Nowy Łužiski almanach předleži

štwórtk, 06. apryla 2017 spisane wot:

Kamjenc (SN/CoR). Nowy Łužiski almanach wěnuje so w 10. zwjazku znowa zasłužbnym wosobinam regiona, mjez druhim tež serbskej. W portreće předstaja zešiwk filozofiskeho historikarja, rodźeneho Kamjenčana prof. dr. Manfreda Buhra, Kamjenskeho bywšeho šulskeho inspektora dr. Bertholda Hartmanna, z Połčnicy pochadźaceho agrarneho wědomostnika prof. dr. Juliusa Kühna kaž tež serbsku patriotku a publicistku dr. Marju Grólmusec, kotraž je w kaceće Ravensbrück zahinyła.

„Něšto wulkotne zahibali“

srjeda, 05. apryla 2017 spisane wot:

Nakładnistwo Wieser w Celovecu zhladuje na 30lětne wobstaće

1987 bě Lojze Wieser nakładnistwo Wieser w Celovecu załožił. Tójšto je Korutanski Słowjenc w minjenych 30 lětach dožiwił: připóznaće jako posrědkowar słowjenskeje a słowjanskeje – tež serbskeje – literatury, wuspěch a konkurs. Su jeho z mytami a titulom profesora počesćili a jemu z listowymi bombami a morjenjom hrozyli. Loni přewza nakładnistwo Drava. Cordula Ratajczakowa je so z Celovečanom rozmołwjała.

Čehodla sće tehdy započał nakładować?

L. Wieser: Dokelž su knihi kaž łastojčki. Wone wotleća, nawróća so abo tež nic. Maja potajnstwo a z křidłomaj wone něšto­ rozšěrjeja, štož će zaso fantaziji a mystice zbliža.

Nimo fantazije a mystiki je nakładnistwo tež wikowanje – kelko knihow sće minjene 30 lět wudali?

W studiju portugalsku knihu přełožili

srjeda, 05. apryla 2017 spisane wot:

Wot 23. do 26. měrca wotměchu so w Lipsku knižne wiki pod motom „Lipsk čita“. Lětsa móžach je raz ze strony sobuskutkowacych dožiwić. Njejsym jenož knihi kupowała, ale sym tež přełožk portugalskeje knihi předstajiła.

W mojim poslednim studijnym lěće na Johannesa Gutenbergowej uniwersiće w Mainzu poskićachu štyri kursy k lěta 2014 wudatej portugalskej antologiji „Do branco ao negro“. Nimo intensiwneje zaběry ze stawiznami dwanaće wuspěšnych portugalskich awtorkow běše hłowny zaměr třoch docentow, prof. dr. Cornelije Sieber, dr. Ângele Nunes a dr. Yvonny Hendrich, wudać ćišćakmany přełožk. Kóždy z cyłkownje 14 studentow wuzwoli sej jednu stawiznu, kotruž přełoži. Ja rozsudźich so za stawiznu Clary Ferreira Alves „Das Haus Oranien“. Awtorka rysuje tu wjeselo nad pućowanjom po swěće a z nim zwisowace kulturne šoki, ale tež, kak mało znata Portugalska je. Wuzwolich sej stawiznu, dokelž wopisuje wobstejnosće w centralnoaziskim Uzbekistanje, kajkež zdźěla sama w Tadźikistanje dožiwich.

Muzejowu žiłku sej wotkryła

srjeda, 05. apryla 2017 spisane wot:

Wot 1. januara je Mónika Ošikowa wolontarka w Budyskim Serbskim muzeju. Ze Serbskich Nowin bě wona zhoniła, zo ma so městno wobsadźić. A dokelž bě wukubłana diplomowa inženjerka za krajnu architekturu mjeztym někotre nazhonjenja na muzejowym polu nazběrała, ju poskitk wabješe. 33lětna bě drje po studiju na Drježdźanskej techniskej uniwersiće w swojim powołanju hižo dźěłała. „Hdyž pak jedne dźěćo po druhim přińdźe, njeje to tak lochko z tej karjeru“, směje so mać třoch dźěći w pěstowarskej starobje.

Kito Fryco Stempel

srjeda, 05. apryla 2017 spisane wot:
Poet a wyši farar Kito Fryco Stempel ze­mrě 2. apryla 1867 w Lubnjowje, hdźež bě 40 lět z duchownym. 29. nowembra 1787 bě so wón w Parcowje na sewjeru Wojerec farskej swójbje narodźił. Po maturiće na Budyskim gymnaziju studowaše teologiju w Lipsku, bě tam z aktiwnym čłonom a seniorom korpsa Lusatia a přistupi 1809 Łužiskemu Serbskemu prědarskemu towarstwu. Po studiju bě najprjedy domjacy wučer, po tym lětdźesatk farar w delnjołužiskim Malinje (Greifenhain) a posledni serbski farar Lubnjowa. Pilnje je dźěła basnikow antiki do serbskeje rěče přełožował, na přikład „Theokritowe pěsni“, „Phaedrusowe fable“ a „Phaedrusowe bas­nicki z latinskeje do serbskeje rěcy dołojcnych Łužycow“. Sam je folkloristiske přinoški pisał a swójske pěsnje do časopisa Łužičan zapodał. Jeho najwuznamnišej delnjoserbskej twórbje běštej historiski epos „Pytanje za starym mjasecom abo łužyskich Serbow potłocenje“ a epos „Te tśi rychłe tšubały“, kotryž bu z dalšimi basnjemi Stempela 1963 w Budyšinje ćišćany. W Lubnjowskej cyrkwi dopomina tafla na basnika a fararja. Manfred Laduš

Chcedźa serbski nałožk wožiwić

wutora, 04. apryla 2017 spisane wot:

Rubyn (SN). Po wjacorych lětdźesatkach přestawki chcedźa lětsa w delnjołužiskej wsy Rubynje (Ruben) we Wjerbnjanskej gmejnje zaso serbski nałožk jutrowneho spěwanja přewjesć. To rozprawja delnjoserbski rozhłós.

Na iniciatiwu Rubynjanki Anet Zišcyneje, kotraž je zdobom zamołwita za serbske naležnosće Bórkowskeho zarjada, je so wosom žonow z Hołbina (Gulben), Wjerbna (Werben), Popojc (Papitz), Limbarka (Limberg) a Kósobuza (Kunersdorf) na projekt zwažiło a chce nałožk zaso wožiwić. Tuchwilu zwučuja wone pod nawodom znateho spěwarja Geralda Schöna serbske jutrowne kěrluše, kotrež chcedźa potom jutrowničku zjawnje zanošować.

Jutry njedźelu rano w pjećich zetkaja so žony při Rubynskej starej šuli, hdźež jutrowne spěwanje zahaja. Na cyłkownje sydom městnach wsy chcedźa potom wjesołe poselstwo wo zrowastanjenju Chrystusa wozjewjeć.

Tež w Janšojcach hotuja so ze zwučowanjemi na jutrowne spěwanje.

We wobłuku dźěłarnički „Serbska reja“ mějachu zajimcy minjenu sobotu w Choćebuzu składnosć, so z tradicionalnymi a modernymi formami serbskeje folklorneje reje zeznajomić. Hercy starachu so na zdźěla historiskich instrumentach, kaž serbskich husličkach a tarakawje, wo lóštnu atmosferu, štož je so hosćom wočiwidnje spodobało. Foto: Gregor Wieczorek

Čitajće w nowym rozhledźe (31.03.17)

pjatk, 31. měrca 2017 spisane wot:

Hnydom na spočatku aprylskeho Rozhlada praša so Měrćin Wjenk za planom B za pad, njeměło-li wšo prócowanje wo wučerski dorost trěbne wuspěchi žnjeć.

Za spěchowanje dorosta na kulturnym polu w Delnjej Łužicy zasadźa so Frank Kosyk. Hudźbnje jara aktiwneho přełožowarja zeznajeće w interviewje. Zhoniće wo nowym towarstwje, kotrež je sej předewzało kulturne skupiny podpěrać a je hižo nowy młodźinski chór załožiło.

Pojednani stej w aprylu stawizniskeho razu. Holcy w Slepjanskim regionje poda­chu so w jutrownej nocy k statokam, zo bychu ludźom pod woknom jutrowne poselstwo zanjesli. Rano zakónčichu jutrowne spěwanje při spěwarskich ławkach, kotrež běchu za žiwjenje we wsach Slepjanskeje wosady nimoměry wažne. Ruth Mroskec so wonym spěwarskim ławkam wěnuje.

Struchły podawk wotprawjenja w Njeswačanskim lěsu za čas nacionalsocializma před 75 lětami bě wuchadźišćo za powědančko „Row w serbskej holi“ Marje Kubašec. Trudla Malinkowa je za stawi­zniskim pozadkom a wosobami slědźiła, kotrež běchu do podawizny zaplećene.

Budyšin (SN/CoR). Štóž je so wčera na premjerje knihi „Pjeć lětstotkow – Serbja a reformacija“ w farskim domje wosady swjateho Michała Budyšin wobdźělił, měješe zbožo. 500 lět ewangelskeho serbskeho žiwjenja w běhu połdra hodźiny na tajke přijomne a wotměnjawe wašnje rozkładowane dóstać, to bě dožiwjenje. Wužadanje za wudawaćela, serbskeho superintendenta Jana Malinka, a za přitomnych awtorow Trudlu a dr. Lubinu Malinkowu, dr. Jensa Buliša, dr. Edmunda Pjecha a Měrćina Wirtha njebě cyle jednore. Wšako mějachu dohromady 19, na wšelakore aspekty wusměrjacych so wědomostnych přinoškow na dypk přinjesć. A to so jim z podpěru zajimawych ilustracijow, fotow a wobrazow, jara derje zešlachći. Zo je sej wčera po předstajenju nowostki kóždy pjaty z dohromady 50 hosći knihu kupił, měješe skerje mało ze žortnej namołwu Malinka činić, zo „wobdźělenje njewuwjazuje z čitanja“, ale z přeswědčiwej kwalitu publikacije.

Budyšin (CS/SN). Za swoju wulkosć ma Budyšin njewšědnje bohate hudźbne žiwjenje, a to hižo přez lětstotki. Z tejle wosebitosću móže sprjewine město wuběrnje za sebje wabić. Tak chcedźa tu wotnětka tež turistam a dalšim zajimcam, kotřiž stolicu Serbow wopytaja, spřistupnić. Po pjećlětnej přihotowanskej fazy su wčera w Budyšinje zjawnosći hudźbnu šćežku přepodali.

nowostki LND