Spěchuja nowozapočatk

štwórtk, 29. měrca 2018 spisane wot:

Drježdźany/Praha (SN/at). Wjelelětny akter němsko-čěskeho zhromadneho dźěła Załožba Brücke/Most hlada do nowozapočatka. Loni dyrbjachu insolwencu přizjewić, a tak hrožeše wulki strach, zo so wobstejace projektowe partnerstwa runje tak kaž nazběrana wěda zhubja.

Nětko pak podpěruje Němsko-Čěski fonds přichoda w zmysle pilotoweho spěchowanja prěni raz w swojich stawi­znach projekt wo wuwiće organizacije ze 40 000 eurami. Tak chcedźa załožbje zmóžnić, swoju syć wobchować a pěstować, nowych partnerow nańć a dalše móžnosće financowanja wotkryć.

Pomoc wobzamknyła je zarjadniska rada Němsko-Čěskeho fondsa přichoda na posedźenju wčera w Drježdźanach, na kotrež bě sakski ministerski prezident Michael Kretschmer (CDU) přeprosył.

Mjez lětsa dohromady 193 schwalenymi projektami stej Mjezynarodna filmowa dźěłarnja na 15. Nysowym filmowym festiwalu pod hesłom „1968 – perspektiwy z třikrajoweho róžka D-CZ-PL 50 lět pozdźišo“ a jubilejny swjedźeń 140 lět wohnjowa wobora w Spálené Poříčí z přećelemi z Ralbic.

Čitajće w nowym rozhledźe (29.03.18)

štwórtk, 29. měrca 2018 spisane wot:

Jutrońčku budu mnozy po serbskim waš­nju­ zhromadnje z křižerjemi zrowastanjenje Chrystusa swjećić. Nimamy pak kři­žerske procesiony jenož w serbskej Hornjej Łužicy. Tereza Hromádková předstaja dalše w Čěskej, Pólskej, we Wostrowcu a w Delnjej Łužicy. Z přinoška a wobrazow zhoniće wo wosebitosćach tamnišich procesionow. Z jutrami je so tež korutanski wuměłc Karl Vouk rozestajał, jako stwori křižowy puć za cyrkej w Maria Saalu­/ Gospje Svetej. Dohlad dóstanjeće z aprylskim wobalkowym mo­ti­wom Rozhlada. Na hinaše wašnje, skerje w asociatiwnym zmysle, je wuměłc Michael Kruscha z jutrami zwjazany, kaž zhoniće w inter­viewje z rodźenym Wojerowčanom. Nimo toho wón powěda, kak je w molerstwje k temje brunicoweho hórnistwa přišoł a kak ju wobdźě­łuje. Na Złokomorowskim hrodźe móžeće sej přehladku wotpowědnych mólbow hač do 8. apryla wobhladać, mjeztym zo wustajeja jeho fotografije we Wo­jerowskej Kulturnej fabrice.

Profil SLA ludźom wuwědomić

srjeda, 28. měrca 2018 spisane wot:

Budyšin (SN/bn). Nowa imageowa kampanja Serbskeho ludoweho ansambla je tele dny zaběžała. Pod hesłom „Hudźba a reja rěčitej kóždu rěč – myslička rejuje“ chcedźa „w prěnim rjedźe wězo ludźi docpěć, kotřiž nas a naš poskitk hišće njeznaja. Zdruha chcemy na to skedźbnjeć, zo smy wjacespartowy dom z chórom, baletom a orchestrom. Nimo toho ma akcija wotpohlad, rěčnej barjerje zadźě­wać. Kaž hesło hižo wupraja, njejstej ani hudźba ani reja na rěč pokazanej, zo by rozumił, wo čo dźe. Skrótka: Chcemy zjawnosći swój profil wuwědomić a ju přeswědčić wo swojich předstajenjach, kotrež­ sahaja wot hudźbneho dźiwadła přez koncerty hač k baletej, wot twórbow mjezynarodneje hudźbneje literatury přez ludowu hudźbu hač k folklorje“, rozjima zamołwity za zjawnostne a nowinske dźěło SLA Stefan Cuška.

Meja

srjeda, 28. měrca 2018 spisane wot:

Meja, měsac rjanosće!

Wšudźe wšitko zakćěje.

Z kwětkami je posyta

naša rjana přiroda.

Meja, měsac lubosće!

Wutroby wšě zwohrěje.

Ptačinje, wšej zwěrinje

howi słónco nalětnje.

Meja, měsac nadźije!

Žiwjenje nas womłódnje.

Štóž wšo tole njewidźi,

wutrobu drje njesłyši.

Bomikowa 1995

Berlin (ŠR/SN). Wustajeńcu Kurta Cobele pod hesłom „Caprichos – paperworks (1963– 2018)“ wotewrěchu minjeny pjatk w Berlinskej galeriji našočasoweho wuměłstwa. Galerija KAI DIKHAS wobsteji wot lěta 2011 a je jenož jedyn projekt krea­tiwneho centruma „Aufbau Haus“. Dom při Moritzowym naměsće w Kreuzbergu zwjazuje na jónkrótne wašnje kultu­ru z kulturnej industriju. W bywšim fabrikskim twarjenju su mjez druhim tež na­kładnistwo Aufbau, dźiwadło TAK a knihownja Moritzplatz zaměstnjene.

W galeriji KAI DIKHAS, štož w romanišćinje telko rěka kaž „Městno widźenja“, pokazuja stajnje měnjace přehladki přewažnje mjezynarodnych wuměłcow Sintow a Romow. Wustajeli su tam hižo najznaćiši wuměłcy mjenowaneho ludu, kaž na přikład Ceija Stojka, Delaine, Damian Le Bas abo Imrich Tomáš. Galerija je zdobom „wuchadźišćo za sebje­wědomy a runoprawny dialog mjeńšiny z towaršnosću wjetšiny“ kaž kurator Moritz Pankok wuzběhny. Jako přećel Kurta Cobele bě jeho přeswědčił, cyłkownje 92 twórbow zjawnosći spřistupnić.

Jutrowne wiki cyle swójbne

póndźela, 26. měrca 2018 spisane wot:
Debjerjam jutrownych jejkow a rjemjeslnikam přihladować móžachu kónc tydźenja wopytowarjo jutrownych wikow w Nowej Łuce pola Wojerec. Wiki wotměchu so 27. raz a su tuž jedne z najstaršich swojeho razu. K wotewrjenju sobotu dopołdnja je Židźinski chór z dirigentku Kerstin Lieder spěwał. Anna a Marielena w serbskej dźěłanskej drasće překwapištej wopytowarjow z čerstwym jutrownym chlěbom z Brětnjanskeje Köhlerec pjekarnje. Wosebitosć wikow w Nowej Łuce je swójbna a přitulna atmosfera. Wjace wo tym w jutřišim wudaću SN Foto: Silke Richter

Dr. Herman Šleca

póndźela, 26. měrca 2018 spisane wot:
26. měrca 1948 zemrě hakle 55lětny wučer, wědomostnik, organizator serbskeho kulturneho a sportoweho žiwjenja dr. Herman Šleca. Rodźeny w Droždźiju bě šuler Krajnostawskeho seminara w Budyšinje, bu pomocny wučer w Bukecach, studowaše w Lipsku a Praze. Na Karlowej uniwersiće złoži doktorske pruwowanje słowjanskeje filologije a stawiznow. W decembru 1923 dósta jako prěni Serb w Čěskosłowakskej promociju. Swoje dźěło bě wo J. P. Jordanje spisał. W lětach 1924 do 1927 bě w Budyšinje sekretar Domowiny a jednaćel Łužiskoserbskeho sokołskeho zwjazka a wukonješe dalše funkcije. Swojeho aktiwneho dźěła dla dyrbješe Łužicu wopušćić a wučeše wot lěta 1927 do 1945 na wjesnej šuli w Großstädtelu pola Lipska. 1933 jeho z druhimi serbskimi narodowcami nachwilnje zajachu. Wo Serbski Sokoł měješe dr. Šleca wulke zasłužby: 1920 je wón w Budyšinje prěnju jednotu sobu załožił, wuwiwaše serbsku sportowu terminologiju, 1924 postara so wo přiłohu Sokołske Listy w Serbskich Nowinach, 1926 wuda Sokołski spěwnik a redigowaše Sokołske Listy jako samostatny časopis, wot 1926 do 1932 organizowaše wuprawy Sokołow do wukraja. Mikławš Krawc

Wo knihach a kniharni (23.03.18)

pjatk, 23. měrca 2018 spisane wot:

Serbski institut je w swojim Małym rjedźe wudał „Kito Lorenc – Personalna bibliografija“. Zestajer Franc Šěn je 164 stron wopřijacy zešiwk do 16 wotrězkow rja­do­wał a tež mjenowy register podał. Nowe je wuhotowanje mjeztym 28. zešiwka.

Najnowša zběrka Benedikta Dyrlich „Grüne Hasen dampfen ab – Geschichten“ je w Ludwigsburgskim nakładnistwje Pop wušła. Wosebje hnujaca je powědka „Drježdźany mojeje maćerje“.

Dieter Kalka je spisał roman „Sudička“. Serbska holca bu před wjace hač tysac lěta­mi ze słowjanskeje wsy mjez Łobjom a Solawu rubjena a do Wolina zawlečena. Po oraklu tamnišeho wyšeho měšnika je Sudička ta wuzwolena, kotraž móže słowjanske kmjeny před zahubu wuchować. Přetož jenož wona ma za to trěbnu „jednotu“. W recensijach wopisuja roman jako wuběrny, pytacy za korjenjemi słowjanskich Serbow a jich stawiznow.

Budyšin (CS/SN). We wobłuku Maćičneje akademije zbližištaj Mechtild a Wolfgang Opel minjeny štwórtk připosłucharjam w Budyskim „Wjelbiku“ z dwuhodźinskim přednoškom njewšědne žiwjenje polarneho slědźerja Jana Awgusta Měrćinka. Lěta 1817 w Hrodźišću rodźeny nałožowaše swoju maćeršćinu serbšćinu, němčinu a čěšćinu, kotraž bě prěnja rěč jeho druheho nana. Při wukubłanju na šewca w Małym Wjelkowje zezna wón Ochranowske bratrowstwo. 1844 pósłachu jeho jako misionara do Labradora. Měrćink so z Inuitami spřećeli a nawuči jich čitać, pisać, ličić a wědu wo swěće. Ale tež wón tójšto wot Inuitach nawukny, mjez druhim jich rěč a kak z kajakom kaž tež psyčimi sanjemi wobchadźeć.

Salomon Bohuchwał Frencel

štwórtk, 22. měrca 2018 spisane wot:
Dźensa před 250 lětami, 22. měrca 1768, je we Wojerecach farar Salomon Bohuchwał Frencel zemrěł. Serbski ewangelski farar, spisowaćel a Wojerowski chronikar narodźi so 25. januara 1701 w Čornym Chołmcu do wuznamneje serbskeje farskeje swójby. Jako syn fararja Michała Frencla bě wón zdobom wnuk znateho fararja Michała Frencla, kiž w Budestecach skutkowaše. Po wuspěšnym zakónčenju gymnazija w Budyšinje studowaše teo­logiju we Wittenbergu. Wot lěta 1729 běše potom z fararjom w Lejnom pola Wojerec a wot 1752 skutkowaše jako diakon we Wojerecach. W lěće 1738 wuda wón serbsku nabožnu knižku a šěsć lět pozdźišo chroniku města a knjejstwa Wojerec, kotraž je hišće dźensa zakładne domizniske žórło. Město Wojerecy počesći zasłužb­neho chronista z pomjenowanjom dróhi w starym měsće na „Salomona Bohuchwała Frenclowa“. W ródnej wsy Frencla Čornym Chołmcu tohorunja na swojeho wuznamneho syna dopominaja. Tam maja wot lěta 1998 po nim pomjenowany towarstwowy dom na nawsy. Janek Wowčer

Chróšćan Šulerjo

nowostki LND