Skrótšeny wurězk ze swjedźenskeje narěče składnostnje wotewrjenja Kita Lorencoweho archiwa w Berlinje

Archiw Berlinskeje Akademije wuměłstwow (AdK) je najwuznamniši interdisciplinarny archiw za wuměłstwo a kulturu moderny w němskim rěčnym rumje. Jeho centralny nadawk je, wuměłsce a kulturnostawiznisce wažne archiwy, zběrki a twórby ze wšěch wuměłskich spartow časa po 1900 nabyć, katalogizować a wědomosći kaž tež zajimowanej zjawnosći k dispoziciji stajeć. Z Kita Lorencowym archiwom jako nětko šestym jeničkim awtorej wěnowanym wobchowanišćom pod třěchu akademije je „dospołny wobstatk manuskriptow a korespondency awtora“ w stolicy Němskeje přistupny. Na tym městnje wozjewjamy wurězk ze swjedźenskeje narěče nawodnicy sekcije literatura AdK Kerstin Hensel składnostnje wotewrjenja archiwa 21. měrca.

Arnošta Mukowe listowanje z bosnisko-chorwatskim přećelom Serbow Josipom Milakovićom so wozjewiło

Pedagogiska fakulta Jana Evange­listy Purkynjoweje uniwersity w Ústíju nad Labem je wudała druhu knihu swojeho sobudźěłaćerja Zdeněka Valenty. Prěnička rozjimaše korespondencu Arnošta Muki z Čechom Adolfom Černým, nowostka měri so na Josipa Milakovića (1861–1921). Chorwat narodźi so w Samoborje blisko Zagreba. Njedostudowawši bohosłowstwo sta so z nowinarjom. Lěta 1887 złoži wučerske pruwowanje za měšćanske šule a při­staji so jako pedagog w Bosnje. Basnješe a přełožowaše ze słowjanskich rěčow.

Zajim Juhosłowjana za Serbow bě Adolf Černý we wobłuku wopyta Sara­jewa w nalětniku 1899 zbudźił. Wón spo­srěd­kowa jemu pisomny zwisk k Muce. Wuwiwaca so korespondenca wopřijima 114 publikowanych dopisow a dopisnicow.

W serbskej literaturje chowaja so mnohe drohoćinki, na kotrež znowa skedźbnić je trjeba, zo njebychu so pozabyli.

Wotpowědne impulsy chce awtorka

serbskim čitarkam a čitarjam z rjadom „Znowa čitała“ dawać.

Hižo dlěje hač 40 lět čitam delnjoserbski tydźenik Nowy Casnik. Skazach sej abonement, dokelž chcych delnjoserbšćinu znajmjeńša pasiwnje wobknježić a so prawidłownje wo Delnjej Łužicy informować. Woboje je so tak někak radźiło. Přez dźěło w nakładnistwje a wězo přez Nowy Casnik so delnjoserbskemu swětej bližach a zwiski so w běhu lětdźesatkow pohłubšichu. Tež literatura ma na tym swój podźěl. Wo Minje Witkojc sym na tutym městnje hižo pisała. W lěće 1991 wuńdźechu dopomnjenki Herberta Nowaka „Moje pocynki a njepocynki“. Cyłu delnjoserbsku knihu sej přečitać njebě tak jednore kaž z nowinskim artiklom. Dyrbjach so mócnje napinać. Ale kniha je do kapitlow rjadowana, je w dobrej ludowej serbšćinje a ze sebjeironiju a humorom napisana. To čitanje w nowej rěči nimoměry wolóžuje.

Zetkanje serbskich, předewšěm swobodnje a často čestnohamtsce skutkowacych kulturnikow

„Seś“ (delnjoserbsce: syć) je iniciatiwa, wutworjena ze zaměrom, „styki mjez serbskimi wuměłčemi a wuměłcami kaž tež kulturnicami a kulturnikami z cyłeje Łužicy tworić, zo bychu so wuměnjeli, podpěrali a zhromadne projekty wuwiwali a zwoprawdźeli“. Na lětušim, dwu­dnjowskim zetkanju pod hesłom „SEŚ 2023“ spočatk nalětnika w Budyšinje wobdźělichu so něhdźe 20 akterkow a akterow, kotřiž na rozdźělnych polach na přikład hudźby, literatury, designa a/abo awdiowizuelneho wuměłstwa skutkuja. Nimo toho běchu towarstwa Dźěłań dźeń, barakka a Meta Solis, Kolektiw Wakuum, iniciatiwa Bautzen.Rocks, Ludowe nakładnistwo Domowina, Łužiski institut a sakska społnomócnjena za serbske naležnosće Madlena Malinkec zastupjeni (SN rozprawjachu).