Šulerske dźiwadłoznowa startuje

štwórtk, 17. měrca 2022 spisane wot:

Budyšin (SN/CoR). Mjeztym 16. króć je Budyske Němsko-Serbske ludowe dźiwa­dło wčera zhromadnje z hornjołužiskimi nakładnistwami na nowinarsku konferencu přeprosyło. Tradiciju zhromadneje zjawneje prezentacije do – lětsa wotprajenych – Lipšćanskich knižnych wikow a do swětoweho dnja šulerskeho dźi­wadła bě 2017 zemrěty nakładnik dr. Frank Stübner załožił, wuzběhny intendant NSLDź Lutz Hillmann.

Drježdźany (cry/SN). Na wječor solidarity staj znaty spisowaćel Łužicy Benedikt Dyrlich a Drježdźanske serbske towarstwo Stup dale přeprosyłoj a so na někotrych pisacych nadźijałoj. Přišło je jich wjace, hač ma žurla Drježdźanskeho Ericha Kästneroweho Domu za literaturu městnow. Problem su derje rozrisali, wusyłajo čitanje w dalšej stwě přez widejo – dźakowano wersěrowanemu personalej Wile Augustin a „knjeza domu“ Michaela G. Fritza.

Měnjate žiwjenje zapopadnyli

štwórtk, 17. měrca 2022 spisane wot:
Nowa wustajeńca „Dorfleben“ Braniborskeho krajneho muzeja za moderne wuměłstwo předstaja fotografije wot časa 1970tych lět hač do dźensnišeho w Choćebuskej Dieselowej milinarni. Tež Thomas Kläber a Jürgen Maćij (wotlěwa) staj z wobrazami zastupjenaj, Maćij mjez druhim z wobšěrnej twórbu „Groźišćo – rozpołčena wjes, 1985–2018“. Wobrazy dohromady dźesać fotografow wotbłyšćuja wšědne dźěłowe a swójbne žiwjenje. Hraještej-li w 1970- a1980tych lětach zhromadne žiwjenje a swjećenje wulku rólu, pokazuja po politiskim přewróće nastate fota radikalne towaršnostne změny. Hač do 29. meje je přehladka přistupna. Foto: Michael Helbig

Pódla być je wšitko!

wutora, 15. měrca 2022 spisane wot:
Wot palčika hač k hobrej, tak móžeće sej předstajić wobraz, kotryž nastawa, ručež mysliš na wobdźělnikow castinga za projekt „Z TOBU – Bohu swjećene lěto“. Tam steješe sobotu sydomlětna holčka pódla 14lětneho hólčeca a wobaj spěwaštaj jednu stupnicu po druhej z wotpohladom, směć we wulkim chórje sobu spěwać. Zwoprědka wšak bě jasne, zo su wuměnjenja dźěći a młodostnych cyle wšelakore. Ći jedni běchu bojazliwi a tuž zwuki nimale njesłyšane tworjachu, pola dalšich zaso so hłós runje na nowu runinu wuwiwa. A přiwšěm mějachu wšitcy samsny zaměr: Chcedźa na powabnym projekće pódla być. A to je rozsudne! Štož pak je mi přewšo wažne, wšojedne hač je kóždy zynk „do čorneho trjechił“ – wočiwidny a začuwajomny je sylny socialny aspekt, kotryž tajki nabožno-narodny projekt wuprudźa: Ani palčik ani hober nima zboka stać – kóždy je witany. To je tón rozsudny rozdźěl porno mnohim nam dotal znatym projektam. Milenka Rječcyna

120 dźěći stupnicu spěwało

wutora, 15. měrca 2022 spisane wot:

Chrósćicy (SN/MiR). Na wšě 120 dźěći je minjenu sobotu dopołdnja na Chróšćanskej farje předspěwało. Wone chcedźa pódla być, hdyž předstaja w oktobrje na jewišću „Jednoty“ produkciju serbskeho dušepastyrstwa za dźěći a młodźinu „Z TOBU – Bohu swjećene lěto“. A to njeběchu ani wšitcy, kotřiž chcedźa sobu činić. Dohromady bě so nimale 140 zajimcow přizjewiło. „Ći, kotřiž njejsu dźensa pódla być móhli, dóstanu přiwšěm składnosć, swój spěwny talent dopokazać. Dokładny termin chcemy staršim přichodne dny zdźělić“, rozłoži hłowna organizatorka z dekanatneho dušepastyrstwa Sabina Lanzyna. „Smy překwapjeni, zo so telko dźěći ­a młodostnych wo to prócuje na projekće pódla być. Wěmy pako, zo njebudu wšitcy w chórje sobu spěwać móc. Chcemy přiwšěm telko dźěći kaž móžno zapřijeć. Wšako budu na jewišću tež hrajerjo bjez konkretneje róle trěbni. Pytani su starši šulerjo, kotřiž chcyli za kameru stać a předstajenja nahrawać, a mnozy budu rejować.“

Korla Arnošt Pjekar

wutora, 15. měrca 2022 spisane wot:

9. nalětnika 1822 narodźi so chěžkarskej swójbje na Židowje pola Budyšina pozdźiši serbski wučer a doprědkar Korla Arnošt ­Pjekar. Nadarjeny pachoł chodźeše štyri ­lěta na Krajnostawski wučerski seminar w Budyšinje, hdźež su so tehdy tež Korla Awgust Kocor, Jan Bohuwěr Mučink, Jan Barko a dalši na wědomych serbskich wučerjow kubłali. W lěće 1842 nastupi swoje prěnje wučerske městno na Židowje, kotrež 1850 wopušći. Po tym bě 34 lět wučer w Budyšinje a kantor Michałskeje wosady. Pjekar bě mjez doprědkarskimi pedagogami za čas serbskeho wozrodźenja w lětomaj rewolucije 1848 a 1849 a bě zdobom jedyn z najaktiwnišich. 1847 bě mjez sobuzałožerjemi Maćicy Serbskeje, štyri lěta čłon jeje předsydstwa, dale pokładnik a hač do lěta 1859 składnik knihow. 1848 je Wulku próstwu Serbow sobu zdźěłał.

Swět ptačkow sej wotkryli

póndźela, 14. měrca 2022 spisane wot:
W Stróžanskim Domje tysac hatow bu minjeny pjatk popołdnju wustajeńca Rudolfa Zimmermanna wotewrjena. Předewšěm we wobłuku zwěrjećeje fotografije słuša wón k najwuznamnišim fachowcam. Swět kołowokoło ptačkow w rezewaće Hornjołužiska hola a haty w 1920- a 1930tych lětach je derje znaty. Němska fototeka Sakskeje ­krajneje biblioteki a towarstwo sakskich ornitologow stej fota wozjewiłoj a wobrazowu zběrku wudałoj. Někotre su nětko w Stróžanskim zarjadnišću wustajene. Zajimcy móžachu so na krótke wuchodźowanje podłu bliskich hatow podać, prjedy hač sej přehladku w mjeńšich skupinach wotkrychu. Foto: Jurij Helgest

Ukraina temaw Lipsku

póndźela, 14. měrca 2022 spisane wot:
Lipsk (dpa/SN). Wójna w Ukrainje je tónle tydźeń tema na wjacorych narunanskich zarjadowanjach za wotprajene Lipšćanske knižne wiki. Tak planuje bursowe towarstwo štwórtk wječor za ukrainsku literaturu w Instituće za literaturu Lipsk. Mjez druhim wobdźělitej so tam awtorka Tanja Maljarćuk a basnica Halyna Petrosanjak. Sobotu čita Dmitrij Kapitelman we wobłuku festiwala „weiter:lesen22“ ze swojeho romana „Eine Formalie in Kiew“. Na diskusijnym kole wo kulturje a wójnje sobotu chcedźa so spisowaćelce Svetlana Lavochkina a Katerina Poladjan kaž tež předsydka bursoweho towarstwa Karin Schmidt-Friderichs wobdźělić. Tež na spontanych wikach „Buchmesse Pop Up“ w Lipšćanskim „Werk II“ planuja organizatorojo sobotu podij wo Ukrainje. Pod titulom „Ukraina, Ruska, Belarus wojuja přećiwo Putinej – što zamó literatura zdokonjeć?“ diskutuja awtorki a awtorojo z třoch krajow z historikarjom Karlom Schlögelom. Dale chcedźa na festiwalu „weiter:lesen“ dohlad do kulturneje situacije Finskeje podać.

Bene facere: Dobry skutk

póndźela, 14. měrca 2022 spisane wot:
Wójna na Ukrainje je po słowach Siegharda Kozela beneficnej koncertaj runjewon „nanuzowała“. Krótkodobnje organizowanej programaj běštej wobdźělenym a wopytowarjam „małke wolóženje“. A livestream sćěhowacy přihladowarjo z Lwiwa su so za symbolisku, motiwowacu podpěru wutrobnje dźakowali. Zo njebě hladajo na krótki přihotowanski čas, mnóstwo a wuměłske wusměrjenje wustupowacych wuměłcow doskónčnje „kulojta“ dramaturgija móžna, wuspěchej a wotmysłej zarjadowanjow njezadźěwa. Přiwšěm směmy so prašeć, hač bě někotryžkuli přinošk mudrje wuzwoleny. „Wjesele dźensa“ na přikład skutkowaše tola trochu njepřihódne, a „What a wonderful world“ bě w njedźelnej komentowanej wersiji kmańša hač sobotna reminiscenca na punkerow The Ramones. To pak je naposledk – kaž je to nastupajo wuměłstwo stajnje tak – ­prašenje słoda. Hłowna wěc, zo potrjechenym pomhamy – pjenježnje, kulturnje a předewšěm moralisce. Bosćan Nawka

Znowa wušła

pjatk, 11. měrca 2022 spisane wot:
Budyšin (SN). Bukecy swjeća lětsa 800. róčnicu prěnjeho naspomnjenja. Składnostnje jubileja je w Ludowym nakładnistwje Domowina wušoł dalši nakład čitanki „Pod Čornobohom – Unterm Czorneboh“, kotruž je Bukečan Marko Grojlich před dźesać lětami wudał. Kniha žněješe tehdy jara dobry wothłós, wosebje w tamnišej němskej ludnosći. Wšako je čitanka dospołnje dwurěčna. Wudawaćel sam bě wubrane serbske teksty do němčiny přenjesł, w nadźiji, zo so ludźo na wsach pod Čornobohom na swoje serbske korjenje dopominaja, zo je njeprěja a so snadź samo k nim wuznawaja.

Chróšćan Šulerjo

nowostki LND