Při tradicionalnej mejskej manifestaciji na Budyskich Žitnych wikach rěčachu wčera Uwe Garbe, předsyda DGB wokrjesneho zwjazka Budyšin, Budyski wyši měšćanosta Karsten Vogt, zapósłanča SPD w zwjazkowym sejmje Kathrin Michel a wotrjadnik w zwjazkowym předsydstwje DGB Florian Moritz (wotlěwa). Budyski wyši měšćanosta wuzběhny, zo budźe wobzamknjenje ­wosebiteho zamóženja za infrastrukturu komunam pomhać. Kathrin Michel wabješe za wjace podpěry dźěłarnistwow a zawodnych radźićelow. Uwe Garbe skedźbni na přeco hišće wobstejace mzdowe rozdźěle mjez wuchodom a zapadom. Hłowny rěčnik Florian Moritz je sej mjez druhim generelnu reformu mjezy zadołženja žadał. Foto: Carmen Schumann

Berlin (dpa/SN). Pólske wulkopósłanstwo w Berlinje zhladuje skeptisce na připowědźene razniše pomjezne kontrole ze stron Němskeje, kotrež běštaj předsyda CDU Friedrich Merz a přichodny nutřkowny minister Alexander Dobrindt (CSU) připowědźiłoj. „Tuchwilne kontrole na němsko-pólskej mjezy su hižo wulki problem za wšědny pomjezny nadróžny wobchad a za fungowace nutřkowne wiki EU“, rjekny jednaćel wulkopósłanstwa Jan Tombinski nowinarjam. Wón poćahowaše so na hižo płaćiwe naprawy stareho amploweho knježerstwa, kotrež zawinuja hodźiny trajace haćenja na dróhach z Pólskeje do Němskeje. „Tohodla sej njepřejemy, zo so pomjezne kontrole hišće dale přiwótřa.“

Tombinski, kiž njeje hišće jako wulkopósłanc powołany, ale hižo jaki tajki dźěła, doda: „Wězo wotpowědujemy swojej zamołwitosći, wonkowne mjezy Europy k Ruskej a Běłoruskej škitać. Zdobom pak wočakujemy, zo swoboda pućowanja w Schengenskim rumje dale wobsteji.“

Pjenježne dary njezměnjene

pjatk, 02. meje 2025 spisane wot:

Radebeul (dpa/SN). Při cyłosakskej akciji wosuškoweho pjenježka su loni něšto wjace pjenjez nazběrali hač lěto do toho. Po informacijach Sakskeje diakonije znosychu 25 151 eurow na dobro pomocneje organizacije „Chlěb za swět“. To bě z dobrymi 50 euram snadnje wjace hač 2023. Začuwamy přiběracu njewěstosć ludźi“, rjekny čłonka předsydstwa diakonije Kathleen Westphal powěsćerni dpa. „Ćim bóle so wjeselu, zo je so zaso telko ludźi na akciji wosuškoweho pjenježka wobdźěliło a znamjo solidarity sadźiło.“

Wot lěta 1994 nastajeja pjekarjo w swobodnym staće w dohodownym času pod hesłom „My mamy wosušk, druzy ani chlěba nimaja“ w swojich wobchodach tyzy za pjenježne dary. Kupcy móža do nich drobne pjenjezy ćisnyć, kotrež při nakupje wróćo dóstanu. Po tutym puću je so mjeztym wjace hač 800 000 eurow za projekty přećiwo hłodej, chudobje, njedosahacemu zežiwjenju a njesprawnym žiwjenskim wobstejnosćam nahromadźiło.

W 31. lěće akcije je so nimale 430 pjekarnjow wobdźěliło. Lěta 2020 nazběrachu rekordnych 38 000 eurow.

Washington/Kijew (dpa/SN). Přichodny zhromadny fonds USA a Ukrainy za nowonatwar ma do projektow k wudobywanju mineralijow, zemskeho wolija a płuna kaž tež z tym zwjazaneje infrastruktury inwestować. Tole je zastupowaca ministerska prezidentka Ukrainy Juli Swyrodenko po podpisanju hospodarskeho zrěčenja z Washingtonom zdźěliła. „Ukraina a zjednoćene staty zhromadnje inwesticiske projekty postaja, kotrež maja so financować“, wona internetnje piše. Prěnich dźesać lět njesmě fonds swoje dobytki wupłaćić, ale dyrbi je do nowych projektow inwestować.

Hladajo na wobmyslenja w Ukrainje, zo Kijew swoje zemske pokłady USA prosće přewostaja, rjekny Swyrodenko, zo je fonds runoprawny objekt USA a Ukrainy. Kijew swój podźěl z pjenjezami zapłaći, kotrež je z předawanjom licencow a surowiznow wuzbytkował. Amerika móže jako swój podźěl tež brónje přinošować, na přikład lětadła wotwobarace systemy.

Ze zhromadnymi mocami meju stajili

pjatk, 02. meje 2025 spisane wot:
Tež na serbskich wsach su młodostni předwčerawšim, srjedu, tradicionelnje meju stajili. W Radworju je wjace hač 20 młodostnych swoje mocy dopokazało, jako z pomocu zepěrow wulki a chětro ćežki mejski štom nastajichu. Farar Beno Jakubaš jón žohnowaše. Po spěwanju mejskich štučkow ćehnjechu wšitcy zhromadnje, přewodźeni wot wohnjoweje wobory, na chodojtypalenje na kromu wsy. Tež mejska straža je měrnje wotběžała, tak zo móže so Radworska młodźina na mejemjetanje přichodny kónc tydźenja wjeselić. Aktualnje přihotuja hišće poslednje programowe dypki, zo by njedźelu wšitko na zwučene wašnje wotběžało. Foto: Xaver Wencel

Internet zaso funguje

pjatk, 02. meje 2025 spisane wot:
Drježdźany (dpa/SN). Měšćanski portal Drježdźan je po cyberowym nadpadźe zaso docpějomny. Wot wčerawšeho wječora je internetna strona sakskeje stolicy zaso přistupna, město zdźěla. Tež wšitke z njej zwjazane styki za interne dźěło radnicy zaso funguja. Tak steja wobydlerjam wšitke internetne posłužby zaso k dispoziciji. Sakska krajna stolica bě wčera rano wopor tak mjenowaneho cyberoweho nadpada. Njeznaći běchu internetnu stronu z naprašowanjemi zlemili.

To a tamne (02.05.25)

pjatk, 02. meje 2025 spisane wot:

Horcota minjenych dnjow so pominje – a to poměrnje spěšnje. Tole wěsća nam wjedrarjo. Wčerawši mejski swjedźeń steješe hišće cyle pod wliwom wyšiny „Quendolin“ z temperaturami snadnje pod 30 stopnjemi – najćoplišo bě ze 29,7 stopnjemi w badensko-württembergskim Waghäusel-Kirrlachu. Nětko pak přińdźe přewrót. Nižina „Henry“ přinjese hižo dźensa wječor chłódny a mokry powětr ze sewjera. Jutře wočakuja tež we Łužicy njewjedra, zliwki, krupy a wichor.

Rój pčołkow je wčera na Trierskim hłownym torhošću njeměr mjez ludźimi na dróze kaž tež we winarnjach a kofejownjach zbudźił. Někotři mějachu pčołki za strašne aziske šeršenje. Pčołar, kotremuž běchu wobrazy překasancow pósłali, móžeše ludźi změrować. Jednaše so woprawdźe wo pčołki, kotrež wón popadny a přesydli. Policija naměsto zaraći.

Berlin (SN). „Wot jutřišeje 1. meje je nowela zakonja wo prawje mjenow skónčnje płaćiwa!“ – Tak piše Berlinski mjeńšinowy sekretariat wčera w nowinskej zdźělence. Přisłušnicy narodnych mjeńšin móža wot nětka swoje swójbne mjeno na stawni­stwje po kulturnej a rěčnej tradiciji swojeho ludu zapisać dać. Nowelu prawa swójbnych a ródnych mjenow běše zwjazkowy sejm loni 12. apryla wobzamknył.

Mjeńšinowa rada wuzběhnje: Při změnje mjena njesmě so swoboda wu­znaća do prašenja stajić. Wuznaće k narodnej mjeńšinje ma swój zakład w Bonn-Kopenhagenskich deklaracijach z lěta 1955, w kotrychž so Němska a Danska k mjeńšinowemu prawu wuprajištej. Na wuznaću njesměš dwělować a tež přepruwowanje přisłušnosće k mjeńšinje njeje dowolene. Dóńdźe-li pak k tomu, zo stawnistwo wuznaće k narodnej mjeńšinje do prašenja staji, njech potrjecheni to bjezposrědnje mjeńšinowemu sekretariatej abo wotpowědnemu třěšnemu zwjazkej swojeje narodneje mjeńšiny zdźěla.

Ewangelski zjězd zahajeny

srjeda, 30. apryla 2025 spisane wot:

Hannover (dpa/SN). W delnjosakskej stolicy Hannoveru zahaja dźensa 39. němski ewangelski cyrkwinski zjězd. Po zahajacej Božej słužbje je zwjazkowy prezident Frank-Walter Steinmeier přitomnych witał. Cyrkwinski zjězd traje hač do njedźele. Na nim planuja 1 500 zarjadowanjow na wjace hač 60 městnach. Zastupny lisćik za wšón čas płaći 149 eurow. Wulkozarjadowanja su darmotne.

Mjenje ilegalnych přišło

Valencia (dpa/SN). Ličba ilegalnych za­pućowanjow do krajow Europskeje unije je po słowach prezidentki komisije EU Ursule von der Leyen jasnje woteběrała. Wot spočatka lěta su wo 30 procentow mjenje ilegalnych zapućowanjow zličili, rjekny von der Leyen na kongresu Europskeje ludoweje strony w španiskej Valenciji. To pokazuje, zo dźěło z južnymi susodami funguje. Von der Leyen žadaše sej tež wjace wotsunjenjow. Tuchwilu sćelu runje 20 procentow ludźi wróćo.

Kijew pyta bolostne dypki

Historiske foto před 50 lětami: Tanki sewjerneho Vietnama steja 30. apryla 1975 před knježerstwowym palastom juhovietnamskeje stolicy Saigona. Samsny dźeń je Južny Vietnam oficialnje kapitulował. Tak skónči so wjele lět trajaca surowa wójna USA we Vietnamje, w kotrejž padny 58 000 ameriskich wojakow. Vietnam zhubi wjace hač tři miliony ludźi. Foto: dpa/Yves Billy

Chróšćan Šulerjo

nowostki LND