Zwjazk serbskich towarstwow załoženy

štwórtk, 13. oktobera 2022 spisane wot:

Dźensa před 110 lětami zetka so 60 zastupnikow 31 serbskich towarstwow we Wojerecach w domje tamnišeho burskeho towarstwa a załožichu Zwjazk serbskich towarstwow. Delegaća zastupowachu 2 890 čłonow tutych zjednoćenstwow. Po namjeće Wochožanskeho fararja Bogumiła Šwjele, kiž měješe hłownu narěč, mjenowachu delegaća nowy zwjazk Domowina. Swój namjet wopodstatni Šwjela z tym, zo je „Domowina, štož so wot Budestec hač do Bórkowow derje rozumi“. Mjeno noweje organizacije woznamjenja poetisce „domizna“. Za serbsku domiznu skutkować a „wšě přistupjene towarstwa do zhromadneho dźěła za serbstwo zjednoćić“, měješe być z jeje hłownym nadawkom. Farar Šwjela přiwoła wšěm zhromadźenym, zo „dźěło za Serbstwo žada sej mužow, wojowarjow, wopory. Cyrkej a šula samej njemóžetej Serbstwo dźeržeć. Njezaleži to jenož na tym, zo je wučer jara wotwisny wot wyšnosće a farar wot wosady. Zdónk a jadro luda su ći, kotřiž jenož z dźěłom swojeje ruki a hłowy so žiwja, to su burja, dźěłaćerjo a rjemjeslnicy kaž tež překupcy. Kak tući so k narodnemu dźěłu maja, wot toho wotwisuje přichod a wobstaće Serbstwa.“

Fotografisko-kulinariski workshop

štwórtk, 13. oktobera 2022 spisane wot:
W nadawku Choćebuskeje Šule za delnjoserbsku rěč a kulturu je fotograf Peter ­Becker njedawno w Słopišćach (Schlepzig) fotowu dźěłarničku přewjedł. Temje „Jěsć něhdy“ wěnowaše so dźesać wobdźělnikow z regiona a Podstupima. Mjez druhim su tamniši burski muzej wopytali a Sieglinde Fischer je předstajiła, kak su tradi­cionalnje sad předźěłali abo na přikład sušenki pjekli. Dale je čołmarka fotografowkam a fotografam kirbsowu poliwku wariła. Při Słopišćanskim přistawje sydachu droždźowe plincy, kotrež sej Błótowčenjo rady zesłodźeć dadźa. Foto: Peter Becker

Gymnaziasća wustajeja

štwórtk, 13. oktobera 2022 spisane wot:
Pod hesłom „Ja znaju kraj“ su minjenu srjedu nowu wustajeńcu w Budyskej ­Serbskej kulturnej informaciji wotewrěli. Šulerjo Serbskeho gymnazija Budyšin předstaja tam swoju wuměłsku interpretaciju wšelakich twórbow Handrija Zejlerja a Korle Awgusta Kocora. Foto: Jurij Helgest

Morawske klasiske trio čerstwje zahrało

štwórtk, 13. oktobera 2022 spisane wot:

„Trio Karageorgiev“ twori trójka čěskich klasiskich hudźbnikow, kotřiž agěruja wuspěšnje tohorunja mjezynarodnje. W derje wopytanym koncerće w awli Budyskeho Schilleroweho gymnazija wopokaza připosłucharstwo minjenu sobotu wulki zajim na młodych posołach hudźbneje kultury z Morawy. Wšako su wšitcy třo – Radka Karageorgieva jako sopra­nistka a wiolinistka, Marcela Křižová je pianistka a Nikola Karagieorgiev hraje wioloncello – absolwenća Janáčekoweje akademije za hudźbu a tworjace wuměłstwo w Brnje. Woni zdobychu sej hižo rjad wuznamjenjenjow při wurisanjach kaž tež na mjezynarodnych festiwalach. Nětko wotpowědowachu tež tu wulkim wočakowanjam připosłucharjow.

Knižku sej woměrje doma wupytać

srjeda, 12. oktobera 2022 spisane wot:
Ludowe nakładnistwo Domowina je tuchwilu znowa w dwurěčnych pěstowarnjach cyłeje Łužicy po puću, zo by dźěćom, staršim a kubłarkam bohaty poskitk serbskich knihow a słuchoknihow zbližiło. Prěni raz ma k tomu tež skazanski zešiwk słužić, kotryž móža sej holcy a hólcy sobu domoj wzać a tam woměrje ze staršimi swoje fawority wupytać. Pisana brošurka je w serbskej a němskej rěči. Stephanie Zänkerowa ze Smolerjec kniharnje je nawodnicy Malešanskeje Witaj-pěstowarnje „K wódnemu mužej“ Borborje Kralowej (wotlěwa) hižo nowostku předstajiła. Foto: Jurij Helgest

Tři milionyza knižne wiki

srjeda, 12. oktobera 2022 spisane wot:

Lipsk (SN/CoR). Zwjazk chce nowozapočatk Lipšćanskich knižnych wikow z třomi milionami eurow podpěrać. Srědki chcedźa z programa „Neustart Kultur“ k dispoziciji stajić. W lětach 2020, 2021 a 2022 běchu Lipšćanske knižne wiki koronapandemije dla wotprajili, klětu maja so wone wot 27. do 30. apryla znowa wotměć.

Sakski minister za hospodarstwo ­Martin Dulig (SPD) dźakowaše so statnej ministerce za kulturu Claudiji Roth (Zwjazk 90/Zeleni) za podpěru Lipšćanskich knižnych wikow, kotrež su jedne z „najwoblubowanišich wikow z najwjace wobrotom w Sakskej“. Zdobom skedźbni wón na to, zo je wuspěch wikow přichodnje wotwisny wot toho, kak kmane wone su, so transformować. Format wikow ma so pod nowymi ramikowymi wuměnjenjemi, wosebje hladajo na změnjene zadźerženje publikuma, dale wuwiwać. Tak su mjez druhim nowe wikowe formaty kaž na přikład digitalne wusyłanja planowane. Zo by so wěstota planowanja zwyšiła, su dotal w měrcu wotměwace so knižne wiki na kónc apryla přepołožili. Tež čas za požadanje zakónči so nětko hižo w nowembrje.

Wojerecy (KD/SN). Hač do 26. februara prezentuje Hórnikečanska Energijowa fabrika składnostnje 100. narodnin molerja Jana Buka wustajeńcu „Hommage à Jan Buk – Smy byli jutře žiwi “. Sobudźěłaćerjo Instituta za tworjace wuměłstwo uniwersity Zielona Góra su za to mólby, grafiki, instalacije a film wuhotowali, kotrež so na Bukowe tworjenje a na Energijowu fabriku jako wustajenske městno poćahuja. Jan Buk (1922–2019) bě 1949/1950 na Wysokej šuli za tworjace wuměłstwo Wrócław studował a potom zwisk k Pólskej we wuměłstwowej wuměnje dale pěstował, kaž je wědomostna nawodnica projekta dr. Lidia Gluchowska ze Zielonogórskeho instituta minjeny pjatk na wernisaži wuzběhnyła. Tutej přehladce maja dalše ze samsnym wobsahowym narokom w Pólskej a Łužicy slědować, za to serbscy wuměłcy nowy twórby nadźěłaja. Zwjazkowej krajej Sakska a Braniborska kaž tež wójwodstwo Lubuskie projekt podpěruja.

Rěčne myto spěwotwórcej

póndźela, 10. oktobera 2022 spisane wot:
Podstupim (SN/at). Delnjoserbski spěwotwórc a kabaretist Bernd Pitkunings je lawreat Myta Miny Witkojc 2022. Wo tym je społnomócnjeny braniborskeho knježerstwa za naležnosće Serbow, statny sekretar Tobias Dünow, minjeny pjatk informował. Počesćeny „je mnohe lěta aktiwny pósłanc serbskeje rěče. Přede­wšěm jeho inowatiwne wuchadźišća, serbske temy, rěč a identitu w jeho programach a jeho tekstach zjawnosći zbližić, su kedźbyhódny“, podšmórnje Dünow. Mytowanje budźe 8. decembra na woponowej žurli hrodu w Lubinje.

Na prawym puću

póndźela, 10. oktobera 2022 spisane wot:
Skónčnje, po znajmjeńša dwaceći lětach přestrukturowanja, diskusijow, pospytow noweho wusměrjenja, změnow na čole atd., mějach sobotu wječor prěni raz zaćišć, zo je Serbski ludowy ansambl na prawym puću. Wusko zwjazany z kulturnymi lajskimi skupinami, na najwšelakoriše wašnje dorost a jeho hudźbne a rejwanske ambicije spěchowacy – swjedźenske předstajenje wo tym swědčeše, a reakcije publikuma pokazachu, zo je to to, štož ludźo chcedźa. Škrička hnydom přeskoči, přihladowarjo sobu kleskachu a mytowachu předstajenje na jewišću runje tak ze sylnym aplawsom kaž připowědź intendanta, dale do tohole směra skutkować. „Štó hišće SLA wopytuje?“ Husto bu z tymle prašenjom w minjenych lětach eksistenca mjeztym 70 lět stareje institucije do prašenja stajena. Štóž dožiwi swjedźenski kónc tydźenja, to hižo njerozumi. Njech je nowy dom SLA woprawdźe z nowym započatkom – to tež ja ansamblowcam a nam wšitkim přeju. Cordula Ratajczakowa

Marcel Brauman nowy šefredaktor

póndźela, 10. oktobera 2022 spisane wot:
Budyšin (SN). Marcel Brauman, dotalny nowinski rěčnik Domowiny, 1. decembra zastojnstwo šefredaktora Serbskich Nowin nastupi, kaž Ludowe nakładnistwo Domowina dźensa zdźěli. „Wjeselu so, zo změjemy z Marcelom Braumanom nazhoniteho nowinarja za šefredaktora wječornika, kotryž je nas ze swojim požadanjom přeswědčił. Wón přinjese prawe impulsy za dalewuwiće ćišćaneje a digitalneje nowiny sobu“, rjekny jednaćel Syman Pětr Cyž. Brauman widźi „we wuwiwanju načasneho serbskeho nowinarstwa tuchwilu najwjetše narodne wužadanje“.

Chróšćan Šulerjo

nowostki LND