„Dźiwaš so, kak znaći smy“
23. mjezynarodne knižne wiki „Svět knihy“ a literarny festiwal su so wčera w Praze zakónčili. Sobudźěłaćerjo Ludoweho nakładnistwa Domowina nawróćichu so z nich spokojeni a z dobrym wuslědkom.
Praha (SN/CoR). „Je jara derje běžało na našim stejnišću. Mějachmy wjele wopytowarjow a smy tež tójšto knihow předali“, praji sobudźěłaćer LND Domenico Gruhn. Wulce požadane běchu předewšěm słowniki a wučbnicy serbskeje rěče. Hačrunjež su wone němskorěčne, waža sej Češa wosebje cejdejku praweho wurjekowanja dla. Mnozy wužiwachu nimo toho składnosć, najnowše informacije z Łužicy dóstać. „W Lipsku dyrbiš kóždemu rozkłasć, štó Serbja su. W Praze so dźiwaš, kak znaći smy“, měni Gruhn.
Wosebity wjeršk bě předstajenje knihi „Pjeć lětstotkow“ sobotu w Praskim Serbskim seminarje, štož bě nakładnistwo hromadźe z tamnišim Towarstwom přećelow Serbow organizowało. Wudawaćel, serbski superintendent Jan Malink, rysowaše něhdźe 20 zajimcam wuznam reformacije za Serbow.
Stanisław M. Nawka
Bajki do němčiny přenjesła
Budyšin (SN). W Ludowym nakładnistwje Domowina je nowa bajkowa kniha w němskej rěči wušła.
Basnica Róža Domašcyna je 60 serbskich bajkow wupytała a do němčiny přenjesła. Wjele z nich znaje wot swojeje wowki, znateje bajkarki Hany Chěžcyneje. Nětko su w knize „Das goldene Gut“ z krasnymi barbnymi ilustracijemi Jutty Mirtschin wozjewjene. Za powabne wobrazy su ju wjacekróć wuznamjenili.
Festiwal wobohaćacy serbski koncert
We wobłuku 52. Wojerowskich hudźbnych dnjow wotmě so wčera tradicionalny serbski koncert – tónraz pod hesłom „Són nalětnjeje nocy“.
Wojerecy (DGe/SN). Poslednje słónčne pruhi tohole krasneho nalětnjeho dnja zadobychu so do wobsadźeneje žurle foruma Wojerowskeje Łužiskeje hale, a rjany dźeń wuwjercholi z hołdowacym programom we wjele fasetach. Liana Bertók (klawěr), Romy Petrick (spěwanje), Kazumi Hashimoto (harfa), Sabine Jordan (reja) a Christoph Uschner (violoncello) wjedźechu publikum z twórbami wot 19. lětstotka hač do přitomnosće. Wšelakorosć zaćišćow bu wosebje dožiwjomna, dokelž su wuměłcy twórbam wotpowědnje hudźili a tak wosebitosće kompozicijow připosłucharjam přeswědčiwje zbližili.
Wo serbskich stawiznach Hodźija
Budyšin (SN/CoR). Jeho wuswjećenje na diakona dla dyrbjachu planowany přednošk w Budyskim Serbskim muzeju dr. Jensa Buliša wo tydźeń přesunyć. Tuž zahaji muzejowa direktorka Christina Boguszowa wčerawši wječor z gratulaciju a dobrymi přećemi jemu za nowy žiwjenski puć. Kak su nadawki diakona serbske kulturne stawizny wobwliwowali, to rozłoži pilnje publikowacy teologa a historikar z Chrósćic něhdźe 30 připosłucharjam na to w referaće „Trotz Warichius und Wendenpapst – Die verblassenden Bilder des sorbischen Göda“.
Ze skutkowanjom fararjow Wjacława Warichiusa (1589–1618) a Jaroměra Hendricha Imiša (1858–1897) wopisowaše referent wažnej cezurje w serbskich stawiznach Hodźijskeje wosady. Warichius bě prěnju ćišćanu hornjoserbsku knihu spisał a steji na započatku serbskich literarnych stawiznow a runje tak cyrkwinskeho porjada w Hodźiju. Z Imišom, kotrehož „Wendenpapst“ mjenowachu, je serbske žiwjenje w Hodźiju hišće raz rozkćěło, prjedy hač tam nimale zańdźe.
Stało je so to runje na Žitnych wikach
Njebě lochko, dóstać na dnju po dźiwadłowym festiwalu „Witajće druhdźe III“ stejišćo Theresy Henning, nawodnicy młodźinskeho kluba Akcionist*ki w Berlinskim Maxima Gorkowym dźiwadle. Chcych dźě wědźeć, što běchu młodostni ze stolicy minjenu sobotu wječor w Budyšinje dožiwili, zo bych jich reakciju na zakónčacej podijowej diskusiji lěpje rozumił. Na naprašowanje je wotmołwa nětko e-mailnje došła.
Čłonojo Akcionist*kow běchu wot Dźiwadła na hrodźe po puću na party w Kamjentnym domje. Skupina přeprěči Žitne wiki, kotrež su wot rozestajenjow loni nazymu po wšej Němskej dalši zahubny synonym Budyšina. A runje tam so to sta: „Na ławkach sedźachu někotři młodźi ludźo. Wot nich běchu zwuki wopicow słyšeć kaž ,uga-uga‘, a nimo toho ,ih, phi, wohidne, wukrajnicy won‘ a dalše hanjenja“, wopisuje Theresa Henning wone ranjace wokomiki. „Smy so rozsudźili, to policiji njepřizjewić. Werbalne ranjenja běchu nam přiležnosć, wuchadźejo z toho na zakónčacym zarjadowanju dźiwadłoweho festiwala rozprawjeć wo rasizmje w našej towaršnosći, ke kotrejž tež dźiwadło słuša.“
Originale maja w juniju wróćić
Budyšin (SN/CoR). Wosebita přehladka Budyskeho Serbskeho muzeja „Pjeć lětstotkow – Serbja a reformacija“ ma połčas při wustajenju najdrohotnišich požčonkow. Po předpisach Statneje biblioteki w Berlinje ma so titulna strona rukopisa prěnjeho přełožka Noweho zakonja Mikławša Jakubicy wobroćić. Wotnětka skići so wšěm znaty pohlad na poslednju stronu z podpisom Mikławša Jakubicy a z lětoličbu 1548, kaž muzej zdźěli.
Byrnjež wustajeńca hišće hač do 27. awgusta trała, maja so wupožčowarjam z Berlina (Statna biblioteka), Zwickauwa (Radna šulska biblioteka) a Budyšina (Serbska centralna biblioteka) originale z konserwatoriskich přičin kónc junija wróćić. Su to mjenowany rukopis Mikławša Jakubicy, prěnja ćišćana serbska kniha – Albina Mollerowe delnjoserbske spěwarske z lěta 1574 –, prěnja hornjoserbska kniha – Wjacława Warichiusowy katechizm z lěta 1597 – a prěnja hornjoserbska biblija z lěta 1728. Potom połoža faksimile resp. bibliju z priwatneho wobsydstwa do witrinow.
Brězan w Röhrscheidtowej bašće hudźbno-literarisce předstajeny
Kajki wulkotny ramik Budyska Röhrscheidtowa bašta Serbskeho ludoweho ansambla hudźbno-literarnym programam małeho formata skići, to dopokaza 26. jutrownika Trio con moto. Třo hudźbnicy Helfried Knopsmeier (cello), Bettina Witke (husle) a Hanka Tiedemann (prěčna fleta) spřihotowachu program, kotryž hudźbu wjacorych lětstotkow a komponistow – mjez druhim tež Jana Cyža – z tekstami Jurja Brězana (1916–2006) na najrjeńše wašnje zwjazuje.
Kniha „Bruder Baum und Schwester Lerche“, serbsce „Moja archa Horni Hajnk“, wěnuje so wobkedźbowanjam přirody, kotrež pak na žadyn pad tak njepolitiske njejsu, kaž so być zdadźa. Přeco zaso zabłyskujetej za poetiskimi pohladnjenjemi warnowanje a napominanje. Tak wujewjatej so chójna a młody kołp słabej a zranitej, přiwšěm matej krutu přežiwjensku wolu. „Wobchowamy-li zwěrinu a rostliny, wobchowamy sebje samych“, da Brězan k rozmyslowanju. Jara lyrisce wón tež wopisuje, kak měrnje a mócnje w paslach tčace šeršenje wo žiwjenje wojuja.
Helena Nawcyna
Dr. Franka Stübnera dostojnje wopominali
Zhromadnje ze Stübnerec swójbnymi je Němsko-Serbske ludowe dźiwadło wčera na wopomnjensku swjatočnosć za njedawno zemrěteho nakładnika dr. Franka Stübnera přeprosyło.
Budyšin (SN/CoR). Jenož někotre městna wostachu wčera na žurli Budyskeho NSLDź njewobsadźene. Wulka bě ličba přećelow a sobupućowarjow, kotřiž chcychu nakładnika, kulturnika, politikarja a zahorjeneho podpěraćela dźiwadła česćić. „Wón zawostaji wulku dźěru w kulturnym žiwjenju Hornjeje Łužicy, to je bolostnje pytnyć. Nochcemy pak jeno žarować, ale so tež na lóštne wokomiki z Frankom Stübnerom dopomnić“, zahaji intendant NSLDź Lutz Hillmann zarjadowanje, wobrubjene z fotami Stübnerowych žiwjenskich stacijow a z hudźbu. Budyski krajna rada Michael Harig (CDU) dopomni na kulturneho politikarja, kiž bě wot lěta 1990 wokrjesny radźićel a „je so w mnohich gremijach angažował. Wón bě runje tak lóštny kaž intelektualny, bě mudry čłowjek z wulkej porciju žiwjenskeje radosće.“
