Wuspěšna delnjoserbska premjera

póndźela, 25. apryla 2022 spisane wot:
Po lětomaj wupadnjenych předstajenjow w Delnjej Łužicy koronapandemije dla dožiwi delnjoserbska komedija „Jaja z kraja“ Němsko-Serbskeho ludoweho dźiwadła předwčerawšim na žurli „Złoteho plona“ w Hochozy před wjace hač 50 přihladowarjemi skónčnje swoju wuspěšnu premjeru. Bywši wjesnjanosta wsy Fryco Wojto (napr.) dźakowaše so akteram na jewišću a za nim. Na druhe předstajenje bě nimale 40 ludźi wčera do žurle „Serbskeho dwora“ w Dešnje přichwatało. Dalši raz je kruch Frederika Holtkampa w přełožku Ingrid Hustetoweje dźensa na komornym jewišću Choćebuskeho statneho dźiwadła widźeć. Foto: NC/Konstanze Kušcyc

dale čitać ...

Fryco Rocha

póndźela, 25. apryla 2022 spisane wot:
24. jutrownika 1942 zemrě wučer, delnjoserbski basnik a spisowaćel Fryco Rocha. Jeho row je na Choćebuskim Južnym po­hrjebnišću. Wón narodźi so 19. wulkeho róžka 1863 žiwnosćerskej swójbje w Šejnejdźe, hdźež wopomjatna tafla při jeho ródnym domje na njeho dopomina. Rocha wučerješe w Gołkojcach, po tym 24 lět w Turjeju a dalšich dźewjeć lět w Kibušu. Ma tež wulke zasłužby za delnjoserbske pismowstwo a kulturu. Wón postara so sobu wo druhi delnjoserbski spěwanski swjedźeń 1894 w Turjeju. Rocha započa hižo jako młody wučer w Gołkojcach pěsnić, wosebje wjele hrónčkow a spěwow za dźěći a bě prěni delnjoserbski dźěćacy basnik. Šěsć lět bě redaktor nabožneho časopisa Wosadnik a wozjewi swoje lyriske wupłody a literarne dźěła w nim, w Serbskim Casniku a Časopisu Maćicy Serbskeje. Wón bě aktiwny čłon Maśicy Serbskeje a tež jeje městopředsyda. „Wěnašk dolnjoserbskich pěsnjow“ wuńdźe w Budyšinje. Dale su z jeho pjera „Wěnašk basni“, „Pěsni, wulicowanka a godanja“ a „Wobraz mojego žywjenja“. Jeho lyrika a proza swědčitej wo wulkej lubosći serbskemu ­ludej, jeho maćeršćinje, nałožkam a tra­dicijam. Manfred Laduš

dale čitać ...

Klezmer-hudźbu zeznawaja

pjatk, 22. apryla 2022 spisane wot:
30 hudźbnych šulerjow z Hornjeje Łužicy je so pod nawodom renoměrowaneho wuměłskeho teama „KlezWeCan“ cyły tydźeń w Smochčanskim kubłanišću swj. Bena w klezmerowej hudźbje wukmaniło. Nimo zwučowanja su tež wjele wo kulturnym pozadku hudźby wuknyli. Mnohe melodije wosebiteje židowskeje hudźbneje tradicije pochadźeja z Ukrainy. Njedźelu chcedźa młodźi hudźbnicy wuslědki swojich prócowanjow we wobłuku koncerta w Budyskej Marje-Marćinej cyrkwi zjawnosći předstajić. Loni planowany projekt su wokrjesnej hudźbnej šuli z Budyšina a z třikrajoweho róžka, kaž tež hudźbnej šuli z Wojerec a ze Zhorjelca korony dla pře­storčili. Foto: SN/Božena Šimanec

dale čitać ...

Hudźbu zrozumić

pjatk, 22. apryla 2022 spisane wot:
Štóž je so hižo raz bliže z hudźbu zaběrał, spěwanje abo samo instrument „po klasiskim puću“ nawuknył, tón znaje prawidła klasiskeho hraća. K tomu słuša na přikład prawidłownemu rytmusej abo samsnej družinje toniny sćěhować. Pola klezmera pak je wěsta wariacija móžna. Dalša wosebitosć hudźby je na přikład napodobnjenje čłowječich hłosow. Hačrunjež sym huslenje sama nawuknyła, njemóžach sej předstajić, kak to zdokonjeć. Nětko wěm, zo je to mjez druhim přez cybanje móžne. Tež hudźbnicy dźěłarnički w Smochćicach maja klasiske wukubłanje a žanr klezmera je jim nowy. Kaž nawoda dźěłarnički rozprawja, bě hudźbnikam spočatnje ćežko, so do wěsteje měry z klasiskim hudźenjom rozžohnować. Wobsah dźěłarnički njeje jenož melodije nawuknyć, ale sej klezmer zbližić. Tak słušeše tež rejowanje po kwasnej hudźbje do programa. Witam, zo so hudźbne šule druhim žanram ­hudźby wotewru a so jim tež wobsahowje zbliža. Božena Šimanec

dale čitać ...

Časo přichodny, zakćěj radostny

štwórtk, 21. apryla 2022 spisane wot:

Wosebity koncert na česć awtorow serbskeje narodneje hymny

Akribisce přihotowała běše w Berlinje bydlaca a skutkowaca pianistka Heidemarja Wiesnerec swój lětuši serial wosebitych koncertow na česć Korle Awgusta Kocora a Handrija Zejlerja. W Budyšinje, Lipsku a we Wojerecach bu naročny program z harfinistku Annu Steinkogler, huslerku a bračistku Waltraut Elvers, cellistom Ramónom Jaffe a pianistku Heidemariju Wiesnerec w prěnich dnjach ­jutrownika předstajeny, mjeztym zo přeprošuje komornohudźbny kwartet na dalšej předstajeni 24. róžownika do woponoweje žurle w delnjołužiskim Lubinje a 25. jutrownika w domje KreuzKultur w Berlinje-Charlottenburgu.

dale čitać ...

Nic jeno sej nowostki wuměnić

štwórtk, 21. apryla 2022 spisane wot:

Jako dźeržach knižku „Wendish keepers“ w rukomaj so njemało zwjeselich nad tym, štož so mi tam do wočow směješe: kniha wo serbskej temje w barbach serbskeje chorhoje. To dawa mało njewěstosćow wo tematice. Jendźelskorěčna brošura je dohlad do prócowanjow štyrjoch organizacijow, naslědnikow serbskich wupućowarjow w 19. lětstotku. Mjez tymi štyrjomi organizacijemi su tři towarstwa: jedne w USA a dwě w Awstralskej. Pola štwórteje organizacije jedna so skerje wo slědźersku.

dale čitać ...

Lóštny literarny dohlad do bywšeho wjesneho žiwjenja

štwórtk, 21. apryla 2022 spisane wot:
Njebjelčicy (SN/CoR). Hižo loni je so Serbski ludowy ansambl prěni raz ze swojim rjadom „Zynki a linki“ do wsy podał, a wčera wječor su přeprosyli na hudźbno-literarny wječor do Njebjelčanskeje „Bjesady“. Powědančka ­patera Romualda Domaški (1869-1945) – najwu­znamnišeho serbskeho powědarja prěnjeje połojcy 20. lětstotka, kaž dramaturgowka SLA Jěwa-Marja Čornakec při witanju podšmórny – stejachu w srjedźišću literarneho podźěla, a z tym wjesne žiwjenje. Połne humora a přiwšěm emfatisce wopisowaše w Koslowje rodźeny chowanc Serbskeho seminara w Praze a wjele lět jako administrator w Róžeńće a w klóštrje Marijina hwězda jako propst skutkowacy tehdyše poćahi mjez wjesnjanami. Madleńka Šołćic, dramaturgowka a zastupjerka intendanta za serbske dźiwadło při Němsko-Serbskim ludowym dźiwadle, wědźeše derje swój temperament a dźiwadźelniski talent za šibałe anekdoty nałožować. „Teksty su połne klišejow, přiwšěm skutkuja awtentisce“, wona rjekny.
dale čitać ...

W. von Schulenburg

štwórtk, 21. apryla 2022 spisane wot:
Němski zemjan Wilibald von Schulenburg narodźi so 6. jutrownika před 175 lětami w Berlinje. Kaž jeho prjedownicy sta so wón z pruskim oficěrom. Jeho karjera we wójsku pak skónči so w Němsko-francoskej wójnje 1870/1871, w kotrejž bu ćežko zranjeny. Wěnowaše so nětko molowanju a ludowědźe. Přebywaše wjele króć w Błótach, wosebje w Bórkowach pola Badarakojc, hdźež serbsce nawukny a sta so z nadobnym přećelom našeho ludu. Molowaše w Błótach, zapisowaše sej ludowe pěsnje, powědki a wopisowaše žiwjenske wašnje a nałožki. To samsne činješe wo Slepjanskej wosadźe, hdźež so 1880 z ratarjom a ludowědnym slědźerjom Janom Hantšom-Hanom zezna. Slepjan za njeho něhdźe 150 powědkow, bajow a pěsnjow napisa. Krótko do swojeje smjerće 1934 započa Schulenburg we Wochozach slědźić. W serbskej rěči wozjewi wón mjez druhim přinoški wo Hantšo-Hanu, „Spomnjeśe z Błotow“ a „Delnjoserbske namjezne ludowe pěsnje“ a „Tři lěta pola Badarakec“. Wobšěrnje napisa němsce „Serbska ludowosć w bajach, nałožkach a wašnjach“ a „Baje a nałožki Serbow z Błótow“ kaž tež „Krajowěda prowincy Braniborskeje“. Manfred Laduš

dale čitać ...

W dwojim zmysle premjera

srjeda, 20. apryla 2022 spisane wot:

Berlin (SN/bn). Serbska wirtuozowka na thereminje Carolina Eyckec je sej za mjezynarodnu premjeru swojeje noweje tačele „Thetis 2086“ cyle wosebite jewišćo wuzwoliła. Na ćichim pjatku prezentowaše wona resp. jeje digitalny alter ego nowostku na platformje AltspaceVR w tak mjenowanej wirtuelnej realiće – postupowanje to, kajkež „njejsmy w tutej formje dotal hišće ženje dožiwili“, kaž Eyckec podšmórny. Runja jej móžachu so wopytowarjo z pomocu specialnych VR-nawočow třidimensionalnje na wjacorych runinach pohibować. Spočatnje zhromadźichu so hosćo před hrajnišćom, z kotrehož thereministka kruchaj Claudea Debussyja resp. Camillea Saint-Saënsa zahra. Nimo toho poda wona swoje mysle wo tačeli, kotraž ma připosłucharjam „rjanosć a zranitosć našeje zemje wuwědomić“.

dale čitać ...

Pjaty festiwal zahajeja

srjeda, 20. apryla 2022 spisane wot:
Zhorjelc (SN/CoR). Pjaty festiwal šesćiměstow „Přińć a woteńć“ chcedźa 23. apryla w Zhorjelcu z wosebitym koncertom zahajić. Pod hesłom „Zetkawanja mjez swětami – Vivaldi iluminowany“ přeprošuja organizatorojo do w tamnišim dwórnišću zaměstnjeneho „KulTourPunkt“. Barokowy orchester Capella Jenensis předstaji na historiskich instrumentach kruch „Štyri počasy“ Antonija Vivaldija, wobrubjene wot swětłowych instalacijow Larissy Bertonasco. Z tym podawaja zdobom wuhlad na dalše zarjadowanja festiwala, kotrež wotměwaja so pod hesłom „Časowe skoki“ wot 12. do 14. a 19. do 21. awgusta. Hižo loni wot 2. do 10. junija je so druhi dźěl programoweho rjadu „Hornjołužiske perspektiwy na 1 700 lět židowske žiwjenje“ wotměł. Zakónčenje rjadu bě hižo loni nowember planowane, dyr­bješe pak korony dla wupadnyć. Swjedźenske lěto „1 700 lět židowske žiwjenje w Němskej“ su tohorunja podlěšili. W dźewjeć zarjadowanjach wšelakoreho razu chcedźa wo zašłym kaž tež aktualnym židowskim žiwjenju powědać, a to w Kamjencu, Žitawje, Zhorjelcu, Lubiju a Budyšinje.

dale čitać ...
strona 39 wot 166
dźěłowe městna w LND

aktualne wupisanja

nowostki LND