Chórowy spěwnik wušoł

wutora, 30. awgusta 2022 spisane wot:
Budyšin (SN). Chórowy spěwnik nawjazuje na prěni zběrnik Bjarnata Krawcowych spěwow, kotryž wuda Ludowe nakładnistwo Domowina 1994. Wobsahuje rjad dotal hišće njewozjewjenych originalnych kompozicijow kaž tež wobdźěłanjow serbskich ludowych spěwow w dwu- do pjeć­hłósnych sadźbach za dźěćace, žónske, muske a měšane chóry. Wosebitosć je zběrka 25 serbskich ludowych spěwow, kiž bě Krawc tři- a štyrihłósnje za žónski chór wobdźěłał. Tutym sadźbam poda nimo serbskeho tež čěski a zwjetša němski tekst.

Pod hesłom „Spěwy klinča – bórze zas“ je so minjeny pjatk w Budyskim Serbskim domje dalša literarna dźěłarnička wotměła, nawjazujo na prěnju w měrcu. Lubina a Dušan Hajduk-Veljković ju znowa nawjeduještaj. Zajimcy mějachu w předpolu spěwne teksty zapodać, swobodny swójski tekst a dalši na hižo eksistowacu melodiju. Teksty tworja na dźěłarničce zakład za dalše rozjimanje, diskusiju a pokiwy. Na městnje wobdźělištaj so tónraz Michał Donat (nal.) a Katja Liznarjec (napr.). W běhu zašłych měsacow běchu tež indiwiduelne zetkanja z Hajdukecami online. Ze zašłych dźěłarničkow wušli su spěwy, kotrež Serbski rozhłós wužiwa. Foto: SN/Hanka Šěnec

Michał Kokla

wutora, 30. awgusta 2022 spisane wot:
Wjelelětny zapósłanc Sakskeho krajneho sejma Michał Kokla zemrě 29. žnjenca 1922 w Chrósćicach. „Bě Serb z dušu. Kokla njeje so bojał tež krute a razne słowa rěčeć.“ Tak wuchwaleše farar Jurij Delan jeho w nekrologu. Kokla narodźi so 25. winowca 1840 we Worklecach jako syn wulkobura a bě wot lěta 1847 w Chrósćicach doma. Kokla-Lisak bě kubler a zastupnik serbskich wulkoburow, předewšěm katolskich, a 33 lět zapósłanc konserwatiwneje frakcije krajneho sejma. W lěće 1909 doby we wólbnym boju z podpěru tež jednorych Serbow přećiwo kandidatej ry­ćerkublerjow Brühlej. Kokla bě předsyda konserwa­tiwneho Wjesneho wólbneho towarstwa a wot njeho sobuzałoženeju towarstwow „Serbosław“ a „Jednota“. 17 lět bě jeho předsyda. Za dźiwadło Jasčanskeje „Bje­sady“ je přihotował kruchaj „Dźěd Jakub“ a „Nowe korč­marstwo“. Hižo 1875 porěča wón sobu na 1. schadźowance serbskich studentow w Chrósćicach. Wot lěta 1881 bě z Maćicarjom. 1913 pak wustupi přećiwo młodej Domowinje. W nowembru 1918 podpěraše a podpisa žadanje swo­jeho kolegi-zapósłanca Arnošta Barta za statnym zawěsćenjom narodnych prawow Serbow. Manfred Laduš

Pjeć wustupow w Strakonicach

póndźela, 29. awgusta 2022 spisane wot:
Rejowarki a rejowarjo Smjerdźečanskeje rejwanskeje skupiny kaž tež hudźbnicy wokoło dudakow Steffena Kostorža a Tomasza Nawki su so w minjenej nocy z mjezynarodneho dudakoweho festiwala w Strakonicach nawróćili. Z pjeć wustupami su wot pjatka hač do njedźele přihladowarjam postrow z Łužicy sposrědkowali. Zdobom kročachu w přećahu po měsće před wjacorymi tysacymi přihladowarjemi. ­15 mjezynarodnych skupin bě na štyridnjowskim festiwalu wobdźělene, tak ze Španiskeje, Francoskeje, Běłoruskeje a Šotiskeje. Přichodny wustup Smjerdźećanow budźe 10. sepembera na wikach přirody w Stróži. Foto: Katka Pöpelec

Budyšin (SN/bn). Dwójce bě dešć koncertej zadźěwał, z třećim pospytom pak so wustup spěwytwórca Rokotak na Kulturnej zahrodźe Serbskeho ludoweho ansambla wuspěšnje zešlachći. „Čakać a wjedro wobkedźbować bě kaž emocionalne krosnowanje po horach a dołhach, koncertaj krótkodobnje wotprajić dyrbjeć bě přewšo ćežko. Ćim bóle so wjeselu, zo móžu swoje spěwy skónčnje tu předstajić“, gitarist a spěwar spočatnje něhdźe 40 wopytowarjow – na kóncu bě jich něhdźe 70 – wčera wječor pod Budyskej Röhrscheidtowej baštu powita.

Wjace hač proste frazy

pjatk, 26. awgusta 2022 spisane wot:
Dobry spěw je dobry spěw, wšojedne, wo kotry žanr so jedna, kaž (nic jenož) mjez hudźbnikami často rěka. Dobry je spěw potom, hdyž tež bjez perfektneje produkcije a ryzy na gitarje funguje, je dalša tajka fraza. Zo stej tejle wuprajeni wjace hač proste floskle, je Rokotak w Budyšinje na kedźbyhódne wašnje dopokazał. Publikum měješe mjenujcy skerje rědku składnosć, jeho pěsnje raz ryzy akustisce, raz w rockowej wobsadce słyšeć – a twórby skutkowachu, byrnjež stilistisce mjez druhim šanson, swing, country a samo walčik wopřijimałe. Zdobom koncert wujewi, kak elementarny bě a je wliw bluesa na bjezmała dospołne rozhałužkowanje toho, štož dźensa popowu hudźbu mjenujemy. Nimo muzikologiskeho aspekta po­trjechi to předewšěm prezentaciju: Hudź­b­nik jenož přeswědči, hraje-li z wutrobu. Su-li potom tež teksty kmane, štož je wosebje hladajo na spěwytwórcow esencielne, móže z toho wurosć magija, kajkejež so Rokotak wčera dótkny. Bosćan Nawka

„Jazz je moje žiwjenje“

pjatk, 26. awgusta 2022 spisane wot:

Budyšin (CRM/SN). Jazzowu hudźbu na dwojimaj pišćelomaj – dožiwjenje to połne ekstremnych začućow, kotrež poskići so minjenu njedźelu popołdnju w rjedźe Łužiskeho hudźbneho lěća, zarjadowaneho wot Budyskeho kulturneho zarjada. W kopaće połnej cyrkwi w Chróstawje pola Šěrachowa, znatej přez jeničke Silbermannowe pišćele we Łužicy, móžeše Budyski kulturnik Andreas Hennig wšón rozradowany pišćelerku Barbaru Dennerlein wutrobnje witać – němsce kaž tež serbsce. Jeje fanojo mjenuja ju „Grand Lady of Organ“. Tutón titul nje­zwudoby sej wona jako snadź wusahowaca interpretka klasiskeje pišćeloweje literatury na klasiskich pišćelach, ale jako jazzowa organistka, kotraž njepředstaja jenož swójske kompozicije w stilu jazza, ale tež swójske improwizacije – potajkim runje z hłowy nastate, nihdźe njenapisane tematiske twórby. Njekonwencionelne změny harmonijow a takta kaž tež spěšne tempi su přiznamjenja jeje tworjenja. Tak ma wulku fanowu swójbu nic jenož w Němskej a Europje, ale přeprošuja ju tohorunja do New Yorka a druhdźe.

Čitajće w nowym rozhledźe (26.08.22)

pjatk, 26. awgusta 2022 spisane wot:
Na titulu serbskeho kulturneho časopisa wuhladamy wobraz „Dypki“ Mateja Dźisławka. Je to dźěl projekta „Studijo Lipsk“, za kotryž spožči so jemu lětsa při wubědźowanju „Simul+ – čiń sobu“ myto w kategoriji „Łužica – žiwa dwurěčnosć“. Dale wozjewi so dalši přinošk Evelyn Fiebiger we wobłuku serije wo serbskich chowancach Krajnostawskeho wučerskeho seminara w Budyšinje. Tutón króć wěnuje so wona Handrijej Wujancej (1814–1877). Na přikładomaj Bjarnata Krawca a Marjany Domaškojc rysuje Ladislav Futtera w swojim nastawku, kak su so serbscy wuměłcy w prěnjej Čěskosłowakskej republice zaznawali. Při tym złožuje so hłownje na žórła z Mladeje Boleslavy a přińdźe k facitej, zo hraješe přisłušnosć k serbskej ludowej kulturje pola wuměłcow wjetšu rólu hač jich konkretne wuměłske tworjenje. Nimo toho su tři recensije wozjewjene: Christoph Sramek pisa wo koncerće gitaroweho duwa Stefana Conradija a Bernda Gehlena w Podstupimje, hdźež předstaji so mjez druhim kompozicija Jana Cyža.

Dźensa před 85 lětami, 25. žnjenca 1937, wobsadźi fašistiska tajna policija gestapo Serbski dom na Budyskich Lawskich hrjebjach. Dwanaće gestapowcow zawrěchu wšitke durje 1904 dotwarjeneho doma a tež rumnosće Smolerjec nakładnistwa, ćišćernje a kniharnje. Pismikistajerjo, ćišćerjo a dalši přistajeni dyrbjachu so při sćěnje zestupać. Kóždeho jednotliwca woni přesłyšowachu a přepytowachu. Dr. Jana Cyža, kotryž přewza wot swojeho přichodneho nana Marka Smolerja nawod nakładnistwa a ćišćernje, nacije zajachu a do Drježdźan do přepytowanskeho jastwa dowjezechu. Dyrbješe tam dobre lěto wostać. Wón bu wulkopřerady dla přesłyšany a hakle po schorjenju pušćeny.

Arnošt Krygar

štwórtk, 25. awgusta 2022 spisane wot:
Farar Arnošt Krygar narodźi so 18. žnjenca před 175 lětami jako syn duchowneho Hendricha Awgusta Krygarja w Poršicach. Z Krygarjec swójby pochadźeše šěsć fararjow a třo kantorojo. Po maturiće na Budyskim gymnaziju studowaše Arnošt Krygar w Lipsku teologiju a bě potom najprjedy domjacy wučer w Durinskej a wot lěta 1874 wuwučowaše na Budyskim wučerskim seminarje. 1877 bu přistajeny jako duchowny w Kamjencu, po tym w Budyšinku a wot lěta 1886 do 1914 bě z fararjom w ródnej Poršičanskej wosadźe. Chorosće dla poda so na wuměnk do Budyšina a wupomhaše tam składnostnje jako duchowny. Zemrě patoržicu 1923 w sprjewinym měsće. Wot 1889 bě z čłonom Maćicy Serbskeje a tři lěta je zhromadnje z fararjom Michałom Domašku časopis Misionski Posoł redigował. Farar Arnošt Krygar je wo serbskich kěrlušerjach slědźił a pisał, serbske modlitwy hromadźił a tójšto swojich wuběrnych prědowanjow zestajał. Spisał je „Serbsku kěrlušowu konkordancu abo klučik serbskim spěwarskim“, na čimž je wjele lět dźěłał. „Zapisk serbskich prajidmow“ swojeho 1858 w Poršicach zemrěteho nana je wón rozšěrjał. Manfred Laduš

Chróšćan Šulerjo

nowostki LND