To a tamne (31.05.21)

póndźela, 31. meje 2021 spisane wot:

Slub porika tola hišće zmóžnił je 21lětny nurjer w Jendźelskej, po tym zo bě pjeršćeń w jězoru namakał. Tón bě so młodej žonje z porsta sunył, jako ju jeje přećel na kromje jězora wo mandźelstwo prošeše. Bjez wahanja skoči Angus Hosking do chětro mutneje wody jězora, hdźež je pjer­šćeń po 20 mjeńšinach namakał. Hač je přewšo zbožowny młody porik nurjerja na kwas přeprosył, njeje znate.

Smorčenje muža je w porynsko-pfalcskim Simmernje nócne zasadźenje po­licija­ zawiniło. Starosćiwy wobydler roz­pra­wješe wo spodźiwnych zwukach, kotrež běchu z wotewrjenych duri by­dlenskeho domu słyšeć. Zastojnicy mysteriozne zwuki tohorunja słyšachu. Skónčnje so wukopa, zo pochadźeja wone wot wobsedźerja. Tón drje bě alkohol pił a zabył durje za­činić. Zastojnicy to za njeho sčinichu, tak zo móžeše dale smorčeć.

Lukašenko pola Putina

pjatk, 28. meje 2021 spisane wot:

Soči (dpa/SN). Hladajo na nowe sankcije ze stron EU a přiběrace konfrontacije ze zapadom je so běłoruski mócnar Aleksander Lukašenko k ruskemu prezidentej Wladimirej Putinej podał. W Sočiju nad Čornym morjom chcyštaj prašenja dalšeho bilateralneho wuwića wobeju krajow wobjednawać, Krjeml zdźěli. Napjatosće mjez Běłoruskej a zapadom su so přiwótřili, po tym zo bě Lukašenko pasažěrske lětadło k přizemjenju w Minsku nuzował, zo móhł opozicionelneho zajeć.

Připóznawaja ludomordarstwo

Berlin/Windhuk (dpa/SN). Wjace hač sto lět po złóstnistwach němskeje kolonialneje mocy w dźensnišej Namibiji je zwjazkowe knježerstwo grawoćiwosće přećiwo ludowymaj skupinomaj Herero a Nama jako ludomordarstwo připóznało. Potomnikow chce z miliardu eurow podpěrać. „Jako gestu připóznaća njepředstajomneho horja, kotrež su woporam načinili, chcemy potomnikam w Namibiji 1,1 miliardu eurow za natwar a wuwiće přewostajić“, rjekny dźensa wonkowny minister Heiko Maas (SPD).

Assad wólby dobył

Unija Zelenych přesćahnyła

pjatk, 28. meje 2021 spisane wot:

Berlin (dpa/SN). CDU a CSU ležitej po najnowšim woprašowanju w nahladnosći wolerjow zaso před Zelenymi. Unija by po internetnym naprašowanju slědźenskeho instituta YouGov 26 procentow hłosow dóstała, Zeleni 22 proc. Na prašenje „Koho byšće přichodnu njedźelu wolili, bychu-li wólby zwjazkoweho sejma byli?“ by nimo toho 15 proc. SPD woliło, dwanaće proc. podachu FDP, jědnaće proc. AfD a sydom proc. Lěwicu.

Při naprašowanju YouGov před štyrjomi tydźenjemi ležachu Zeleni z 25 procentami z jednym procentom předskoka snadnje před uniju. W tym času móže­štej so SPD a FDP wo jedyn procent polěpšić, AfD stagněruje a Lěwica je procent přisadźiła.

Při posudźowanju politiskeho dźěła ma kanclerski kandidat SPD Olaf Scholz najlěpše znamki: 21 procentow ludźi wobswědča jemu dobre dźěło. Na druhim městnje slěduje předsyda FDP Christian Lindner před kandidatku Zelenych Annalenu Baerbock a kanclerskim kandidatom CDU/CSU Arminom Laschetom.

Wočakuja rozsud

pjatk, 28. meje 2021 spisane wot:
Amsterdam (dpa/SN). Europski zarjad za dohladowanje lěkow EMA chcyše hišće dźensa rozsudźić, hač hodźi so šćěpiwo pře koronawirus firmy Biontech tež pola dźěći a młodostnych nad dwanaće lětami zasadźić. Zamołwity wuběrk fachowcow je so k tomu wurjadnje schadźował. Powšitkownje wočakowachu, zo zarjad zasadźenju přizwoli. Tak móhli přichodnje tež hižo dźěći šćěpić.

To a tamne (28.05.21)

pjatk, 28. meje 2021 spisane wot:

Z kože wujěł je bywši kopar narodneje wubranki Jonas Hector při kurioznym interviewje z telewizijnym sćelakom a je tak předewšěm w socialnych syćach wulku kedźbnosć zbudźił. „Stajnje tajke srane prašenja“, swarješe kapitan 1. FC Kölna po poražce 0:1 přećiwo Holsteinej Kielej. „Waš job je hłupe prašenja stajeć. To derje činiće.“ Na prašenje za mentalnym nastajenjom mustwa wón rjekny: „Na to scyła žanu wotmołwu nimam.“ Po jednej mjeńšinje reporter rozmołwu přetorhny.

Bobra nachwilnje zajała je policija w Heidenauwje pola Drježdźan, dokelž wospjet po wjele wužiwanej dróze běhaše. Drježdźanska policajska direkcija rěčeše wo „policiji derje znatym hrymzaku“. Čehodla bě bobr swój žiwjenski rum w rěce Müglitz wopušćił, znate njeje. Zastojnicy nawabichu zwěrjo do paslow a přepodachu je přirodoškitnemu zarjadej.

Waža sej podpěru za Hórnikowu knihownju

štwórtk, 27. meje 2021 spisane wot:

Prěni raz po wjacorych měsacach wotmě so wčera posedźenje Rady za serbske naležnosće Sakskeje z wobdźělenjom zapósłancow wjacorych frakcijow w rumnosćach krajneho sejma. Radźićeljo zaběrachu so mjez druhim ze sakskim etatom 2021/2022 ze serbskeje perspektiwy, z aktualnym stawom nastupajo strukturne srědki za serbske projekty a z dalewuwićom widźomneje dwurěčnosće w zjawnosći.

Třělc wosom ludźi morił

štwórtk, 27. meje 2021 spisane wot:

San José (dpa/SN). Třělc je w depoće tramwajkow w kaliforniskim měsće San José wosom ludźi zatřělił a so po tym sam morił. Při krawnym njeskutku při přepo­daću změny wčera rano bu dalša wosoba ćežko zranjena. Motiwy třělca, kiž bě sobudźěłaćer předewzaća měšćanskich tramwajkow, dotal znate njejsu. Prezident USA Joe Biden rěčeše wo „surowej trage­diji“ a připowědźi zakonske iniciatiwy, skónčić „epidemiju wobrónjeneje namocy“ w Zjednoćenych statach Ameriki.

Kašće woporow w Israelu

Tel Aviv (dpa/SN). Po smjertnym njezbožu gondle powjaznicy w Italskej su kašće pjeć israelskich woporow do jich domi­zny dowjezli. Wosebita mašina lětanskeho předewzaća El Al je wčera na mjezynarodnym lětanišću w Tel Avivje přizemiła. K česći jednoho z woporow Izchaka Cohena (81) rěkaše čisło lěta LY COHEN. Wón bě sobuzałožer lětanskeho přede­wzaća. Hromadźe z nim běchu jeho mandźelska Barbara (71), wnučka Tal (26), jeje muž Amit (30) a dwulětne dźěćo w gondli žiwjenje přisadźili.

Wo naprawach wuradźowali

Pytaja za žórłom koronawirusa

štwórtk, 27. meje 2021 spisane wot:
Washington (dpa/SN). Prezident USA Joe Biden je tajnym słužbam kraja nadawk dał, za wuchadźišćom koronapandemije pytać. Dotalne přepytowanja su wšelake posudki bjez doskónčnych hódnoćenjow wunjesli, rěka w pisomnym stejišću Bidena. Tuž je wón tajnym słužbam přikazał, prócowanja zesylnić a w běhu 90 dnjow nowu rozprawu k tomu předpołožić. Prezident w tym zwisku přizna, zo maja tajne słužby scenarij móžneho njezboža w chinskim laborje, štož bě toho předchadnik Donald Trump stajnje rozšěrjał, za móžny. Koronawirus běchu kónc lěta 2019 w chinskim Wuhanje prěni króć zwěsćili. Trump je swój čas twjerdźił, zo bě wirus z labora twochnył, snano „sta so grawoćiwy zmylk“. Chinjenjo su wumjetowanja stajnje wotpokazali. USA žadaja sej nětko přistup k wotpowědnym podłožkam.

Pomhaja kulturje

štwórtk, 27. meje 2021 spisane wot:
Berlin (dpa/SN). Rizika při planowanju kulturnych zarjadowanjow koronapandemije dla chcedźa přichodnje financielnje zawěsćić. Zwjazk chce za to 2,5 miliardow eurow wopřijacy fonds zarjadować. „Chcemy w kulturje zmužitosć šěrić“, rjekny zwjazkowy financny minister Olaf Scholz (SPD) wčera w Berlinje. Zawěsćenje ma pomhać, mnohostronske kulturne žiwjenje w Němskej „woprawdźe zaso wožiwić“. Při tym dźe w prěnim rjedźe wo financielne zawěsćenje w padźe wotprajenja. Zwjazk chce z nowym fondsom dźěl z tym zwjazaneho hospodarskeho rizika přewzać. Wot julija su zarjadowanja z 500 wobdźělnikami zaso móžne, měsac pozdźišo z hač do 2 000.

Milinowód Nordlink wotewrjeny

štwórtk, 27. meje 2021 spisane wot:

Wilster (dpa/SN). Zwjazkowa kanclerka Angela Merkel (CDU) a norwegska ministerska prezidentka Erna Solberg stej dźensa nowy milinowód Nordlink mjez Němskej a skandinawiskim krajom wotewrěłoj. Dwě miliardźe eurow droha trasa zwjazuje prěni króć milinowe systemy wobeju krajow a je wažny měznik energijoweje změny. Po wjacore měsacy trajacym wupruwowanju milinowód mjeztym něšto tydźenjow dźěła.

Nordlink zwjazuje Wilster w Schleswigsko-Holsteinskej a Tonstad w Norwegskej přez cyłkownje 623 kilometrow, 516 kilometrow z toho w morju. Přez milinowód ćeče po potrjebje milina wětrnikow do Norwegskeje abo nawopak wodowych milinarnjow do Němskeje. Hoberske składy wody w Norwegskej słuža tak indirektnje jako składźišća přewjele produkowaneje miliny wětrnikow. Nawopak móže Němska problemy pobrachowaceje miliny wětrnikow z milinu z wody wurunać. Milinowód ma kapacitu 1 400 megawattow, štož za to dosaha 3,6 milionow domjacnosćow zastarać.

Chróšćan Šulerjo

nowostki LND