W tutej kolumnje powěda wosom redakciji SN znatych mjezynarodnych awtorow, wotměnjacy so pod pseudonymom „prof. Wink“, jónu wob měsac wo swojich nazhonjenjach a dožiwjenjach we wobłuku zetkanja kulturow, identitow, rěčow a narodnych mjeńšin.
Lochki a pohibliwy dyrbi jazyk być. Ze zaměrnymi dychanskimi a zwukowymi zwučowanjemi so proba zahaji. „Hdyž spěwamy, dychamy přez hubu. Njeprodukujemy zynki, produkujemy zwuk“, wuzběhuje Gerald Schön, nawoda projektneho chóra za 77. serbski ewangelski cyrkwinski dźeń 10. a 11. smažnika w Slepom. Přeco zaso a sćerpliwje da wón ćělesu zaspěwać, stajnje znowa wón spěwacych pozbudźuje. Na Slepjanskej farje probuja pilnje hornjoserbskej kěrlušej „Ty sy swjaty“ a „Ja sym z wami“ kaž tež spěw „Pój wutroba, bydź wjesoła“ w Slepjanskej narěči. Štyrihłósnje maja spěwy na cyrkwinskim dnju we wobłuku Božeje słužby w Slepjanskej cyrkwi zaklinčeć, kotruž rozhłós MDR live přenjese.
Lochkosć město mocy. Wolumen a rum wuchadźatej ze sylnosće zwuka. Přeco zaso Schön na to skedźbnja. „Dźeržmy tony trochu dlěje, wostańmy pak w tempje“, sej wón žada. „Chcemy dobry cyłkowny zwuk docpěć.“
Dalša wulka kročel po puću k natwarej Serbskeho foruma wědy na Lawskim arealu je sčinjena. We wubědźowanju architektow je so fachowa jury póndźelu za jedyn naćisk rozsudźiła. Dobyćer je Mnichowski architekturny a města planowacy běrow bogevischs. Dohromady je so 108 architekturnych běrowow wo nadawk požadało. 20 z nich je jury na wubědźowanje přeprosyła a 18 je architekturne podłožki zapodało. Jury přisłušachu štyrjo fachowcy-architekća a jedyn zastupjer kóždeje na projekće wobdźěleneje institucije: Załožby za serbski lud, Serbskeho instituta a Serbskeho muzeja. Po słowach zastupjerja załožby – direktora Jana Budarja – „běše tuta zestawa jara wužitna. Wšako zhladuja architekća cyle hinak na naćiski hač my lajkojo, kotřiž skerje po optiskich a estetiskich kriterijach posudźujemy.“ Do procesa wuzwolenja zapřijeći běchu tež dalši fachowcy w poradźowacej funkciji, tak zo wobsteješe gremij z dohromady 20 ludźi.
Kašpork z Hohnsteina w Sakskej Šwicy je daloko za mjezami Sakskeje znaty, a je tež dźensa přeco hišće prezentny. Wot lěta 1928 měješe jeho twórc Max Jakob swoje klankojewišćo w tymle městačku. Wottud ćehnjechu charakteriske figury z rězbarjenymi hłowami do swěta. Klankojewišćo – najprjedy wysoko nad městačkom na hrodźe, pozdźišo w swójskim klankohrajnym domje – je hosći wotdaloka přiwabiło.
Hižo z tradiciju je, zo so dźesatkarjo Worklečanskeje wyšeje šule „Michał Hórnik“ jedyn tydźeń w meji wšědnje po wěstym hesle předrasćeja. Tež tónraz běchu šulerki a šulerjo chětro kreatiwni a su so na sćěhowacych dnjach takle prezentowali:
Za wuknjacych běše to rjana wotměna
w času krótko do pruwowanjow!
Serbšćinu wuknjacy 10. lětnika Wyšeje šule „Korla Awgust Kocor“ Kulow pobychu před jutrownymi prózdninami dwaj dnjej w čěskim měsće Liberec. Dokelž bě wjedro rjane, rěkaše prěni cil na prěnim dnju hora Ješted. Jězba z awtom na wulku horu běše chětro njezwučena, dokelž pak lift njejědźeše, běše to najspěšnišo. Wuhlad z wjac hač 1000metrow wysokeje hory běše wulkotny.
Wodowe Hendrichecy běchu, su a budu stajnje dobra adresa za Serbski folklorny ansambl Wudwor. Wot 5. do 7. meje tam rejowarki a rejowarjo trenowachu. Něhdźe 60 holcow a hólcow, žonow a muži su tam znate reje skrućili. Najzajimawše pak běše, kak derje su nowe nawuknyli. Wšako kiwa přichodny Mjezynarodny folklorny festiwal „Łužica“. Na njón so tam wšitcy intensiwnje přihotowachu. Sobotu je dorostowa skupina składnosć wužiła, tam přebywacym dalšim hosćom wšelke reje prezentować. Pozdźišo su z nimi tež hromadźe rejowali.
Naš program je so jim jara spodobał. Po tym mějachmy hišće rjany
wječor při lěhwowym wohenju, byrnjež so miholiło. Njedźelu
zwučowachmy swoje reje – jednu po druhej. A na kóncu je skupina
hižo dlěje w ansamblu skutkowacych skupinje młódšich pokazała,
kak derje choreografije wobknježi. Tak móžemy rjec:
Chrósćicy – my přińdźemy! Błažij Handrik