Hanzo Gólenk

štwórtk, 13. apryla 2017 spisane wot:
Wučer, wólnočasny rěčespytnik a wopor stalinizma Hanzo Gólenk, bě so 14. apryla 1917 serbskej křesćanskej dźěłaćerskej swójbje w Slepom narodźił. Kaž bratřa dźěłaše jako škleńčer w Běłej Wodźe. Rěčnje jara nadarjeny Serb přiswoji sej rusku rěč a jako wojak na Balkanje tež serbochorwatšćinu. Domowina delegowaše jeho­ 1946 na Serbski wučerski wustaw do Radworja­. Po tym wuwučowaše wón w ródnej wsy a w Běłej Wodźe serbšćinu, němčinu a rušćinu. Něšto lět bě docent na Serbskej rěčnej šuli w Dešanku, hdźež spisa přiručki a wučbnicy „Naša cytańka“ a „Wuknimy serbski“ za kubłanje w delnjoserbšćinje. Swojeje kruteje křesćanskeje wěry dla bě represalijam wustajeny. Statne instancy winowachu jeho bjez přičiny křesćanskeje propagandy a wuhnachu jeho z wučerstwa. Skromnje zežiwješe so wón jako wrotar a dohladowar železniskich zawěrow. We wólnym času zestaja zaćichim rukopisny słownik slepjanšćiny a rostlinskich mjenow. Bohužel njejsu so sorabisća po přewróće za jeho dźěła za­jimowali a je wozjewili. Gólenk zemrě 12. julija 1995. Manfred Laduš

Wo knihach a kniharni (13.04.17)

štwórtk, 13. apryla 2017 spisane wot:

Hdyž so z Lipšćanskich knižnych wikow wróćiš, so će ludźo zwjetša prašeja: Na, kak je było? Što mějachu tam noweho? Wudani so za was docyła, zo maće tam wustajenišćo? Najspěšniše wotmołwy na to su: Bě zajimawe a napinace. Wjele knihow mějachu w poskitku, sobotu bě najwjace ludźi. Hač so wudani, njehodźi so w ličbach rjec.

Ale sprawnje prajene – wiki maja atmosferu, kotruž njemóžeš tak bjeze wšeho wopisać. Hdyž rano na wustajenišćo přińdźeš, to zetkaš wjele znatych. Nakładnistwa w susodstwje so mjeztym znaja. Zwjetša ma kóžde swoje wustajenišćo hižo wjacore lěta na samsnej městnosći. Hdyž su wiki za publikum hišće zawrjene, móža wustajerjo, druhdy tež jenički króć na cyły dźeń, sej te abo tamne stejnišćo woměrje wobhladać. Tak dyrbiš so rozsudźić, hač dźeš k dźěćacym kniham do druheje hale pohladać, přez syłu čakacych wopytowarjow, abo wostanješ w hali, hdźež sy.

Składnostnje 20. posmjertnin Jana Pawoła­ Nagela (1934–1997) 21. meje chce Załožba za serbski lud nowu CD z twórbami we Łazu rodźeneho kom­ponista wudać.

Budyšin (SN/CoR). „Chcemy z albumom wšelake fasety Nagela pokazać – na jednym boku Serba, kiž so w spěwach k swojim korjenjam wuznawa. Na tamnej stronje pak je tež wažne, awantgardista 20. lětstoka předstajić“, rozłožuje Liana Bertók, kotraž so wo zwoprawdźenje cejdejoweho projekta stara. Jako mišterski šuler Rudolfa Wagnera-Régenyja na Berlinskej němskej akademiji wuměłstwa rozestaješe so Nagel tež z dwanaće­zwukowej techniku.

We Łužicy je so zrudźaca powěsć rozšěriła, zo je znaty serbski nakładnik a woblubowany dźiwadźelnik dr. Frank Stübner po krótkej chorosći 7. apryla zemrěł. Slěborny jubilej swojeho nakładnistwa Lusatia 1. jutrownika je wón hišće z interviewami za medije, kaž za Serbske Nowiny, přihotował. Na dnju 25lětneho wobstaća jara produktiwneho nakładnistwa pak dyrbješe bohužel hižo w Budyskej chorowni přebywać.

Redakcija dźěćaceho časopisa Płomjo je wčera šesty króć z Tomašom Lukašom, kucharjom w Budyskim hosćencu „Wjelbik“ zhromadne warjenje wuhotowała. Po dwěmaj hodźinomaj steješe słódny meni na blidźe. Šulerjo z Wojerec, Kanec, Róžanta, Worklec a Radworja su poliwku z pyšneho kobołka, pjelnjenu kokošku z rizotom a morcheju kaž tež trifle přihotowali. Wšo to su zhromadnje ze swójbnymi zjědli. Foto: SN/Maćij Bulank

Nimale 10 000 lisćikow předali

póndźela, 10. apryla 2017 spisane wot:

Budyšin (CS/SN). Olsenowa cwólba prosće ćehnje. Po wulkim wuspěchu Olse­noweje inscenacije na lońšim lětnim dźiwadle su wočakowanja hoberske. K za­hajenju předpředanje sobotu připołdnju bě nawal zajimcow runjewon hoberski. Minjene lěta su so prěni kupcy rano ně­hdźe we wosmich­ nastupili. Tónraz bě prěnja zahorjena za lětnje dźiwadło hižo w pjećich swoju poziciju zabrała. Veronika ­Lehmann z Hornjeho kraja wočakuje swojeho syna z Basela k lětnjemu dźiwadłu. Tohodla bě jej wažne zastupne lisćiki­ za wěsty datum dóstać.

Mnozy, kotřiž w dołhim rynku ­čakachu, chcychu hnydom dźesatki kartkow kupić, zo móhli z přiwuznymi a přećelemi zhromadnje dźiwadłowy spek­takel pod hołym njebjom dožiwić. Po městnach zwisowace kartki pak jenož dóstanješ, hdyž sej je sčasom zawěsćiš. Rynk čakacych je so sobotu tuž lědma hdy pomjeńšił a sahaše wot dźiwadło­weho naměsta hač k Schillerowym ze­lenišćam.

Reformaciski oratorij wuspěšny

póndźela, 10. apryla 2017 spisane wot:
Druhe předstajenje reformaciskeho oratorija „W duchu nadźije“ – jón je kantor Wojerowskeje Janskeje wosady Johannes Leue stworił – minjeny pjatk we Wojerowskej Janskej cyrkwi bě wulki wuspěch. Wosadny farar Heinrich Koch móžeše tójšto zajimcow witać. Pod cyłkownym nawodom Reinharda Seeligera hudźeše Nowa Łužiska filharmonija a spěwaše nimo Zhorjelskeho Bachoweho chóra tež Oratorijowy chór Wojerecy. Kantor Leue je jako dirigent wjacorych spěwnych cyłkow znaty, mjez druhim nawjeduje wón Blunjanski cyrkwinski chór. Foto: Martina Arlt

Běłe róže a swěčka k wopominanju

póndźela, 10. apryla 2017 spisane wot:
Zrudna powěsć je so minjeny pjatk roznjesła: Mějićel hornjołužiskeho nakładnistwa Lusatia dr. Frank Stübner bě tón dźeń w rańšich hodźinach zemrěł. Hižo dopołdnja ležachu při słužbnym parkowanišću nakładnistwa na dworje Budyskeho pósta tři běłe róže. Wječor je jim něchtó swěčku přistajił, zwuraznjejo tak swoje žarowanje. Sotra njeboh serbskeho nakładnika dr. Ruth Thiemannowa je nětko ćežki nadawk přewzała, jeho žiwjenske dźěło dostojnje zakónčić. Foto: SN/Maćij Bulank

Budyšin (SN/MiR). W aprylu před 65 lětami wuńdźe prěnje čisło hornjoserbskeho dźěćaceho časopisa Płomjo. Mjeztym słuša wone do rukow kóždeho serbskeho abo serbsce wuknjaceho abo ze serbšćinu so zaběraceho šulerja wot 1. do 7. lětnika. Wjace hač 2000 eksemplarow wopušća jědnaće króć wob lěto ćišćernju.Wučerjo wužiwaja časopis wosebje rady za wuwučowanje, mjez druhim wpředmjetach serbšćina, domiznowěda a hudźba. Tola tež doma, w swójbach Płomjo rady čitaja. Čehodla tomu tak je? Zamołwity redaktor Płomjenja Pětr Šołta spyta to rozkłasć: „Prócuju so kóždy měsac wo wotměnjawe wudaće. Mamy stajne rubriki, kaž hódančka, žorty a comicsy. Zdobom zapřijimamy tež serije, roze-stajace so z historiskimi a načasnymi temami.“ Wot lěta 2008 Pětr Šołta zastojnstwo redaktora wukonja, štož z wulkim lóštom čini. To začuwa čitar na stajnje nowych idejach, kotrež spožčeja Płomjenju wosebity raz.

Nadźijomnje nic!

pjatk, 07. apryla 2017 spisane wot:
Płomjo je rentnarsku starobu docpěło. Ale poda so wone tež na wuměnk? Nadźijomnje nic! Někotři z prěnich čitarjow dźěćaceho časopisa z lěta 1952, kotřiž su dawno hižo rentnarjo, tež dźensa hišće na kóžde wudaće čakaja. Druzy zaso swoje wnučki pohonjeja jim předčitać. Zwotkel tale sympatija pochadźa? Płomjo njeje swój zmysł w lětach wobstaća změniło dźěći zabawjeć a wučić. Cyle nawopak – wone čini to na stajnje nowe wašnje. Tak z časom kroči, zapřijimajo aktualne temy, wukładowane za dźěći w šulskej starobje. Dokelž pak to na wosebje zajimawe a žortne wašnje zdokonja, ma swojich čitarjow dale we wšěch generacijach. Wabjace su předewšěm akcija warjenje z Tomašom kaž tež hódančka a powědančka. To wšo drje nochcemy tež přichodnje parować. Tak je derje, zo Płomjo dale wuchadźa. To je jeho šef Pětr Šołta přilubił. Na zbožo! Milenka Rječcyna

Chróšćan Šulerjo

nowostki LND