To a tamne (15.10.25)

srjeda, 15. oktobera 2025 spisane wot:

Krućiše prawidła za turizm planuje město Palma de Mallorca. Měšćanske zarjadnistwo přihotuje wobšěrny zakaz nowych prózdninskich bydlenjow a nowych hostelow. Tole je konserwatiwny měšćanosta Jaime Martínez Llabrés připowědźił. Nimo toho chcedźa přećiwo tak mjenowanym partyjowym čołmam na promenadźe postupować. Wjesnjanosta chce z tym nahladnosć města jako turistiske srjedźišćo polěpšić.

Měsacaj do hód su dźensa w Bayreuthće prěnju „zymsku wjes“ wotewrěli. We wobłuku za pěškow wabja drjewjane budki a předawanišća horceho wina na přebywanje. Tež w druhich městach hotuja so na tak mjenowane zymske wiki, kotrež maja bjeze wšeho charakter adwentnych wikow. W najwjace městach Němskeje zahaja dohodowne wiki pak tradicionalnje hakle kónc nowembra.

To a tamne (14.10.25)

wutora, 14. oktobera 2025 spisane wot:

Mišterstwo w kulenju słomjanych walčkow su mjeztym 14. króć w Dornumersielu nad Sewjernym morjom přewjedli. Cyłkownje 14 mustwow měrješe swoje mocy we wšelakich kategorijach. Při tym dyrbjachu wobdźělnicy něhdźe 200 kilogramow ćežki walčk słomy kuleć, mjez druhim na slalomowej čarje. „Kralowska“ disciplina je kulenje po 80 metrow dołhej nahłej skłoninje hač na wjeršk nasypa. Mišterstwo je wot lěta 2011 kruty wobstatk turistiskeho marketinga.

Najwjetša hdy natwarjena raketa w stawiznach swětnišćoweho slědźenja je swój jědnaty testowy lět w dalokej měrje po planje zmištrowała. Wot priwatneho swětnišćoweho předewzaća miliardara Elona Muska natwarjena raketa Starship je w Texasu wotlećała a hodźinu pozdźišo w Indiskim oceanje přizemiła. USA chcedźa z raketu na měsačk a na Mars lećeć.

To a tamne (13.10.25)

póndźela, 13. oktobera 2025 spisane wot:

Wjacorych policistow je 69lětna šoferka sobotu w Berlinskim měšćanskim dźělu Spandau ze swojim awtom zraniła, jako chcyše so wobchadnej kontroli wuwinyć. Zastojnicy běchu ju zadźerželi, dokelž njeběše na wjacorych křižowanišćach čerwjenu amplu wobkedźbowała. Jako chcychu personalije šoferki přepruwować, pak stupi žona znowa na płun. W sćěhowacej přesćěhanskej jězbje zrazy wona na kóncu do awta policije, kotryž běše jej puć zaraćiło. Při tym wjacorych policistow zrani.

Nadpada Orca-rybow dla je so 84 kilome­trow před pobrjohom Portugalskeje płachtak francoskeje swójby podnurił. Po informacijach nowiny Correio da Manhã su staršej a jeju tři dźowki w starobje wosom, dźesać a dwanaće lět „nadpad ze stróželemi přetrali“ a njebuchu zranjeni.

To a tamne (10.10.25)

pjatk, 10. oktobera 2025 spisane wot:

„Epidemija wocuzbnjenja“: Britiska princesna Kate (43) je před wliwom smartphonow a druhich nastrojow na poćahi w swójbach a mjez přećelemi warnowała. „Digitalne nastroje lubja, zo nas zwjazuja. Častodosć pak wuskutkuja runje to nawopačne“, rozpomina Kate w přinošku zhromadnje z profesorom Robertom Waldingerom, direktorom uniwersity Harvard za wuwiće doro­sćenych. Při wšěch lěpšinach noweje techniki dyrbjało so spóznać, zo hraje „w epidemiji wocuzbnjenja kompleksnu a zahubnu rólu“, Kate piše.

Na wšěch 600 000 ilegalnych cigaretow su cłownicy we wačokach mandźelskeju na Mnichowskim lětanišću našli. Wobaj chcyštaj lětanišćo přez zeleny wuchod za bjezcłowne wěcy wopušćić, jako cłownicy jeju na kontrolu prošachu. Cłowna škoda wučinja něhdźe 100 000 eurow.

To a tamne (09.10.25)

štwórtk, 09. oktobera 2025 spisane wot:

Po sylnym sněhowym wichoru na wuchodnej stronje Mounta Everesta w Ti­beće su wšěch zasněženych turistow ­wuchowali. Po informacijach statneje powěsćernje Xinhua je so 580 pućowarjow a wjace hač 300 domoródnych ­přewodnikow njezranjenych z hory nawróćiło. Sněh bě pućowarjow překwapił a šćežki zaraćił. Fachowcy warnuja hižo dlěši čas před masowym turizmom na najwyšej horje swěta, kiž je dale a hórši.

Rabiatnje wustupował je 16lětny w Drježdźanach, jako jeho policisća dźensa rano w jednej na zastanišću tramwajki kontrolowachu. Zastojnicy namakachu we wačoku młodostneho cannabis a dalše substancy. Na to so hólčec na nich wottorhny a jich spochi werbalnje ranješe. Skónčnje policistow biješe a jednoho mjezwoči trjechi. Mać smědźeše jeho na straži wotewzać.

To a tamne (08.10.25)

srjeda, 08. oktobera 2025 spisane wot:

Chětro napity šofer wosoboweho awta je so wčera wječor na policajskej straži w mecklenburgsko-předpomorskim Güstrowje přizjewił, dokelž je do dźiwjeho zwěrjeća zrazył. Při protokolowanju po­dawka zastojnikam napadny, zo je muž dospołnje pjany. Test wunjese 2,43 promilow. Na to wotewzachu jemu krej a jězbnu dowolnosć. Klučiki awta přepodachu žonje. Krótko po tym muž policistam znowa napadny – na kolesu. Tón króć pokazowaše alkomat 2,02 promile.

Nowe předpisy za e-scootery planuje zwjazkowe knježerstwo. Zwjazkowe wobchadne ministerstwo je wotpowědny ­naćisk wukaza zdźěłało. Tak trjebaja ­nowe e-scooter wot lěta 2027 směrowe ­lampki. Města a komuny smědźa přichodnje swójske rjadowanja za wotstajenje rolerow postajić, kotrež internetne platformy ludźom přenajeja.

To a tamne (07.10.25)

wutora, 07. oktobera 2025 spisane wot:

Zaměnjenej ćěšenkaj staj swojeju woprawdźiteju staršeju namakałoj – po nimale 35 lětach. Mjeztym dorosćenej žonje stej so zeznałoj a rodźićelow zetkałoj. Holčce stej so 1990 w chorowni w awstriskim Grazu dočasnje narodźiłoj a dyrbje­štej najprjedy raz w tepjenym kašćiku přebywać. Tam su jej přistajeni chorownje ­zaměnili. Při darjenju kreje so pola jedneje z holcow wukopa, zo bydli pola wopačneju staršeju. Tamna žona zhoni samodruhosće dla wo zaměnjenju. Skónčnje stej so namakałoj a „čujetej so kaž sotře“.

Započatk měrniweje rewolucije w NDR před 36 lětami su w Plauenje wopominali. Tam běchu 7. oktobra składnostnje 40. róčnicy załoženja NDR prěnju protestnu demonstraciju přewjedli. Tehdy žadachu sej swobodne wólby, swobodu měnjenja a prawo na pućowanje. 9. oktobra 1989 bě rozsudna masowa demonstraciji w Lipsku.

To a tamne (06.10.25)

póndźela, 06. oktobera 2025 spisane wot:

Swojeho přeńdźenja sprawnje so kał je muž w badensko-württembergskim Zellu nad Hammersbachom. Z rukopisnym listom a 300 eurami we wobalce je so muž pola policije přizjewił. Před dnjemi bě wón cuzu móšnju pod pjenježnym awtomatom namakał a sobu wzał. Po tym zo bě pjenjezy wzał, wón móšnju do listoweho kašćika ćisny. „To bě najwjetši zmylk, kotryž sym činić móhł“, wón piše. Spisar policiju želniwje prosy, škodowanemu pjenjezy wróćić.

Mobilne telefony na zakładnych šulach zakazać by z wida zwjazkoweho kanclera Friedricha Merza (CDU) skutkowna naprawa była. „Dźeći dyrbja nawuknyć, ličić, pisać a čitać, město toho, zo sej ze handyjom hrajkaja“, rjekny Merz we wusyłanju ARD „Caren Miosga“. Socialne medije młodostnym pod 16 lětami zakazać, nima wón za přesadźomne.

To a tamne (02.10.25)

štwórtk, 02. oktobera 2025 spisane wot:

Oktoberski swjedźeń měł so podlěšić. To žada sej zwjazk hosćencarjow a hotelownikow Dehoga w Mnichowje. Hroženja z bombu dla dyrbjachu swjedźenišćo wčera wjacore hodźiny zawrěć. Hakle po 17 hodź. smědźachu hosćo zaso na areal a do piwowych stanow. Po tym pak bě wočiwidnje mjenje hosći při předawanskich budkach a na hermanku. Piwowe stany běchu derje pjelnjene. Po wobli­čenju fachowcow wunjese Oktoberski swjedźeń wšědnje 40 milionow eurow.

Sławna slědźerka wo žiwjenju šimpansow Jane Goodall z Wulkeje Britaniskeje je njeboh. Aktiwistka zemrě w starobje 91 lět w Kaliforniskej, hdźež bě z přednoškami po puću. Ze swojimi lětdźesatki trajacymi slědźenjemi je wona směrodajne dopóznaća zdobyła, mjez druhim, zo su šimpansy njewšědnje inteligentne.

To a tamne (01.10.25)

srjeda, 01. oktobera 2025 spisane wot:

Wo wodaće prosył je Mnichowski wyši měšćanosta Dieter Reiter wopytowarjow Oktoberskeho swjedźenja, kotřiž dožiwjachu minjenu sobotu wuskutki přepjelnjeneho swjedźenišća. Syły ludźi dla běchu mjez druhim swójby z dźěćimi ­panisce reagowali, dokelž čujachu so wohroženi. „Tole njesmě so stać“, rjekny politikar SPD w internetnym poselstwje. Dźensa dopołdnja bě swjedźeń hroženja z bombu dla znowa zawrjeny.

Betonowu platu a zdónk na awtodróhu mjetałoj staj mužej z Durinskeje. Nětko je jeju statne rěčnistwo w Lüneburgu wobskoržiło. Jimaj wumjetuje pospyt mordarstwa. Wobaj běštaj wot kónca meje hač do srjedź junija we wjacorych zwjazkowych krajach strašne objekty na awtodróhu mjetałoj. Na zbožo njeje so nichtó zranił. Zawinowałoj pak staj při­wšěm wěcne škody a snadne zranjenja.

Chróšćan Šulerjo

nowostki LND