Wjes złe časy dožiwiła
Do 800lětnych stawiznow Bukec pohladane
Wobhladaš-li sej Bukecy, tak zjewi so wjes ze swojej prěnjej cyrkwju před 800 lětami tež prěni raz w swětle stawiznow. To sta so 25. februara 1222. Biskop Bruno II. Mišnjanski přepisa z wopismom cyrkej a sydlišćo Bukewicz Budyskemu tachantstwu. Tute na wyšinje ležace sydlišćo (300 metrow nad mórskej hładźinu) namakamy na poł puća z Budyšina do směra na Lubij. W běhu časa su Bukecy mnoho wosebitosćow dóstali. Nimo toho pobrachuja starše archeologiske namakanki. Po wšěm zdaću eksistowaštej něhdy dwě sydlišći, w rozdźělnym času nastatej, kotrejž stej pozdźišo hromadźe zrostłoj. Starši dźěl drje bě wona wjeska, kotraž je so na trochu škitanej sewjernej kromje wyšiny wuwiła a kotraž bě słowjanskeho pochada. Za to rěči mjeno Bukowica, pokazka na „městno w bukowym lěsu“. Pozdźišo, jako bu słowjanski sydlenski rum wot zažneho 10. lětstotka do tak mjenowaneho zažnofeudalneho němskeho knjejstwa zarjadowany, je so dalše sydlišćo wuwiło.
Folklornej ansamblej z Łužicy a z Frankskeje zwjazuje zhromadna reja ...
Na festiwalach po wšěm swěće zetkach chětro zajimawych ludźi. Tak je so mi stajnje na festiwalu „Łužica“ w Chrósćicach a Hochozy šło a tež festiwal dudakow w Slepom minjeny kónc tydźenja w Slepom w tym žane wuwzaće njebě.
Na swjedźenskich kemšach mi woni hižo napadnychu w swojich narodnych drastach z tójšto čerwjenymi elementami. Drasta bě mi někak znata a myslach hnydom na rybarjow. Zo ležach z tym prawje, mje w rozmołwje z čłonami Rejwanskeho a folklorneho ansambla Ihna na 9. mjezynarodnym festiwalu dudakow w Slepom minjeny kónc tydźenja ćim bóle zwjeseli.
Spoken word serbsce? Haj, to dźe!
Publikum wot prěnjeho serbskeho spoken word-zarjadowanja a noweho zynkonošaka Noweje Doby zahorjeny
Młoda serbska literatura a hudźba steještej w srjedźišću sobotneho zarjadowanja pod hesłom Lit|a|pop, kotrež nasta na iniciatiwu intendanta SLA Tomasa Kreibicha-Nawki a jednaćela LND Symana Pětra Cyža. Wjace hač sto zajimcow na zahrodźe SLA pod Röhrscheidtowej baštu w Budyšinje smědźeše hnydom dwě premjerje dožiwić. Prěnja wěnowaše so žanrej „Spoken word“, w kotrymž poeća a poetki publikumej teksty z wěstej performance předstajeja. W serbskej rěči tónle žanr předstajowanskeho wuměłstwa hišće njeeksistowaše. Hač do nětka! Młodu serbsku literaturu woswjećić, pisacym jewišćo skićić a zdobom wuhlad na wuspěch garantować, to běchu zakładne intencije iniciatorow. A wupłody toho hódnoćeše sobotu publikum ze sylnym aplawsom.
Hród w Delnim Wujězdźe móhł perspektiwu měć, jeli by mějićel ...
Pohladnicy powědaja wo dawnych časach, swědča wo podawkach a ludźoch. Alfons Handrik wotkrywa nam swět, na kotryž smy minjene lěta nimale pozabyli.
Dokładnje sto lět stara pohladnica dopomina z třomi dalšimi motiwami tež na zajimawe stawizny impozantneho hrodu w Delnim Wujězdźe. W sydlišću, kotrež bu 1348 prěni raz pisomnje naspomnjene, je w 16. lětstotku Caspar hrabja von Nostitz hród natwarił. Po 120 lětach je hrabja von Gersdorff dał hród, kotryž bě jemu přemały, zwottorhać a w běhu štyrjoch lět bu wot 1738 po planach italskeho architekta nowy hród, kaž jón dźensa hišće znajemy, natwarjeny. Do noweho hroda bu hižo 1745 tež přechodnje w Klukšu załoženy prědarski a wučerski seminar zaměstnjeny. Spočatnje w baroknym stilu natwarjeny hród, hdźež bě tež kapałka z wołtarjom a pišćelemi, bu w 19. lětstotku w stilu nowoklasicizma přetwarjeny. Třiposchodowy praworóžkowy twar je 48,5 metrow dołhi, 18,5 metrow šěroki a 13,5 metrow wysoki. Cyły wulki twar kryje walbowa třěcha. Cyłkowna płonina wšěch hač do štyri metry wysokich rumnosćow wučinja 2 700 kwadratnych metrow.
Za družki bě horcota wužadanje
Za družki bě Bože ćěło lětsa wulke wužadanje, wšako dyrbjachu horcotu znjesć. Přiwšěm je so wjele holcow katolsku narodnu drastu zwoblěkało. Hač w Ralbicach, Wotrowje, Chrósćicach, Radworju, Pančicach-Kukowje, Njebjelčicach,
Budyšinje abo Kulowje, wšudźe běchu družki w procesionach
sobu kročili, štož běše zaso krasny napohlad.Foto: Tomaš Šołta
Kubłanišći na hrajnišću so wubědźowałoj
Koparki a koparjo Worklečanskeho horta běchu sej njedawno dźěći Chróšćanskeho horta na koparski derby přeprosyli. Je to po zwučenym wašnju tradicija, kotruž hižo wjele lět pěstuja. Wobě zarjadnišći zestajištej dwě mustwje z měšanymi hrajerjemi. Wšědny trening za kondiciju při tym
pomhaše, zo móžachu so z najlěpšimi hrajerjemi a hrajerkami na kopanišćo
podać. Holcy jako cheerleadery našich koparjow a naše koparki na hrajnišću witachu, tak zo bě dypkownje zakop. Hraješe so po šemje kóždy přećiwo kóždemu. Po napjatej dobrej hodźinje steješe njerozsudnje. Nětko běchu wrotarjo jara prašani, zo bychu derje dosć wrota škitali. Na kóncu wudoby sej mustwo Worklecy 2 prěnje městno. Wězo běchu tež za hłódne brjuchi kołbaska z całtu a napoje přihotowane. Tak so poradźene popołdnjo miny. Bjez někajkich zranjenjow so cyła kopica dźěći derje domoj nawróći. Hač do přichodneho lěta na hrajnišću
w Chrósćicach! Wutrobny dźak wšitkim pomocnikam a darićelam za koparsku akciju. Tekst a fota: W mjenje Worklečan horta „K wódnemu mužej“ Bernadett Lanzyna
Pućowanski dźeń přez Wojerecy na Hory
Ja pućuju rad do swěta ... Wšudźe něšto nazhoniš, mudriši so nawróćiš.
Tute linki znateho spěwa wopisuja wulkotnje naš pućowanski dźeń,
kotryž nas lětsa w nalěću do Horow, ródneje wsy našich sobušulerjow,
wjedźeše. Ze šule nastupichmy puć přez rjane, Wojerowske stare město. Knjez Pink, kiž nas přewodźeše, móžeše nam mnoho
zajimaweho wo twarjenjach a znatych
wosobinach města powědać. Tak dźěchmy nimo domu, w kotrymž bě Konrad Zuse wotrostł a běchmy hordźi, zo pochadźeše sobuzałožer kompjuteroweje techniki z našeho ródneho města. Tež Wojerowsku měšćansku radnicu smědźachmy sej wobhladać. Na naměsće zajimowachmy so wosebje za napisy na póstowym stołpje. Přez małe pućiki stareho města podachmy so do małeho parka, hdźež hižo přikrywy za picknick na nas
čakachu. Při lěčnych temperaturach a krasnym módrym njebju móžachmy sej samo słódny lód zesłodźeć dać. Tak wočerstwjeni njepadny nam dalši dołhi puć podłu
Čorneho Halštrowa docyła ćežko.
Na dnju dźěsća su njedaloko Lipska dalše mejemjetanje wotměli. Na ...
Na dnju dźěsća su njedaloko Lipska dalše mejemjetanje wotměli. Na wyšej šuli w Falkenhainje pospyta so rjadownja 5d w jej njeznatej tradiciji. Hižo dołho su so na dźeń přihotowali. W poslednich měsacach zhonichu šulerjo na přikład, zo swjeća Serbja ptači kwas. W předmjeće němčina čitachu powěsć Krabata a wuspytachu so we wurjekowanju hornjoserbskich pomjenowanjach za městnosće, w kotrychž je Krabat skutkował. Tohorunja
słyšachu serbski rap a nawuknychu prěnju serbsku rejku. Na dnju mejemjetanja zdrasćichu sebi holcy suknju abo šat a hólcy běłu košlu, pulower abo t-shirt. Swjedźen zahajichu z walčikom. Potom smědźachu hólcy a tež
někotre holcy skónčnje wo mejku bežeć. Faworit Hans sej ju wudoby a wuzwoli sej za mejsku kralownu Sophie, kotraž so jara wjeseleše, zo je nětko prěnja mejska kralowna na wyšej šuli w Falkenhainje. Skónčnje rejowachu šulerjo
„Hudźba dušu čłowjeka wokřewja“
Zetkanje ze zahorjenej pedagogowku a swěrnej spěwarku chóra Budyšin
Wobdata wot šulerjow a šulerkow, přichodnych kubłarjow a kubłarkow, přiběži wona ze šulerskeho koncerta w Němsko-Serbskim ludowym dźiwadle do Powołanskošulskeho centruma Budyšin. 63lětna wučerka za hudźbu Leńka Thomasowa rěči po puću ze swojimi młodostnymi wo runje dožiwjenych hudźbnych twórbach wšelakich žanrow. Woni běžo jej zajimowani připosłuchaja a k tomu w rozmołwje swoje zaćišće wo dožiwjenym koncerće dodawaja. Wučerka na Serbskej fachowej šuli za socialnistwo, integrowana do šulskeho centruma, swoju zahoritosć za hudźbu wuknjacym dale posrědkuje, jich za rjanosće melodijow sensibilizuje. Tohodla wšak přeco rady tajke šulerske koncerty z wuknjacymi wopytuje a je z nimi wuhódnoća.
Znowa čitała ... „Zabyte hrodźišća“
W serbskej literaturje chowaja so mnohe drohoćinki, na kotrež znowa skedźbnić je trjeba, zo njebychu so pozabyli. Wotpowědne impulsy chce awtorka serbskim čitarjam a čitarkam z nowym rjadom „Znowa čitała“ dawać.
„Runina bjez započatka. Runina bjez kónca. Čerwjenizna rozkćěteho wrjosowišća. Wrjosowe pola kaž rańše zerja. Baćon na mokrym polu. Čornoběłe stadło. Króny dubow, siluety lěskow a hajkow město horow ...“ To móhło być poetiske wopisanje krajiny, w kotrejž pobych loni w dowolu, w nižinach při rěkach Habola, Łobjo a Tanger a kusk dale sewjerowuchodnje, we Wendlandźe. Moje słowa pak to njejsu, ale te čěskeho basnika Josefa Sucheho w powědce „Sćiny swjateho haja“.
Wona je z dohromady jědnaće powědkami wo połobskich Słowjanach w knize „Zabyte hrodźišća“ wozjewjena. Na nju so hnydom dopomnich, jako změrowace łučiny podłu Łobja do so srěbach, wěži Klóštra Jerichowa na horiconće wobdźiwach a žorawje wobkedźbowach. Doma sej knihu wućahnych a po lětach znowa w njej listowach. Měrliwe krajiny njesteja w srjedźišću, ale rozestajenja, bitwy a wójny.
