Michał Jan Wałda
Jurij Pěčka
„Ničo rjeńšeho hač to samoprodukowane“
Podobnje, kaž pozaby so nimale sto lět na namrěwstwo drje wot nikoho njedocpějomneho ženija Johanna Sebastiana Bacha, zaběra so hudźbny swět hakle zaso wot 1960tych lět minjeneho lětstotka z kompozitoriskim tworjenjom 1898 zemrěteje Clary Schumann. Dźensa spominamy na jeje 200. narodniny.
Znata wosta Clara Schumann jako wirtuozna pianistka, kotraž je swoje připosłucharstwo we wšěch tehdyšich europskich hudźbnych metropolach zahorjała. Druzy pak widźachu w njej bóle horco lubowanu mandźelsku Roberta Schumanna a widźachu w mandźelstwje perfektne partnerske zhromadźenstwo. Něhdźe 500 listow, kotrež wulku mjezsobnu lubosć wobswědčeja, je zdźeržanych.
Pawoł Njek
Delnjołužiscy „ceptarjo“
Napoleon Bonaparte
Maks Rječka
Dr. Frank Stübner
Dr. Marja Grólmusec
Maćica Serbska wopomina dźensa 75. posmjertniny swojeje čłonki, kotraž je serbske narodne hibanje wědomje sćěhowała. Žana biografija wo Mari Grólmusec njehódnoći dotal jeje nahlady wo samostatny serbski stat, kajkež je swojemu dźenikej dowěriła: „Wumolowach sej jónu hranične zawěry, jónu zakaz wupućowanja, přemyslowach wo naležnosćach waluty w nowym staće, wo přesydlenskim prawje zastojnikow atd., widźach před sobu opciju. A čim wjace rozmyslowach, ćim hrózbniša a hórša so mi wěc zdaše. Wěsty čas mějach serbski stat za hotowy fakt, a moja jenička nadźija bě, zo budźe móžnosć, wostać němska staćanka reicha a móc bydlić we Łužicy.“
W lěće 1922 bě Marja Grólmusec přistupiła serbskemu wědomostnemu towarstwu, je tak stupiła do stopow swojeho nana a wuznała swoju zwjazanosć ze serbstwom. Samo z chłostarnje Waldheim wona na Radwor spominajo pisaše: „A štwórty dźeń jutrow chcych do Budyšina.“ To bě přeco termin lětneje hłowneje zhromadźizny Maćicy Serbskeje. Dźenik Marje Grólmusec z lěta 1919 do 1921, kotryž bu 1975 znaty, chowaja w Serbskim kulturnym archiwje w Budyšinje. Marka Cyžowa
Hańža Hernaštec
2. žnjenca 1769 bě we Wojerecach struchły podawk: Na torhošću města wotprawi kat z mječom 19lětnu Hańžu Hernaštec. Čehodla bě sudnistwo z Rachlowa pochadźacu holcu k smjerći zasudźiło? Hižo w starobje jědnaće lět dyrbješe wona jako kruwarka na knježi dwór do Wulkich Ždźarow hić. Tam je njesmilnje roboćiła. Maličkosćow dla ju často pochłostachu, nuzowachu ju samo ze skotom w chlěwje spać. Jako ju knježk 30. žnjenca 1768 wumocować spyta, so Hańža wobaraše a ze zadwělowanja z latarnju knježu wowčernju zapali. Smjerći by so hišće wuwinyć móhła, by-li so na syna knježka wudała. To pak wona raznje wotpokaza. Tak dźěše jako čestna njewjesta zdrasćena k wotprawnišću.
Pawoł Kmjeć z Chrósćic, znaty awtor nabožnych a historiskich hrow, wuži wosud Hańže Hernaštec a spisa dramu z jeje mjenom. Wjesna dźiwadłowa skupina hru 21. jutrownika 1960 w Kulowje prěni raz předstaji. Dalše wustupy z přemóžacym wuspěchom běchu na dalšich wosom městnach w Serbach a samo dwójce w Słowakskej. Hłownu rólu Hańže Hernaštec bě Hilža Kochec (pozdźišo Šołćina) z Noweje Wjeski hrała. Mikławš Krawc
