Trump hrozy Iranej z wjećbu

póndźela, 16. septembera 2019 spisane wot:

Washington (dpa/SN). Po nadpadźe na najwjetšu wolijowu rafineriju Sawdi-Arabskeje je prezident USA Donald Trump z wjećbu hrozył. Zdobom wón swoje wuprajenja cofny, zo je k zetkanju z wjednistwom Irana zwólniwy. Zawčerawšim, sobotu, bě wonkowny minister USA Mike Pompeo Iranej winu za nadpad dawał, byrnjež so zběžkarjo Huthi w susodnym Jemenje wuraznje k tomu wuznawali. Teheran kóždu zamołwitosć za atentat wotpokazuje.

Johnson pola Junckera

Luxemburg (dpa/SN). W zwadźe wo wustupje Wulkeje Britaniskeje z Europskeje unije je so britiski premierminister Boris Johnson dźensa prěni króć z prezidentom komisije EU Jean-Claudom Junckerom zetkał. Johnson chcył z EU znowa wo zrěčenju mjez Londonom a Brüsselom jednać, kiž brexit rjaduje. EU je tole wospjet wotpokazała. Njedyrbjało-li k dojednanju dóńć, hrozy Johnson z njerjadowanym wustupom 31. oktobra. Tole pak britiski parlament nochce.

Wjeršk Syriskeje dla

Na přeprošenje Budyskeje Lěwicarskeje młodźiny je so sobotu popołdnju něhdźe 60 młodostnych zešło, zo bychu namócnosće na Budyskich Žitnych wikach před třomi lětami wopominali. W narěčach kritizowachu mjez druhim Budyskeho wyšeho měšćanostu Alexandera Ahrensa (SPD). Wot Žitnych wikow ćehnjechu demonstranća do nutřkowneho města. Foto: Jens Kaczmarek

Ludźi před haru z awtodróhi nětko bóle škitać

póndźela, 16. septembera 2019 spisane wot:

Budyšin (SN/at). Štóž blisko awtodróhi A 4 bydli, wulki wobchad wosebje začuwa. Karawany nakładnych awtow mjez pólskej hranicu a Drježdźanami pak maja dale přiběrać. Tohodla je so znowa wuzwoleny Budyski zapósłanc Sakskeho krajneho sejma Marko Šiman (CDU) hižo minjene lěta za to zasadźał, tónle wot­rězk A 4 na šěsć čarow wutwarić. Wón tuchwilu žanu druhu móžnosć njewidźi tam rjadowany wobchad zaručić.

Do infrastrukturnych naprawow k strukturnej změnje po kóncu wudo­bywanja brunicy je tónle projekt přiwzaty. Trěbne planowanja móhli so bórze zahajić. Wobkedźbować pak měli aspekt, kotryž je dotal skerje podrjadowanu rólu hrał: škit před haru. „Z planowanjom mamy prěni raz lěpšu šansu so tomu wěnować“, je sej Marko Šiman wěsty. Wón budźe so za to zasadźeć, wšako su wolerjo jemu tónle nadawk w mnohich rozmołwach w tydźenjach wólbneho boja sobu dali.

Kretschmer: Sakska w srjedźišću

póndźela, 16. septembera 2019 spisane wot:

Drježdźany (dpa/SN). Sakski ministerski prezident Michael Kretschmer (CDU) nochce so při wutworjenju noweho knježerstwa w swobodnym staće wot zwjazkoweje politiki wobwliwować dać. Dźeń do zahajenja sonděrowanskich rozmołwow ze SPD a Zelenymi je krajny šef sakskeje CDU wčera připowědźił, zo ma jeničce zajimy Sakskeje we wočomaj. „Chcu saksku koaliciju. Trjebamy program za přichodne pjeć lěta a za čas po tym. Dźe wo prašenje: Što Sakskej tyje“, Kretschmer wčera twitterowaše.

W Sakskej krajnej stolicy su so dźensa sonděrowanske rozmołwy mjez dotal knježacymaj stronomaj CDU a SPD kaž tež ze Zelenymi zahajili. Při tym chcedźa najprjedy raz pruwować, hač su koaliciske jednanja móžne. Pozicije we wšelakich prašenjach su wosebje mjez CDU a Zelenymi chětro rozdźělne.

Při wólbach 1. septembra bě CDU 32,1 procent hłosow dóstała a bu před AfD (27,5 proc.) najsylniša móc. Zeleni běchu 8,6 a SPD 7,7 procentow dóstali. Třeća najsylniša móc je Lěwica ze 10,4 procentami.

„Chcemy fakty widźeć!“

póndźela, 16. septembera 2019 spisane wot:

Žadaja sej zakonske rjadowanje za kónc zmilinjenja brunicy

Choćebuz/Berlin (dpa/SN). Braniborski minister za hospodarstwo Jörg Steinbach (SPD) na to tłóči, zo planowane skónčenje zmilinjenja brunicy hač do lěta 2038 kaž předwidźane zakonsce zakótwić. „To dyrbi so nětko hnydom zakoń stać – zakoń za kónc brunicy –, zo by hač do kónca lěta wotpowědny naćisk předležał“, rjekny minister Steinbach kónc tydźenja w telewiziji RBB we wusyłanju „Dyrbimy rěčeć“ w Choćebuzu. „Dyrbimy na to dźiwać, zo so wuslědki wuhloweje ko­misije tak přesadźa, kaž je to wobzamknyła. Hewak njezmějemy žadyn to­waršnostny konsens“, Jörg Steinbach podšmórny.

Městopředsyda frakcije Zelenych Oliver Kirscher zadźerženje zwjazkoweho knježerstwa kritizuje. „Nimam žane zrozumjenje za to, čehodla to tak dołho traje.“ Hač do lěta 2038 chce Němska krok po kroku klimje škodźace zmilinjenja brunicy skónčić. To bě tak mjenowana wuhlowa komisija ze zastupnikami hospodarstwa, dźěłarnistwow a wobswětoškitarjow kónc januara wobzamknyła. Łužica je wot tuteje naprawy wosebje masiwnje potrjechena.

Zwuk poněčim razniši

póndźela, 16. septembera 2019 spisane wot:
Situacija dopomina mje na lětuši januar: Wšitcy napjeće čakachu, kajki termin skónčenja zmilinjenja brunicy je wuhlowa komisija w Berlinje wupjekła. Skónčnje wućahnychu – kaž běłeho nukla z kuzłarskeho cylindra – wony termin 2038, kiž je nětko tajke něšto kaž zakoń. Podobnje napjeće wočakuja nětko wozjewjenje tak mjenowaneho klimoweho kabineta. Tón ma přichodny pjatk postajić, z kajkimi naprawami chce Němska swětowu klimu wuchować. Wjace elektroawtow, přiražki za wotstronjenje starych tepjenjow a wězo dawk za wustork wuhlikoweho dioksida. Mi so zdawa, zo so zajim ludźi na tutej naležnosći poněčim pozhubja. Přewjele so powěda, přemało so čini, podobnje kaž při strukturnej změnje we Łužicy po kóncu brunicy. A poněčim je tež zwuk w tutej naležnosći razniši. Tole móhło so hišće přiwótřić, hdyž knježerstwo ničo druhe njewě, hač zaso raz dawki zwyšić. Marko Wjeńka

To a tamne (16.09.19)

póndźela, 16. septembera 2019 spisane wot:

Toaletu z ryzy złota su z britiskeho Blenheimoweho palasta pokradnyli. W pyšnym hrodźe njedaloko Oxforda je so bywši britiski premierminister Winston Churchill narodźił. Policija je 66lětneho muža zajała. Toaleta w hódnoće 1,1 miliony eurow je pak dale zhubjena. Drohotny hajzl je italski wuměłc Maurizio Cattelan zhotowił. Nuznik bě we wobłuku wuměłskeje přehladki wustajeny.

Cyłu tonu morchejow je nakładne awto na awtodróze A 2 zhubiło. Zelenina rozdźěli so na 200 metrow njedaloko Porta Wetfalica w Sewjerorynsko-Westfalskej. Policija dyrbješe dwě čarje do směra na Hannover wjacore hodźiny zawrěć, zo móhli morcheje zrumować. Čehodla je awto tworu zhubiło, hišće njewědźa.

Kandidaća live debatowali

pjatk, 13. septembera 2019 spisane wot:

Houston (dpa/SN). Kandidaća Demokratiskeje strony USA za zastojnstwo prezidenta kraja su minjenu nóc mjeztym třeći­ króć w telewizijnym wusyłanju live debatowali. Cyłkownje dźesać kandi­datow je so w texaskim Houstonje zjawnosći prezentowało. Najlěpše wuhlady, so z prezidentskim kandidatom stać, maja­ bywši wiceprezident Joe Biden, senatorka­ Elizabeth Warren a senator Bernie­ Sanders. W srjedźišću wčerawšeje debaty steješe strowotniska politika.

„Zahubne wuwiće“ na šulach

Frankfurt n. M. (dpa/SN). Hladajo na dale a wjetši njedostatk wučerjow liči Zwjazk zakładnych šulow ze „zahubnym wuwićom“. Bertelsmannowa załožba wěšći,­ zo budźe w lěće 2025 znajmjeńša 26 300 wučerjow pobrachować. „Kwalita wučby je wohrožena“, podšmórny rěčnik zwjazka dźensa w Frankfurće nad Mohanom. Deficit z přidružnikami pjelnić je „šicofrene“, wón rjekny. W měsće zahaja kongres zakładnych šulow, dokelž je tale šulska forma lětsa runje sto lět stara. Swjedźenski rěčnik je zwjazkowy prezident Frank-Walter Steinmeier.

Železnica ma minus

Marina Zudina, wudowa zemrěteho wuměłskeho nawody Moskowskeho wuměłskeho dźiwadła Olega Tabakowa (1935–2018) wobhlada sej dźensa w staciji Moskowskeje podzemskeje železnicy wosebity ćah metro, kotryž běchu na česć Tabakowa z wuměłskej instalaciju wuhotowali. Foto: dpa/Wjačeslaw Prokofjew

Koalicija pyta klimy dla za kompromisom

pjatk, 13. septembera 2019 spisane wot:
Berlin (dpa/SN). Tydźeń do rozsudneho posedźenja klimoweho kabineta su wodźace gremije SPD a CDU/CSU dźensa za kompromisami w boju přećiwo woćoplenju zemje pytali. W kanclerskim zarjedźe w Berlinje dźěše mjez druhim wo to, kak wustork klimje škodźacych płunow we wobchadźe a při tepjenju podróšić. 20. septembra chce klimowy kabinet pod nawodnistwom kanclerki Angele Merkel (CDU) wulki paket naprawow předpołožić, zo móhła Němska narodne a mjezynarodne zawjazowace klimowe zaměry hač do lěta 2030 spjelnić. Dotal njeje hišće jasne, kak móhli diesel, bencin, tepjenski wolij a zemski płun podróšić. Předstawy wo tym su rozdźělne.

nowostki LND