Žadaja sej mnoho pomocy za Gazu

póndźela, 28. julija 2025 spisane wot:

Gaza/New York (dpa/SN). Pomocne organizacije UNO witaja wožiwjenje wjetšich pomocnych posyłkow do Gazaskeho pasma. Zdobom pak na to pokazuja, zo tole dawno hišće njedosaha. Gaza trjeba „kopicu“ pomocnych srědkow, jeli chce přiwótřenju hłodoweje krizy mjez wobydlerjemi w dospołnje zawrjenym pobrjóžnym pasmje zadźěwać. Tole zdźěla pomocny skutk UNO a žada sej zdobom wotewrjenje wšěch pomjeznych přechodow.

Hłód mjez něhdźe dwěmaj milionomaj wobydlerjow je mjeztym „alarmowace rozměry“ docpěł, warnuje swětowa strowotniska organizacija WHO.

Runočasnje je israelska armeja minjenu nóc ze swojimi nadpadami w Gazaskim pasmje pokročowała. Při tym su bydlenski dom zapadnje města Chan ­Junis trjechili a znajmjeńša dwanaće wobydlerjow morili. Israelska armeja njeje so dotal k tomu wuprajiła.

Wójsko Israela bě připowědźiło, zo zarjaduje wšědnje mjez 10 a 20 hodź. přiměr, w kotrymž móža so wobydlerjo ze žiwidłami zastarać.

Wulki deal abo fatalny signal?

póndźela, 28. julija 2025 spisane wot:

Reakcije na cłowne dojednanje mjez EU a USA su rozdźělne

Turnberry/Berlin (dpa/SN). Po słowach prezidenta USA „najwjetši wšěch dealow“ w cłownej zwadźe mjez USA a Europskej uniju njeje w Němskej žane wulke zahorjenje zbudźił. Zwjazkowy kancler Friedrich Merz (CDU) drje zasadnje wita, zo je so poradźiło, „wikowanskemu konfliktej zadźěwać“. Zastupnicy industrije pak reagowachu kritisce.

Wuměnk přesunyć?

póndźela, 28. julija 2025 spisane wot:
W Němskej smy tuchwilu w času demografiskeje změny žiwi. Wjace dźěłopřijimarjow so na wuměnk rozžohnuje, hač so nowych přistaji. Hospodarska ministerka Katherina Reiche (CDU) namołwja ludźi, zo bychu so pozdźišo na wuměnk podali. Nimo wjele kritiki žněješe wona za to wosebje wot młodych dobry wothłós. To wšak nikoho njezadźiwa, wšako su woni ći, kotřiž dyrbja tu rentu zapłaćić. Tak je zwjazkowe knježerstwo připowědźiło, zo so rentowy přinošk wot 18,6 procentow na 22,3 procenty zwyši. Nimo toho chce knježerstwo lětsa 121 miliardow eurow za zakonske rentowe zawěsćenje přewostajić. To je wjele pjenjez, kiž potom w tamnych wobłukach faluje. Wězo ma so diferencować. Dźěłaćerjo na twarnišćach swoje dźěło ze 60 lětami hustodosć ze strowotnych přičin hižo wukonjeć njemóžeja. Štóž njetrjeba ćežke ćělne dźěło wukonjeć, problem strowoty nima. Tohodla měli ći, kotrymž je to móžno, dlěje dźěłać, zo bychu rentowe ­kasy wolóžili. Milan Jurk

To a tamne (28.07.25)

póndźela, 28. julija 2025 spisane wot:

Samotwarjene pławidło a třoch muži na nim je policija na jězoru njedaloko města Roth južnje Nürnberga sćazała. Mužojo běchu surfowanske deski zwjazali a piwowe blido z ławku na nje stajili. Z tutej konstrukciju jědźechu po jězorje, doniž so jich policija njedohlada. „Kapitan“ pławidła steješe sylnje pod wliwom alkohola. Kaž zastojnicy zwěsćichu, drje bě tež drogi brał. Mužojo dyrbjachu swój spław wopušćić.

Powostanki britiskeje wójnskeje łódźe z Prěnjeje swětoweje wójny je skupina mjezynarodnych nurjerjow před britiskim pobrjohom sewjerneho morja namakała. Při tym jedna so wo křižak HMS Nottingham. 16. awgusta 1916 bě němski podnurjak U 52 wójnsku łódź z torpedom trjechił a podnurił. 38 jendźelskich namórnikow je tehdy žiwjenje přisadźiło. Za łódźu běchu wjele lět pytali.

Delegaciju USA domoj zwołali

pjatk, 25. julija 2025 spisane wot:

Doha (dpa/SN). W rozestajenju Gazaskeje wójny dla su USA swoju delegaciju z Katarskeje stolicy Doha domoj zwołali. ­Hamas nima chutny zajim, přiměr docpěć, rjekny wurjadny pósłanc USA Steve Witkoff. Do toho bě tež Israel swoju ­delegaciju cofnył. Planowany bě 60 dnjow trajacy přiměr a pušćenje zastajencow. Přiwuzni zastajencow regowachu zludani. W Gazy je hišće 50 israelskich zastajencow. 20 z nich je hišće žiwych.

Signale wotputanja

Berlin (dpa/SN). Hladajo na rozkoru w koaliciji zwrěšćeneje kandidatki SPD za zastojnstwo sudnicy na zwjazkowym wustawowym sudnistwje Frauke Brosius-Gersdorf dla jewja so ze stron CDU/CSU signale wotputanja. Šef kanclerskeho zarjada Thorsten Frei potwjerdźi, zo je Brosius-Gersdorf „wulce wustojna juristka“. Pječa na tym dźěłaja, zo wona wjetšinu hłosow zwjazkoweho sejma dóstanje. Wotpokazanje žony ze stron unije bě ­koalicisku zwadu z SPD zbudźiło.

Tójšto pjenjez a mało ludźi

Zadwělowani wojuja wobydlerjo městačka Omodos na cypernskej kupje přećiwo lěsnym wohenjam, kotrež sydlišćo wohrožuja. Wohenje na juhu srjedźomórskeje kupy njedaloko města Limassol su najhórše minjenych lět. Dotal staj dwaj wobydlerjej ­žiwjenje přisadźiłoj. Płomjenja běchu jeju překwapili, jako spytaštaj z awtom ćeknyć. Foto: dpa/Petros Karadijas

Dobytk VW chětro woteběrał

pjatk, 25. julija 2025 spisane wot:
Wolfsburg (dpa/SN). Awtotwarc Volks­wagen je druhi kwartal lěta mjenje dobytka nadźěłał hač loni. Wolfsburgski koncern je z cyłkownje 2,29 miliardami eurow dobru třećinu mjenje zasłužił hač samsny čas 2024. Přičiny su zwyšene cła USA, drohe naprawy přestrukturowanja kaž tež snadne dobytki pola elektro­awtow. Tež w Chinje zasłuži VW tuchwilu wo tójšto mjenje. Operatiwny koncernowy wuslědk je wo 29 procentow na 3,83 miliardow eurow woteběrał. To rěka, zo zwostanje koncernej z kóždeho produ­kowaneho awta 4,7 procentow dobytka. Po planowanju koncerna měło to 5,5 hač do 6,5 procentow być. Jeli USA cła na němske awta zaso zniža, móhł dobytk zaso stupać.

W Magdeburgu Intel njetwari

pjatk, 25. julija 2025 spisane wot:
Santa Clara (dpa/SN). W krizy tčacy chipowy koncern Intel w Magdeburgu nowu twornju njenatwari a swoje miliardy eurow wopřijace plany nastupajo twar dospołnje spušći. Koncern swoje předwi­dźane projekty w Němskej a Pólskej hižo dlěje njesćěhuje, zo by tuchwilne kapacity skrućił, Intel w kaliforniskim Santa Clara zdźěli. Nadrobnosće tuchwilu hišće znate njejsu. Loni w septembru bě hišće rěkało, zo twar noweje fabriki wo dwě lěće přestorča, dokelž je so połoženje na mjezynarodnych wikach pohubjeńšiło. Mjeztym bu znate, zo je koncern loni deficit we wysokosći nimale třoch miliardow eurow nadźěłał. Intel bě w stolicy Saksko-Anhaltskeje dwě nowej chipowej tworni natwarić chcył. Při tym měješe něhdźe 3 000 dźěłowych městnow nastać. Prěni zaryw bě 2024 planowany. Inwesticije wobličichu tehdy na něhdźe 30 miliardow eurow. Zwjazkowe knježerstwo chcyše 9,9 miliardow eurow přinošować.

Trump po puću do Šotiskeje

pjatk, 25. julija 2025 spisane wot:

Washington (dpa/SN). Prezident USA Donald Trump je dźensa do ródneje domizny swojeje maćerje Šotiskeje lećał. Po informacijach Běłeho domu wopytuje wón hač do wutory mjez druhim Turnberry kaž tež Aberdeen. We woběmaj kónčinomaj wobsedźi Trump wjacore golfowe hrajnišća.

Zetkać chce so Trump tež z britiskim premierministrom Keirom Starmerom, zo by z nim wo hospodarskich poćahach w zwisku z cłami USA na britiske wudźěłki rěčał. Přećiwnicy Trumpa su protesty připowědźili. Woni wumjetuja prezidentej USA zatajenja w zwisku z aferu wokoło seksualneho złóstnika Epsteina a wuzamknjenje kritiskich medijow USA z mustwa jeho přewodźacych nowinarjow.

Macron stat Palestinu připóznawa

pjatk, 25. julija 2025 spisane wot:

Paris (dpa/SN). Francoski prezident ­Emmauel Macron je připowědźił, zo chcył Palestinu jako stat připóznać. Na hłownej zhromadźiznje UNO w septembru chce wón tole oficialnje wozjewić, francoski prezident w Parisu připowědźi. Wón so nadźija, zo tale kročel měrej w regionje přinošuje. Palestinski stat ma ­Israel připóznawać, sej Macron žada.

Islamistiska Hamas je připowědź z Parisa jako „kročel do praweho směra“ witała. Iniciatiwa je pozitiwna kročel na puću sprawnosće a samopostajowanja na dobro Palestinjanow, w zdźělence rěka.

Porno tomu israelski ministerski prezident Benjamin Netanjahu připowědź Francoskeje raznje zasudźa. Tajka kročel by terorizm Hamas runjewon mytowała.

Tež USA připowědź Macrona raznje zasudźa. Wonkowny minister Marco ­Rubio mjenuje jón „hruby rozsud“, kiž jenož propagandźe Hamas słuži. USA su najwažniši zwjazkar Israela a jón politisce, wojersce a hospodarsce podpěruja.

Chróšćan Šulerjo

nowostki LND