Pohladnicy powědaja wo dawnych časach, swědča wo podawkach a ludźoch. Alfons Handrik wotkrywa nam swět, na kotryž smy minjene lěta nimale pozabyli.

Pohladnica wo Komorowje pola Rakec je z časa njeposrědnje do Druheje swětoweje wójny. Wona skedźbnja ze štyrjomi motiwami na čas před nimale sto lětami. Prěni raz bu Komorow 1374 pisomnje naspomnjeny. W běhu lětstotkow je wjes swoju přisłušnosć wjacore razy změniła. W 16. lětstotku bě Njeswačidłu přirjadowana a po sto lětach potom Rakecam. Po Wienskim kongresu 1815 bu prusko-sakska hranica połdra kilometra sewjernje wsy před Rach­lowom zapołožena. Tehdyša hranica je tež dźensniša mjeza mjez gmejnu Rakecami a městom Kulowom. Hač do 1957 bě Komorow z Trupinom samostatna gmejna a bu po tym do Rakec zagmejnowany. Za swoju statistiku wo serbskej ludnosći je Arnošt Muka we wosomdźesatych lětach 19. lětstotka zwěsćił, zo njebě mjez 338 wobydlerjemi žadyn Němc. 1923 bu tam tež wotnožka Serbskeho Sokoła załožena. Hišće 1956 zwěsći Arnošt Černik 67 procentow serbskorěčneho podźěla. Zwostali su dźensa nic ani hišće dwacećo.

Prózdninske poskitki za Ral­bi­čan­ske hortske dźěći zarjaduja so staj­nje přez cyły dźeń. Z tym wobsteji móž­nosć, zo so dźěći raz bjez čisća a chwa­tka do wšelakich temow za­nurja. Nimo poskitkow w rum­no­sćach Ralbičanskeho horta poski­ći­chu so dźěćom lětsa tři dny w Pan­čicach-Ku­kowje. W druhim prózdninskim tydźenju přebywaše tuž 30 hortowych dźěći w tam­ni­šim Zežiwjenskim a zelowym centrumje.

Na prěnim dnju powědaše nam knje­ni Meiserjowa wo stawiznach klóštra „Marijina hwězda“, wodźeše nas po Kló­šterskej zahrodźe a pokaza nam wšelake zela. Zhonichmy, zo je kopřiwa hojenska rostlina lěta 2022, a zo nimamy ju doma w za­hrodźe wotstronić, dokelž je jara hódnotna za naše domoródne mjetelčki. Nimo toho dawa wutki druhim rostlinam. Jako widźachmy płucnik praji Alexander, zo ma jeho dźěd problemy z płucami a zho­nichmy, zo tute zelo wosebje při nazymnjenskich chorosćach pomha. Wosrjedź Klóšterskeje zahrody wuhladachmy mały štomik, kotryž su tam w juniju 2022

Zo móhli waše mozy hižo

trochu trenować, stej Fiona Šraderec a Andreja Rabec

hódančko přihotowałoj.

Wjele wjesela přeje Wam Dźěćiznak.

Witajće zaso do šule, rěka wot přichodneje póndźele.

Za nowe 1. lětniki wšak so jutře šula hižo započina,

hdźež dóstanu wězo cokorowu titu.

K zahajenju noweho šulskeho lěta přeje wam Dźěćiznak wjele wuspěcha,

wutrajnosć při wuknjenju a wjeselo ze sobušulerjemi.

A wězo wjeselu so nad wobrazami a rozprawami šulerjow,

kotrež chcemy na tymle městnje wozjewić.

Waš Dźěćiznak

Jeli pytane słowa 1–11

prawje zapisaće, wučitaće dar

k šulskemu zastupej.

N a spočatku našeje rozprawy chcemy wam zdźělić, zo su sej naši starši zhromadne sportowanje cyle hinak předstajili. Što z tym měnimy, Wam hišće přeradźimy.

Móžemy wam rjec, zo běše to horce popołdnjo. Nic jenož po wjedrje, ale tež při wubědźowanju. Startowachmy popołdnju ze zhromadnej swačinu. Na wuběr

mě­ja­chmy słódny Zelnakec cokorowy tykanc, samo­pjećene mufinsy a čerstwy čaj. Naši starši popřachu sej dobru šalku kofeja. Jako woměrje dokusachmy, so wšitcy hižo na turněr wjeselachmy. Wosebita pře­kwapjenka bě, zo wopyta nas serbski sportowc-triatlet Beno Šołta, kiž nas jako sudnik wubědźowanja přewodźeše. Z nim postajichmy mustwa a rozličichmy šulerjow a staršich. Tři mu­stwa, z wosebitymi mjenami, na kóncu wulosowachmy. Tak rěkachmy: „Wušikne wjewjerčki“, „Lesće liški“ a „Stare zajacy“.

Do prěnjeho zahwizdanja dyrbjachmy so sćoplić, zo

njebychmy naše myški a kosće zranili. Ruce kružić, noze přićahować a ćěło tam a sem pohibować běchu naše

wo­ćo­plen­ske komanda. Někotre mjeńšiny pozdźišo