Druhi raz mjeztym organizowaše Chróšćanski młodźinski klub lětsa kónc tydźenja partyjow. Pjatk běchu wšitcy hejsowarjo nad 30 lětami na mjeztym legendarnu Ü30-party přeprošeni. Sobotu běše wjacezaměrowa hala „Jednota“ napjelnjena z mnohimi wopytowarjemi, hudźbu a dobrej naladu. Hač do běłeho ranja rejowachu młodostni a ći, kotřiž so młodźi čuja. Tež tónraz su organizatorki
a organizatorojo z wothłosom jara spokojom byli.
Nazyma je čas kermušow. Kermušne reje běchu a su jich kruty wobstatk. W Pančicach-Kukowje a Chrósćicach lětsa tajke reje zaso mějachu. Do depota dobrowólneje
wohnjoweje wobory w Kukowje přichwata syła ludźi, zo by so při rejce a piwku na posledni wotrězk lěta hotowała. Něhdźe 250 ludźi tam zličichu. Tydźeń pozdźišo běchu tež w Chrósćicach reje w Hórnikowym domje, kotrež bě młodźinski kružk wosady organizował. Live-hudźba skupiny Serbeat drje bě najrjeńše dožiwjenje. Tež tu mějachu wjace hač 200 wopytowarjow.
P odlěšeny kónc tydźenja mjez 3. do 6 oktobrom su čłonojo rejowanskeje sku-
piny Smjerdźaca a zastupjerjo města Budyšina wužili, zo bychu so do francoskeho partnerskeho města Budyšina podali, mjenujcy do Dreuxa blisko Parisa.
Po nimale cyły dźeń trajacej jězbje z busom a pozastančku w Straßburgu su štwórtk nawječor do Dreuxa dojěli. Tam su jich francoscy přećeljo z přikuskom witali a do hóstnych swójbow rozdźělili Hosćo z Łužicy njejsu tute tři dny mjenujcy w hotelu přebywali, ale pola ludźi doma. Tak dožiwichu tamnišu kulturu a dobru francosku jědź na najoriginalniše wašnje.
Pjatk sej hosćo wokolnu krajinu města Dreux wotkrychu. Najprjedy pobychu w sławnej šokolodowni CLUIZEL. Njewidźachu jenož, kak so šokolada produkuje, ale móžachu sej tež sami tute słódke produkty dekorěrować. Chłóšćenku, kotruž su na tute wašnje zhotowili, smědźachu sej wězo sobu wzać. Po wobjedźe wobhladachu sej hišće stare francoske hrodźišćo w bliskim sydlišću Beaumesnil.
Bórze wuńdźe w Ludowym nakładnistwje Domowina kniha „Serbstwo, quo vadis?“. Z tutym zběrnikom chcetej nakładnistwo a wudawaćelka Marka Maćijowa šěroki diskurs wo serbskej towaršnosći sylnić a žanr eseja w serbskej literaturje wožiwić. Dźewjatnaće hornjo- a delnjoserbskich awtorkow a awtorow w nim kritisce na situaciju Serbstwa zhladuje. Jednorych wotmołwow njeje. Delnjoserbska etnologowka a reporterka Ines Neumanojc na přikład je so z braniborskim serbskim zakonjom zaběrała a měni: „Serbski zakoń Serbow nastupajo sydlenski ruma nješkita. Nawopak: Zmóžnja tym, kotřiž serbskosć w komunach marginalizuja, swoje myslenje zwoprawdźeć.“
Hižo prjedy hač kniha wuńdźe, poskićeja Serbske Nowiny jeje přinošk swojim čitarjam tule w hornjoserbšćinje, zo bychu wćipnosć na zběrnik budźili.
Serbski sydlenski rum 2.0
Ines Neumanojc
Z kolesom do Brüssela. Tuta njewšědna myslička je mje lětsa w nalěću hrabnyła, jako dóstach dowolowe postrowy z Waterloo, wopomnišća poslednjeje bitwy Napoleona w lěće 1815 – njecyłych 20 kilometrow južnje belgiskeje stolicy. Na to započach njewšědnu jězbu planować.
Spočatk awgusta bě tak daloko. Dokelž běch tón kónc tydźenja w Durinskej na zastup do šule prošeny, přepołožich start nimale 700 kilometrow dołheje jězby prosće do Weimara.
Štóž jědźe po znatych kolesowarskich šćežkach podłu Łobja, Sprjewje, Dunaja, Ryna abo Solawy, tón móže so na to spušćić, zo jědźe zwjetša po porjadnych a derje woznamjenjenych kolesowych šćežkach. Štóž pak jědźe takrjec prosće wot A do B, tón dyrbi brać, štož dóstanje. Spektrum móžnosćow je při tym dosć wulki a móže tež w Němskej druhdy runjewon dyrdomdejski być. Hłowny problem při tym je, zo njespušćamy so kaž něhdy na karty, ale na moderny techniski system, bjez kotrehož wjace njeńdźe: Na nawigaciski nastroj.
Nawi tež pomhał njeje
Wětrow a dalše wsy, kaž Smjerdźaca, Spale, Zemicy, Tumicy a Koslow, kiž buchu 1374 prěni króć pisomnje naspomnjene, su wězo wo wjele starše hač 650 lět. Najskerje buchu 150 do 200 lět prjedy załožene. Za Wětrow swědči wo tym njewšědna drohotna namakanka 1942 w pěskowej jamje gmejny mjez Wětrowom a Bóšicami. Pjekar Herman Měrš a jeho syn Günter podaštaj so kónc winowca 1942 do pěskoweje jamy na Wětrowskich płoninach na wyšinje, hdźež je so tehdy transportny pas z hlinoweje jamy do šamotownje skónčił. Syn nadobo pod zemju wulki stary karan wuhlada, w kotrymž běchu zawite stare twjerde pjenjezy schowane. Wón a nan karan sobu domoj wzaštaj a wjesnjanosta, znaty hornčerski mišter Barchmann, namakanku nazajtra na krajnoradny zarjad do Budyšina dowjeze.
Drohotna namakanka blisko Wětrowa
W tutych dnjach wobradźa nazyma kóždemu, kotryž so za pytanje hribow hori, nanajzbóžniše wokomiki z korbikami połnych prawakow, čerwjenych kozakow abo brězakow. Po někotrych snadnych „hribowych lětach“ ma nětko samo tež lajk swoje wuspěchi, bjeztoho zo „hribowe městna“ znaje. Ale – hač wuspěšny abo nic – tajki přebytk na čerstwym lěsnym powětře je stajnje duši a strowoće na wužitk.
Poradźowar hribarjow
„Sezona hribow je přez cyłe lěto“, praji mi poradźowar hribarjow Christian Sćapan. Sym so z nim na rozmołwu zetkał, zo by nam hladajo na nazymski čas – čas hribow – tróšku wjace wo tutych fascinowacych, tež dźensa hišće potajnych žiwochach rozprawjał. Dołho wšak su je wědomostnicy rostlinam přirjadowali. Dźensa pak zaměstnja woni hriby skerje blisko zwěrjatow, dokelž njewužiwaja za žiwjenje proces fotosyntezy. Město toho so wot rozpušćenych organiskich substancow zežiwjeja.
W swojej disertaciji z titulom „Winicy a wopory w twórbach čěskich a sudetskoněmskich awtorow“, kotruž sće lětsa zakitowała, so z tematiku poměrnje njedawnych stawiznow zaběraće: z wuhnaćom sudetskich Němcow z ČSR po II. swětowej wójnje. Kak sće na to přišła?
Nowa produkcija Serbskeho ludoweho ansambla „Powědanje wo wodźe“ překwapja z nowej formu falowaceje inspiracije. Mjez lutymi fragmentami nastawa rokotacy puzzle idejow.
Ideja za produkciju zasadnje njeje špatna: Pokazamy na zakładźe literarneje twórby serbskeho awtora na najwjetše problemy našeho časa. Zo budźe Łužica za něšto lět jedyn z najsušišich blakow po cyłej Němskej, ničo noweho njeje. Fakt samy, zo naša serbska domizna wusakuje, je dosć wulki šok. Kak by wódny muž z tutej tragediju wobchadźał, dźensa nichtó njewě. Abo tola? SLA poskićuje pospyt wukładowanja přichoda. Kategorisce pesimistiski futur.
Šulerjo rjadownje 8/2 Worklečanskeje Serbskeje wyšeje šule su srjedu, 11. septembra, pućowanski dźeń wužili, zo bychu sej Ludowe nakładnistwo Domowina (LND) wobhladali. Jednaćel LND knjez Cyž je nas z prezentaciju witał a tak wšědny dźeń w zawodźe předstajił. Po tym smy so do dweju skupinow dźělili. Skupinskej wjednicy běštej lektorce knjeni Mikławškowa a knjeni Žurowa.
Prěnja skupina je knjeza Korjeńka, kotryž dźěła w rozšěrjenju, wopytała. Wón je nam wjele knihow pokazał a rozjasnił, zo dóńdu knihi LND do cyłeho swěta. Zdobom nam demonstrowaše, kak je zapakuje. Běchmy překwapjeni, kelko rjanych serbskich knihow mamy.