Prosta eleganca na wulkim jewišću
Dorothea Michałkec naćisnje druhi króć šaty za debitantki Bala Semperoweje opery
Klětu w februaru je zaso tak daloko: Bal Semperoweje opery w Drježdźanach přeprošuje pod hesłom „Film ab! Einzigartig. Emotional. Elegant.“ na jedyn z najbóle swětosławnych towaršnostnych podawkow Sakskeje. Emocionalny wjeršk wječora je tradicionalnje reja debitowych porikow. Drasty młodych rejwarkow pochadźeja z ruki Drježdźanskeje modoweje designerki Dorotheje Michałkec, kotrejž bu hižo loni prěni raz nadawk přepodaty, design lětušeho šata naćisnyć. Tež za přichodny operowy bal 2026 je design šata hižo jasny.
Alpapador, winowe kulki a wulke parady
Hody a nowe lěto raz něhdźe druhdźe. W Galiciskej hody cyle hinak swjeća hač pola nas. Snano by tole tež něšto za Was było, wosebje, hdyž lubujeće prastare tradicije.
Španiska – kraj, dokal sej najradšo w lěću dojědźemy. Wězo na Mallorcu, wšako je to „17. zwjazkowy kraj“ Němskeje. Loni pak pobych přez silwester a spočatk noweho lěta w Santiagu de Compostela. Přećeljo tam běchu mje přeprosyli a tuž smědźach zhromadnje z nimi dožiwić, kajki čas wokoło hód w Galiciskej je. A přiznawam: Galicičenjo a Galicičanki su jara słódki lud. Hdźežkuli sej dojědźechmy, we wšitkich domjacnosćach mějachu njesměrnje wjele słódkosćow a chłóšćenkow. Jedna cyle wosebita w Composteli je tarta de Santiago. Je to mandlowy tykanc, kotryž tam wosebje wokoło hód jědźa.
Oolong-čaj a zwoprawdźene sony
W Choćebuskej čajowni „Oblomow“ přeprošuja kóždy štwórtk na „serbsku přestawku z čajom“
„Witajśo k nam! Co smějom Wam póbitowaś?“ mje Hagen Stolecki wita. Steji w swojim čajowym wobchodźe z mjenom „Oblomow“, kotryž je zdobom čajownja. Zastupiwši běch mjenujcy „Powědajśo serbski z nami“ na trojobarbnej serbskej tafličce wosrjedź duri wuhladał a tuž serbsce strowił. Wonka je zyma, tak sej horcy zeleny čaj skazam. Doniž wón připrawjeny njeje, so rozhladuju. Rumnosć je wulka. Prědku skerje kwadratiska, nalěwo přez róžk stejitej předawanskej tejce. Na jednej krasna čerwjena, stara waha – najskerje z 50tych lět. Na sćěnje za tejkomaj hač pod wjerch regale z njeličomnymi złoćanymi blachowymi tyzami, z družinu składowaneho čaja woznamjenjene a akuratnje do horicontale a wertikale zrjadowane.
Ekskurs do swěta čaja
Čěske hodowne kozy
Kolegojo su mi prajili: Napisaj něšto zajimaweho wo čěskich hodach, štož hodowne wudaće wobohaća. Kóždy wě, što tajki pokiw woznamjenja: Zo mam něšto wo čěskich hodownych nałožkach napisać, potajkim w idealnym padźe naspomnić, kak čěska patoržična wječer wupada abo kak Boža mša wo połnocy wotběži. W tymle nastupanju pak njemóžu derje pomhać, dokelž mojemu domej najbliša cyrkej słuša ewangelskej čěskobratrowskej wosadźe a křesćanow z cyłeho swěta zjednoća, kiž su z wšelakorych přičinow do Prahi přišli. Tuž so tam patoržicu wječor 22 hodź. Prascy Korejčenjo a Japančenjo z Čechami zetkawaja a Boža mša je w jendźelskej rěči. Tute zetkanje hišće ženje wopytał njejsym.
„Stare družiny žita su wosebitostka“
W Malešanskej pjekarni Trittmacher a Spytečanskim Rätzec młynje wěnuja so wosebitym wudźěłkam
We Łužicy je jenož horstka pjekarnjow, kotrež stare družiny žita předźěłuja. Pjekarnja Trittmacher w Malešecach je jedna z nich.
Wone rěkaja sibirska rožka, šampanska rožka, frankski krupnik – stare to družiny žita, kotrež ratarjo wot 1950tych lět wjace njeplahuja, dokelž njeběchu hižo wunošne. Po sydom lětdźesatkach pak so wone zaso na hornjołužiske pola wróćeja. Wšako su strowe zežiwjenje a regionalne wudźěłki ludźom dźeń a wažniše. Iniciator bě biosferowy rezerwat Hornjołužiska hola a haty. Institucija, přisłušaca statnemu zawodej Sachsenforst, je w lěće 2007 projekt za zachowanje starych žitnych družin regiona zahajiła. Nawodnica projekta Eva Lehmann je wulku prócu nałožiła, zo by ratarjow wo nich přeswědčiła.
Je po puću a swójski horicont rozšěrja
Alena Bětnarjec z Pančic-Kukowa wotkrywa sej kontinenty swěta – startowała je w Africe
Po studiju wučerstwa rozsudźi so Alena Bětnarjec z Pančic-Kukowa na dwaj měsacaj w Španiskej šulu podawać. Tele dožiwjenje jej pokaza, kak wuswobodźace móže być, znatu wokolinu wopušćić a w nowym kraju zamołwitosć přewzać. A přebytk zbudźi w njej přeće, wjace wo pomocy za wuwiće nawuknyć a druhe žiwjenske reality lěpje zrozumić. Tohodla pućowaše dale do Namibije, zo by tam šulu wopytała a wšědny dźeń na městnje zeznała. Čas w Namibiji je w njej lubosć k Africe wotkrył. Tohodla so rozsudźi dale pućować.
Tak započa so jězba, wjeduca ju po wjacorych kontinentach a mjez druhim tež k projektej wutroby do Kenije. Lisa-Maria Cyžec je so z Alenu Bětnarjec rozmołwjała.
Što za tebje pućować woznamjenja?
Porod dźěsća dožiwić je wulka hnada
Baba Bernadet Cyžowa so po wjace hač 46lětnym skutkowanju na wuměnk podała
„Sym wšitkim dźakowna.“„A nětko spěwam mi k wjeselu a Bohu k česći.“
Sedźu w dobrej stwě Bernadet Cyžoweje we Wudworju a čuju so přewšo witana. Ze šalki stupa přijomna wóń kofeja a na talerju słódny přikusk přitulnosć přisporja. Njetraje dołho a bjesadujemoj. Přeco zaso klinči wutrobne smjeće po přijomnje wuhotowanej stwě, w kotrejž mólby na sćěnach a knihi na polcach, mjez nimi wosebje serbskorěčne wudaća, skutkuja. Mnohe rostliny k wurunacej a měrnej atmosferje přinošuja. Tajkule je wona rady tež žonam posrědkowała, kotrež su k njej přišli, zo by serbska baba jim při porodźe dźěsća poboku była. Na wšě 46 lět a něšto měsacow je Bernadet Cyžowa maćerje při porodźe jich dźěći přewodźała. Mjeztym zhladuje Wudworčanka na swoje powołanske skutkowanje, kotrež je nimale wšědnje nowe žiwjenje zrodźiło. „Lochko mi njebě so ze swojim powołanjom rozžohnować a na wuměnk hić. Sym rady na dźěło jězdźiła a kóždy dźeń z wulkimi wočakowanjemi zahajiła. Wšako njemóžeš přirodny porod dźěsća planować.
Trisomija a trajne zbožo
„Z našim Matom je naša swójba perfektna“, měni Jasčanka Marija Šmitowa. Při tym na spočatku njebě tak, zo by kóždy jej a Gabrielej jako Matowymaj staršimaj tute zbožo wěšćił. Přetož Mato je hinaši hač druhe dźěći. Ma trisomiju 21, genetisku wosebitosć, kotruž znajemy tež pod zapřijećom down-syndrom. To rěka: 21. chromozom so w bańkach ćěła trójce jewi, nic dwójce. „Naše nazhonjenja z Matom nam pokazuja, zo čłowjek njetrjeba přeco spěšny być. Najwjetše zbožo tči skerje w tym, zo sej čłowjek kaž Mato swět krok po kroku wotkrywa z tym, zo jón snano wědomišo wobkedźbuje. Naš Mato je wjesoły a so stajnje směje“, mać Marija rjekny.
Wuspěšne lěto zakónčene
Syman Pöpel rozprawja wo swojich dyrdomdejach w Alpach a turkowskich horinach
Lěto so nachila a wšitcy hladamy wróćo, što je so wšitko na swěće abo we wosobinskej wokolinje stało. Najwjetši fokus leži husto hdy na docpěću wosobinskich cilow. Wosebje sportowcy dźiwaja na to, zo statistika nastupajo nowolětne předewzaća abo stajene cile trjechi.
Dyrdomdejstwa ze serbskim pozadkom
Stephanie Domaschke z Wotrowa piše połnje zapala knihi za dźěći, młodostnych a dorosćenych
Merle lubuje potajnstwa, hódančka a dyrdomdejstwa. Rebeliska a sebjewědoma wona we wšědnym dnju wustupuje. Hólcam napřećo ma wona rady poslednje słowo. „Wona njeje na hubu padnyła. Wona je tajka, kaž bych ja snano rady jako dźěćo być chcyła. Kajkež chcedźa holcy rady być, ale być njesmědźa“, wopisuje wučerka na zakładnej šuli Stephanie Domaschke z Wotrowa rjekowku swojeje serije knihow za dźěći a młodostnych „Mystiske dyrdomdejstwa Merle“. W knihach „Króna hadźaceho krala“, „Dźowka wódneho muža“, „Roznjemdrjeny wichor“ a „Spěw Božeho žałosćenja“ piše wona wo Łužicy za 10- do 14lětnych.
