Přirody dla cyplkojty na jutře być
Hornjołužiska hola a haty su do kampanje biosferowych rezerwatow UNESCO w Němskej startowali
Žorawja w hornjołužiskej biosferje husto wuhladaš. Foto: Mario TrampenauRano po hatnej krajinje mjez Hućinu a Stróžu so wuchodźować samsne jónkrótne dožiwjenje posrědkuje, kaž hdyž sy ze schadźenjom słónca z čołmikom po błótowskich groblach po puću. Nad ćišinu wotućaceho dnja so mócny koncert zynkow pozběhnje. Wobydlerjo biotopa so přizjewjeja, jich pak njewidźiš. To je přiroda, kotruž mnozy ludźo scyła wjace njeznaja, dokelž bydla we wulkich městach, wobdaći wot betona. Tak wóčko poprawnu přirodu hižo njewuhlada.
Cyrkej „wulka, jednora a nic předroha“
W běhu jenož jednoho lěta je před wjace hač 125 lětami nowa wosadna cyrkej w Radworju nastała
Kaž wopisa Hańža Winarjec-Orsesowa w knize „Radwor – starodawna cyrkwinska wjes“ zwonjachu zwony z lěta 1896 jenož hač do Prěnjeje swětoweje wójny hromadźe. We wójnskim času lěta 1917 dyrbjachu tři zwony k rozeškrěću wotedać. Cyłkownje 16 lět zwonještej z Radworskeje wěže jenož dwaj zwonaj. W lěće 1933 wobstara sej Radworska wosada nowej zwonaj, kotrejž z konjacym zapřahom wot dwórnišća k cyrkwi dowjezechu a poswjećichu. Foto: Jan Meškank/Serbski kulturny archiw při Serbskim instituće w BudyšinjeNěkotre citaty M. Žura z prědowanja kermušu 1921 w Radworju:
Tak lubi křesćijenjo bu twar 7 lět dołho přihotowany, jedne dobre lěto bu twarjeny a 7 lět dołho dotwarjeny a pyšeny.
Lubi křesćijenjo, hoberske bě to dźěło, starosće, mjerzanja, njehorne ryče a swarjenja někotrehožkuli, ale hdyž k wěcy přińdźe je kóždy to swoje činił, kelko darmotneho ručneho dźěła je so stało ...
„Na to móže region hordy być“
Projekt Rěčna krajina dokumentuje slepjanšćinu w cyłej swojej mnohotnosći
Slepjanska wosada je přez wosebitu rěčnu mnohotnosć hač do dźensnišeho charakterizowana. „Slepjanska serbšćina je jónkrótny charakteristikum. Na to móže region hordy być“, podšmórny Juliana Kaulfürstowa, wědomostna sobudźěłaćerka Serbskeho instituta njedawno w swojim přednošku „Rěčna krajina Slěpe-Schleife-Slepo“ w Slepjanskim Serbskim kulturnym centrumje. Bě to jedyn z dweju přednoškow składnostnje jubileja „750 lět Slepo“.
Na kupu nalěća sej dolećeli
10
9
8
7
6
5
4
3
2
1
11
10
9
8
7
6
5
4
3
2
1
(1. dźěl)
Pruwowanja su wšě wobstate,
studij zakónčeny a wuswědčenja w tobole.
Što je potom rjeńšeho za młodeho swobodneho čłowjeka, hač sej na wěsty čas na přewšo rjany blečk zemje dolećeć? Tak myslachmy tež my, tři čerstwe skótne lěkarki z Berlina. Z přećelkomaj wućeknych němskemu pancatemu wjedru. Po štyrjoch hodźinach přizemi naše lětadło w juhu kupy kwětkow a nalěća – na Madeira.
Tójšto nowačkow w křižerskich procesionach
Pjatk, 6. meje 2021
SERBSKE NOWINY – KÓNCTYDŹENSKA PŘIŁOHA
W minjenych lětach ličba křižerjow na jutrownej njedźeli dale a bóle spadowaše. Tež lětsa jěchaše we wšitkich procesionach něhdźe 100 křižerjow mjenje sobu, hač hišće do pandemije w lěće 2019. Za to pak je ličba nowačkow dale chwalbyhódna. Lětsa wobdźěli so wjac hač 40 křižerjow k prěnjemu razej, zo bychu poselstwo zrowastanjenja wozjewili. Tule mała kolaža jěcharjow ze zelenym wěnčkom. Jurij Bjeńš
Chodojtypalenje w Lipsku
Po lětomaj přestawki přewjedźechu serbscy studenća sobotu, 30. haperleje, znowa chodojtypalenje a mejestajenje na ležownosći Lipšćanskeho internata na Arna Nitzschowej. Tamniše towarstwo Sorabija Lipsk přeprosy hižo wot připołdnja hosći z dalšich Lipšćanskich studentskich radow jědnatkow, na wolejbulowy turněr, kotryž hosćićeljo dobychu. Nimo toho mějachu nowačcy składnosć, nałožkaj mejestajenja a chodojtypalenja zeznać. Holcy wijachu k znatym mejskim spěwam banty wokoło meje. Pozdźišo chodojtu wuswarjechu a ze spalenjom na šćěpowcu pochłostachu. Při zasudźenju chodojty stejachu wosebje skomdźenja pandemije dla w srjedźišću, kaž tež zamylenja ludu koronowych postajenjow dla. Zhromadny wječor, na kotrymž so tež studentske towarstwo „Bjarnat Krawc“ Drježdźany wobdźěli, wuklinča při wohenju abo na rejach w Centrifuze. tekst a fota: Glorija Žurec
Tradicionalny kickerowy turněr wotmě so 2. apryla we Wotrowje. ...
Tradicionalny kickerowy turněr wotmě so 2. apryla we Wotrowje. Cyłkownje traješe jubilejne dźesate wudaće wjac hač dwanaće hodźin, dokelž wobdźěli so 59 mustwow – 40 holcow a 79 hólcow. Rumnosće we Wotrowskim klubje bě tamniša młodźina wulkotnje přihotowała. Wosom kickerowych blidow bě na dwěmaj etažomaj přihotowane. W finalu nastupi mustwo z mjenom Spirit of Hans Sarpei, wobstejace z Damiana Cyža a Andreasa Korjeńka, přećiwo mustwu z mjenom FUN, za kotrež hraještaj Marko Mět z Radeberga a Tomaš Hejduška z Kamjenca. Na kóncu triumfowaše dwójka z Njebjelčic. W hrě wo třeće městno přesadźištaj so Jakub Wjacławk a Florian Kreuz z Wotrowa jako Asterix a Obelix přećiwo mustwu Sokol Mechinicze, wobstejacemu z Fabiana Reiniša a Feliksa Tammera. Lucky Loser-wurisanje dobyštaj na kóncu Davinia Brězanec ze Sulšec a Elias Kreuz z Wotrowa. tekst a foće: Kilian Hrjehor
Moto-tydźeńweWorklecach Na wyšej šuli we Worklecach ...
4
3
2
1
5
4
3
2
1
Tekst a fota: Antonia Cyžec
Monumentalny roman za myto Lipšćanskich knižnych wikow nominowany ...
Po dlěšej přestawce předpołoži Emine Sevgi Özdamar kónc lěta 2021 swój nowy, wjace hač 700 stron wopřijacy roman „Ein von Schatten begrenzter Raum“. Z powědančkami pod titulom „Mutterzunge“ (1990) a z romanom „Das Leben ist eine Karawanserei“ (1992) bě so ze spisowaćelku stała a bu tak znata šěršemu čitarstwu. Awtorka skutkuje tež jako dźiwadźelnica a filmowča, nimo toho pisa dźiwadłowe hry. Po wjace hač dźesaćlětnej přestawce na polu prozy předleži nětko jeje monumentalny nowy roman.
Z přećelom rěčny pilotowy projekt nastorčił
Na wopyće pola młodeho prócowarja za delnjoserbšćinu Maksimiliana Hasackeho w Dešnje
Nalětnje słónco mje přewodźuje jako so z awtom do delnjoserbskeje wsy Dešno podam. Po puću so na to dopomnju, zo je sławny serbski rěčespytnik prof. dr. Arnošt Muka wot 1875 do 1910 po Delnjej Łužicy wot jedneje do druheje delnjoserbskeje wsy pućował a hač do jednotliweho statoka za delnjoserbšćinu slědźił. Wjes Dešno je wón „delnjoserbsku dušu“ mjenował. W njej knježeše tehdy tež hišće sylne serbske žiwjenje jako tam serbski rěčespytnik a sobuzałožer Domowiny Bogumił Šwjela wot 1913 hač do 1941 jako ewangelski wosadny farar skutkowaše. Wón je Muku sobu při jeho wudawanju „Słownika dolnoserbskeje rěcy a jeje narěcow“ podpěrował.
