To a tamne (31.08.22)

srjeda, 31. awgusta 2022 spisane wot:

Chory pinguin w zwěrjencu w San Diegu w USA ma wotnětka ortopediske gumijowe črije. Štyri lět stary Lucas, zastupnik južnoafriskich pinguinow, ćerpi hižo dlěši čas zahorjenych nohow dla, zwěrjenc w južnej Kaliforniskej zdźěla. Prěnje wuslědki su wjele lubjace: Lucas móže zaso lěpje běhać a wo wjele lěpje stejo runowahu dźeržeć. Črije su wosebje polstrowane a maja bolosćam zadźěwać.

Młodostnej płuwarce w Sprjewi stej w Berlinje zasadźenje policije a wohnjoweje wobory zawiniłoj. Swědcy běchu holcy wokoło 21 hodź. w Friedrichs­hainje wuhladali a policiju informowali. Policisća płuwarce po někotrych disku­sijach z wody wućahnychu. Płuwanje w Sprjewi w centrumje Berlina je zakazane. Jedna so wo zwjazkowu wodowu dróhu z tójšto nakładnymi a sportowymi łódźemi. Nimo toho je kwalita wody špatna.

Merz: Ampla zawinuje njeměr

wutora, 30. awgusta 2022 spisane wot:

Berlin (dpa/SN). Předsyda frakcije CDU/CSU w zwjazkowym sejmje Friedrich Merz je njepřezjednosć amploweje koalicije nastupajo plany płunoweho popłatka na dobro wulkich importerow energije kritizował. „Surowa wójna w Europje, stupace płaćizny energije a strach hospodarskeje krizy w Němskej: Runje nětko by kraj rozsudne knježerstwo za jasnosć w njewěstych časach trjebało“, rjekny Merz powěsćerni dpa. „Zwada ample ludźi zamyla a zawinuje njeměr.“

Mortwi při namócnosćach

Bagdad (dpa/SN). Při nadběhu přiwisnikow wliwapołneho nawody šiitow Muktady al-Sadreho na knježerstwowy palast w irakskej stolicy Bagdadźe su wěstotne mocy znajmjeńša jědnaće ludźi zatřělili. Wjace hač 160 demonstrantow je so zraniło. Krótko do nadběha bě al-Sadr připowědźił, zo so z politiki wróćo sćehnje. Wobkedźbowarjo rěča wo „strašnej eskalaciji politiskeho połoženja“. Napjatosće běchu minjene tydźenje přiběrali.

Žada sej čujomne wolóženja

Aktiwisća organizacije Campact su sej dźensa před Zwjazkowym ministerstwom za zežiwjenje a ratarstwo z protestnej akciju „Taler město korta“ žadali, wobstatk kormjenych zwěrjatow znižić. Woni kritizowachu, zo tuchwilu w Němskej 60 procentow wšeho nažnjateho žita jako picu wužiwaja, mjeztym zo miliony ludźi na swěće hłód tradaja. Foto: dpa/Bernd von Jutrczenka

General namjet Scholza wita

wutora, 30. awgusta 2022 spisane wot:
Ämari (dpa/SN). Inspektor wojerskeho lětarstwa, generalny leutnant Ingo Gerhartz, je namjet zwjazkoweho kanclera Olafa Scholza (SPD) nastupajo zhromadny powětrowy wotwobaranski system w Europje witał. „Móžu tomu jenož přihłosować“, rjekny Gerhartz při wopyće estiskeho wojerskeho lětarskeho zepěranišća Ämari. Scholz bě na swojim wčerawšim wopyće w Praze připowědźił, zo chcył zhromadnje z europskimi susodami tajki system natwarić. Předewzaće je reakcija na ruski nadpad na Ukrainu. Při tym na to mysla, israelski wotwobaranski system „Arrow 3“ za zwjazkowu woboru kupić. Prěni tajki system móhł hižo w lěće 2025 być kmany fungować, šef němskeho wojerskeho lětarstwa zdźěli.

Znowa klawsura knježerstwa

wutora, 30. awgusta 2022 spisane wot:
Berlin (dpa/SN). Po štyrjoch měsacach je so zwjazkowe knježerstwo znowa ke klawsurje na hrodźe Meseberg w Braniborskej zetkało. W hóstnym domje zwjazkoweho knježerstwa steja mjez druhim temy zastaranje z energiju, digitalizacija, powołanske kubłanje kaž tež narodna wěstotna strategija na dnjowym porjedźe, rěčnik knježerstwa Steffen ­Hebestreit minjeny pjatk zdźěli. K tutej temje wočakuja tež španiskeho ministerskeho prezidenta Pedra Sáncheza. Dalši hosćo klawsurneho posedźenja su mjez druhim nowa nawodnica zwjazkoweje agentury za dźěło Andrea Nahles, předsydka dźěłarnistwa DGB Yasmin Fahimi a prezident zwjazkoweje syćoweje agentury Klaus Müller.

Ukrainske wójsko ofensiwu zahajiło

wutora, 30. awgusta 2022 spisane wot:

Kijew (dpa/SN). Poł lěta po nadpadźe ruskich wojerskich jednotkow na juh Ukrainy je ukrainska armeja přećiwnu ofensiwu zahajiła. Při tym móžachu prědnje zakitowanske linije ruskeje armeje na wjacorych městnach přełamać, ukrainske wójsko zdźěla. Prezident Wolodymyr Zelenskyj w swojej narěči ofensiwu jenož naspomni, dokelž nochcyše nadrobnosće přeradźić. „Tola okupanća měli wědźeć, zo jich přez mjezu ćěrimy, kotraž přeco hišće wobsteji.“ Ruscy wojacy, kotřiž chcedźa přežiwić, „měli nětko domoj hić“, Zelenskyj rjekny. Při wšěm njeje wjele faktow ofensiwy znate. Po informacijach južneje skupiny ukrainskeje armeje su separatistow a rusku mari­nowu infanteriju nuzowali, so wróćo sćahnyć. Po informacijach sćelaka CNN w USA su ukrainske jednotki štyri wsy wuswobodźili.

Ruske zakitowanske ministerstwo je ukrainski nadpad wobkrućiło. Zdobom w Moskwje twjerdźa, zo je wona „žałostnje zwrěšćiła“. Pozdatna ofensiwa je „kaž přeco fake ukrainskeje propagandy“.

Połoženje so přiwótřiło

wutora, 30. awgusta 2022 spisane wot:

W Němskej pobrachuje po trochowanju něhdźe 40 000 wučerjow

Berlin (dpa/SN). K zahajenju noweho šulskeho lěta pobrachuje na šulach Němskeje po posudku Zwjazka wučerjow Němskeje hač do 40 000 wučerkow a wučerjow. Wučbne zastaranje je so we wšitkich zwjazkowych krajach dale pohubjeńšiło, rjekny prezident zwjazka Heinz-Peter Meidinger powěsćerni dpa. „Po wšej Němskej wuchadźamy wot woprawdźiteho njedostatka 30 000, snano samo 40 000 njewobsadźenych městnow.“

Połoženje, městna z derje wukubłanymi wučerjemi wobsadźić, je so přirunujo z lońšim lětom hišće raz přiwótřiło“, ­rjekny předsydka dźěłarnistwa kubłanje a wědomosć (GEW) Maike Finnen. „Wupad wučby hnydom na spočatku šulskeho lěta je hižo woprawdźitosć, wjetše wučbne skupiny, šmórnjenje spěchowanskich poskitkow a skrótšenja hodźinskich taflow su na dnjowym porjedźe“, rjekny Udo Beck­mann, předsyda Zwjazka zdźěłowanje a kubłanje.

To a tamne (30.08.22)

wutora, 30. awgusta 2022 spisane wot:

Swój dom wo 150 metrow přesunyć chce bur w Indiskej noweje awtodróhi dla. Nowu čaru chcedźa runje tam twarić, hdźež poměrnje nowy dwuposchodowy dom steji. Knježerstwo bě burej wotškódnjenje 100 000 eurow poskićiło. To pak by mjenje było, hač je muž před lětami za twar domu wudał. Mjeztym su dźěłaćerjo hrjebje wuzběhnyli a z hydrawliskej techniku dom wo něšto metrow přesunyli.

Kłok k pohłušenju wopicy je w Japanskej mylnje žonu trjechił. Žona bě měšćanske zarjadnistwo Tokioskeje susodneje prowincy Shizouka informowała, zo njedaloko dwórnišća wopica dunda. Na to přińdźe fachowc, zo by zwěrjo pohłušił a popadnył. Jako třělbu přihotowaše, njewotpohladnje třěli. Žona bu wot kłoka při ruce trjechena a so zwjeze, móžeše pak chorownju krótko na to zaso wopušćić. Nětko pad přepytuja.

Žadaja sej reformy

póndźela, 29. awgusta 2022 spisane wot:

Rom (B/SN). Katolikojo w Italskej přeja ­­sej wjace wotewrjenosće, transparency a wobdźělenje lajkow w zwisku ze synodalnym procesom na swěće, zdźěli italska biskopska konferenca. „Začuće, zo jedyn na druheho słucha, je zawěsće to najwjetše znowawotkryće synodalneho procesa a prěni nimoměry hódny wupłód“, pisaja w dokumenće na internetnej stronje biskopskeje konferency. Na naprašowanju je so 500 000 ludźi z 50 000 synodalnych skupinow wobdźěliło.

Młodźinske zetkanje

Taizé (B/SN). Prezidentka komisije Europskeje unije Ursula von der Leyen je 27. awgusta swětowe zetkanje młodźiny w francoskim měsće Taizé wopytała, zo by wo europskich temach z wobdźělnikami rěčała. Taizé je lětdźesatki woblubowane zetkanišćo swětoweje młodźiny. Frère Alois, prior bratstwa Taizé, wjeseli so, zo je so wot jutrow sem wjace hač 20 000 młodostnych ze wšeho swěta na tydźenskich zetkanjach k zhromadnemu modlenju, k rozmołwam w małych skupinkach a na praktiskim sobudźěle wobdźěliło. Bratstwu přisłuša sto mužow z 30 krajow, kotřiž su sobustawojo ewangelskeje a katolskeje cyrkwje.

Biskop zajaty

Po puću k milinarni w Ukrainje

póndźela, 29. awgusta 2022 spisane wot:

Wien (dpa/SN). Fachowcy Mjezynarodneho atomoweho energijoweho zarjada IAEA chcedźa hišće tutón tydźeń wot Ruskeje wobsadźenu atomowu milinarnju Saporiššja w Ukrainje wopytać. Kaž nawoda IAEA Rafael Grossi informuje, je so dźensa ze 14 wosobow wobstejace mustwo na puć do Ukrainy podało, hdźež jich přichodne dny wočakuja. Milinarnju běchu ruske jednotki w měrcu wobsadźili. Stajnje zaso dóńdźe k třěleńcam, Mo­skwa a Kijew so mjez sobu wobwinujetej.

Wuhódnoća akciju z jězdźenku

Berlin (dpa/SN). Krótko do kónca płaćiwosće 9-eurow-jězdźenki w bliskowobchadźe su wobchadne zawody dźensa akciju wuhódnoćili. Hač do spočatka ­awgusta běchu w Němskej 38 milionow jězdźenkow předali. Měsačne jězdźenki běchu za junij, julij a awgust poskićeli, zo bychu ludźom hladajo na stupace energijowe płaćizny pomhali. Němska žele­znica ma to za wulki wuspěch a žada sej naslědne rjadowanje.

Raketa po puću k měsačkej

Chróšćan Šulerjo

nowostki LND