Z pućowanjemi po přirodźe chcetaj ludźi pozbudźować, so z mnohostronskim žiwjenjom rozestajeć

Štóž rano zahe stawa, móže sej we Wulkich Zdźarach přirodu wotkrywać, kotraž je jara wšelakora. „Narano – hdyž rosa trawu hišće pokrywa – je tu łuka drohoćinka“, Reinhard Robel wopisa, jako zhladuje na přirodu wokoło Wojerowskeje Čornicy. Wot lěta 2016 je wón čestnohamtski přewodnik po přirodźe w Biosferowym rezerwaće Hornjołužiska hola a haty. Hojata, dźiwje swinje, skopčki, ­žorawje, kołpje, šědźiwe husycy a samo hupaka je tam hižo wuhladał. Njedawno je wón zajimcam „tajny swět pawkow w swojim žiwjenskim rumje“ zbližił. Tak rěkaše prózdninski poskitk biosfero­weho rezerwata. Wot lěta 1998 čestnohamtska přewodnica po přirodźe Kerstin Robel zhromadnje z mandźelskim Reinhardom zajimawe fakty wobdźělnikam rozłožuje.

Wot 26. julija słuša městačko Ochranow jako dźěl sydlišćow Ochranowskeje ­bratrowskeje wosady, hromadźe ze městomaj Betlehem w US-staće Pennsyl­vania a Gracehill w Sewjernej Irskej, do swě­toweho kulturneho namrěwstwa ­UNESCO. Milan Pawlik je so z měšćanostu Ochranowa Willemom Riecke rozmołwjał. 51lětny wukonja zastojnstwo hižo 16 lět a je z aktiwny čłon tamnišeje Ochranowskeje wosady.

Štó běše iniciator požadanja Ochranowa wo přiwzaće do swětoweho kulturneho namrěwstwa UNESCO? Kak dołho je cyłkowny proces připóznaća trał?

W. Riecke: Zamołwitosć za požadanje kaž tež koordinowanje požadanskeho procesa ležeše dospołnje w našimaj rukomaj, w rukomaj komuny. Ochranow je jako město próstwu stajiło a je nětko tež nošer UNESCO-titula. Wo požadanju přemyslować započinali smy hižo před 30 lětami. Wot lěta 2018 smy potom cyle konkretnje do tutoho směra kročili. Nastork za to běše iniciatiwa Ochranowskeho sydlišća Betlehem w USA, kotrež bu na tamnišu narodnu lisćinu požadarjow wo UNESCO-titul přiwzate a kotrež běše same hižo požadanski proces zahajiło.

Serbska redakcija rbb a župa Delnja Łužica stej jich njedawno w Groźišću počesćiłoj

Tež w Hornjej Łužicy ma Bramborske serbske radijo Rozhłosa Berlin-Braniborska (rbb) swěrnych připosłucharjow a připosłucharki. To runje tak za delnjoserbski telewizijny magacin „Łužyca“ płaći. Tak cuza jim delnjoserbšćina njeje. Štóž so při tym jeno za to njezajimuje, štož so w Delnjej Łužicy přede­wšěm na serbskim polu stawa, ale chce rjanosć a bohatosć delnjoserbskeje rěče a jeje dialektow w połdrahodźinskim serbskim postrowje z Delnjeje Łužicy dožiwić a wužiwać, ma w delnjoserbskim rozhłosu we wosebitym programowym dypku rjanu składnosć. Kóždy druhi tydźeń pjatk wusyła něhdźe štyri mjeńšiny dołhi přinošk pod nadpismom „Naša serbska rěč“. Hižo wot lěta 2017 su słyšeć. Z nim wjedu wusyłanje „Dobra delnjoserbšćina“ dale, kotrež měješe znaty delnjoserbski wučer a słownikar Erwin Hanuš něšto lět na starosći.

W serbskej literaturje chowaja so mnohe drohoćinki, na kotrež znowa skedźbnić je trjeba, zo njebychu so pozabyli. Wotpowědne impulsy chce awtorka

serbskim čitarkam a čitarjam z rjadom „Znowa čitała“ dawać.

Štóž ma w swojej polcy knihi Bena Budarja, ma wulki wuběr, chce-li raz znowa w nich počitać – basniske zběrki, powědki, antologije, protokolowe zwjazki, dźěćace knihi, k tomu přełožki. Rozsudźich so za zběrku „Dźens sym połsta dubow sadźił“. Wona je w lěće 2011 składnostnje 65. narodnin awtora w Ludowym nakładnistwje Domowina wušła a twori wěsty rezimej jeho dźěła. Měrana Cušcyna je jara poradźeny wěnc hižo wozjewjenych basnjow a powědkow zestajiła, kotrež su tež mi z Budarjoweho tworjenja najlubše. Su nawoblečene po jeho žiwjenskich stacijach, ale tež po temach, kotrež jeho čas žiwjenja njepušćichu: narodźenje, pochad, serbska zhromadnosć, přiroda, smjerć.