domjace myše popadnyli a jim přewostajili. Ludźo měli pasle nastajić a zwěrjata žiwe popadnyć. Slědźerjo chcedźa zwěsćić, kak su so hrymzaki na čłowjekow zwučili, hač su w městach snadź mjenje spłóšiwe abo hač maja čłowjeka dla mjenje stresa. Projekt přepytuje tež ćělne rozdźěle myšow – hač su w městach wjetše hač na wsach.
Powětr z wobručow 70 awtow wotpušćili su njeznaći w nocy na štwórtk w Podstupimje w měšćanskim dźělu Babelsberg. Skućićeljo zawostajichu poselstwa, z kotrymiž protestowachu přećiwo wysokej přetrjebje bencina a diesela tutych awtow. Policija pruwuje, hač steji akcija w zwisku z podobnymi njeskutkami w druhich dźělach Podstupima.
To a tamne (02.11.23)
Na hórskej dróze dźěćo porodźiła je 30lětna Italčanka. Žona bě zhromadnje ze swojej maćerju po puću do 57 kilometrow zdaleneje chorownje, dokelž bě w porodnych hronach. Dróha po horach z njeličomnymi křiwicami pak bě předołha. Lěkarjo w chorowni přez mobilny telefon pomhachu, porod na dróze bjez komplikacijow zmištrować. 2,9 kilogramow ćežke dźěćo a mać stej strowej.
Krokodile we wopłóčkowych kanalach New Yorka maja wotnětka swójski pomnik – byrnjež jenož legenda byli. Twórba šwedskeho wuměłca Alexandera Klingspora steji na Union Squarje w Manhattanje. Po legendźe su ludźo aligatory z južnych krajow kaž Floridy do města přiwjezli a w kanalach wusadźili. Tam su so zwěrjata mjeztym rozmnožili. Dopokazy nichtó nima. Za čas Halloweena pak sej ze stawizničku rady sami strach načinja.
