Što sej katolikojo wot protestantow wothladachu
Budyšin (SN/CoR). „Sym jara wjesoły, zo směm w swojej nowej domiznje swoju nowu knihu předstajić“, praji dr. Jens Buliš z Chrósćic wčera wječor w Smolerjec kniharni na předstajenju nowostki „Das Bistum Meißen in der Reformationszeit“, wudatej w Benno-nakładnistwje. Něhdźe 40 zajimcow je přišło, zo bychu w lěće 500. róčnicy reformacije něšto wo tehdyšim połoženju katolskeje strony w tudyšim biskopstwje zhonili. „Sym přeco hižo rady perspektiwu měnjał“, podšmórny rodźeny Lipšćan, kiž bě ewangelsku teologiju studował, na to jako farar ewangelskeje krajneje cyrkwje skutkował a lěta 2011, jako ženjeny nan dweju dźěsći, ke katolskej wěrje přestupił. Wot toho časa je pastoralny sobudźěłaćer Drježdźansko-Mišnjanskeho biskopstwa.
Hdyž sakska póda wo zašłych časach powěda
Sakska je bohata na archeologiske pomniki. Doniž njezapočachu w 10. lětstotku pisomnje zawěsćeć a dokumentować stawizny, běchu namakanki ze zemje jenička móžnosć, něšto wo stawiznach zhonić.
Sakske stawizny njezapočinaja so hakle z tym, zo bu městnosć Gana w zymje 928/929 zdobyta a zo załoži Heinrich I. krótko po tym Mišno, ale hižo mnohe lětstotki do toho. Wo tychle časach swědča jeničce archiwy pod zemju.
Štož zdaše so před lětami njemóžne, je dźensa nimale samozrozumliwe: Z modernymi metodami wuslědźeja fachowcy pokłady a pomniki pod zemju, bjez toho zo je kóncuja. Na načasnych z wyšin zapopadnjenych wobrazach hodźa so slědy sydlišćow, pućow a pohrjebnišćow namakać. Geofyzikaliske měrjenja wotkrywaja hewak njespóznajomne podzemske struktury. Samo w lěsach pokazuja přepytowanja z pomocu laserowych pruhow dotal njeznate nasypy, hrodźišća a pohrjebnišća.
Dalši přednošk Pückler a Serbja
Z wotpusknym listom na přičinu reformacije pokazuja
Kamjenc (CoR/SN). Frakcija teologow bě derje zastupjena, jako su wčera we wobłuku 51. Lessingowych dnjow wustajeńcu „Luther, Lessing a reformacija w Hornjej Łužicy“ w Kamjenskej słodarni wotewrěli. Mjez něhdźe połsta hosćimi móžeše nawodnica tamnišeho Lessingoweho muzeja dr. Sylke Kaufmann bywšeho Budysko-Kamjenskeho superintendenta Reinharda Pappaija, bywšeho Sepičanskeho fararja Manfreda Dietricha, bywšeho duchowneho Kamjenskeje adwentistiskeje wosady Wilfrieda Krausu a fararja Kamjenskeje ewangelsko-lutherskeje wosady Michaela Gärtnera kaž tež katolskeho fararja ze Smochčanskeho Domu biskopa Bena dr. Michaela Kleinera witać. Jim a wšěm tamnym je wotpuskny list z lěta 1500 hišće raz přičinu reformacije wobswětlił. W tymle, na próstwu Kamjenskeho fararja składnostnje noweho wołtarja nastatym dokumenće, přilubjeja Romscy duchowni kemšerjam sto dnjow spušćenja chłostanjow za hrěchi. Tomu napřećo steji Baselski ćišć Martina Lutherowych tezow z lěta 1517.
Před 25 lětami SN jako wječornik prěni raz wušli
Za čitarjow Serbskich Nowin je so dźensa před 25 lětami bytostna změna stała. Město toho zo mějachu kaž dotal wšědnu nowinu hromadźe z němskej rano w póstowym kašćiku, dóstawaja ju domjacnosće wot 2. měrca 1992 hižo samsny dźeń, kaž bu ćišćana, na pózdnim popołdnju jako wječornik.
Němska jednota je so tež na roznošowanje nowin wuskutkowała. W NDR wobstarowaše to Němski póst. A někotryžkuli dopomina so zawěsće hišće na jeho sobudźěłaćerki, wožace nowiny a listy z wulkimaj ćežkimaj tošomaj na kolesu. Wot spočatka měrca 1992 płaćeše na wuchodźe kaž hižo do toho na zapadźe, zo su medijowe předewzaća same zamołwite za to, nowiny abonentam posrědkować.
Za Ludowe nakładnistwo Domowina, w kotrymž wuchadźa serbski dźenik wot załoženja LND w lěće 1958, rěkaše to dospołnje nowu roznošowansku syć wutworić. Wšako je spočatnje kóždy dźenik sam spytał rentabelny system roznošowanja natwarić, a posłužbniske předewzaća dachu sej to derje zapłaćić.
„To je woprawdźe dobra hra“
Na probje noweje inscenacije „Za brězami“ w Budyskim dźiwadle
Hrajny ansambl Budyskeho Němsko-Serbskeho ludoweho dźiwadła (NSLDź) přihotuje so intensiwnje na inscenaciju „Za brězami“. Je to nowa hra 1961 w Choćebuzu rodźeneho dramatikarja Olivera Bukowskeho. „Twórba nasta w nadawku Złokomorowskeho Noweho jewišća, hdźež bě loni wuspěšnu prapremjeru dožiwiła. Naše Budyske dźiwadło smě ju jako druhe wužiwać“, informuje intendant NSLDź Lutz Hillmann, přihotujo so runje na probu. Za nowu serbskorěčnu inscenaciju je wón režiju přewzał. Zeserbšćiła bě kruch Měrana Cušcyna, dramaturgisce za serbske jewišćo přihotowała je jón Madleńka Šołćic. „Zajimawa to tema, kotruž smy za nas bóle do Hornjeje Łužicy zapołožili. Jedna so wo ze zapada do łužiskeje domizny, do krajiny wuhlowych jamow nawróćacu so swójbu a wo jeje wizije“, Lutz Hillmann rozłožuje.
„Nětk chcych tak rěčeć, kaž Serb rěči“
Knižny awtor a recitator Detlef Seydel z Berlina je lětuši, wot Heidemarje Wiesnerec organizowany rjad, „wosebity koncert k nowemu lětu“ moderěrował. Swoje zaćišće nastupajo naš lud, dračinu, našu maćeršćinu nałožować, a čas we Łužicy wón tule wopisuje.
Na Heidemari Wiesnerec mi dołho ničo njewšědneho napadnyło njeje. Derje, wona wuběrnje na klawěrje hraje; to dźě bě studowała. Ale hewak? Wona njerěči dialekt a knihi z cuzymi titlemi tež nječita. Njeje mje tuž bóle překwapiła hač druzy ludźo. Hač do woneho dnja, na kotrymž sym chcyjo nochcyjo telefonat sobu słuchał. Wona witaše wosobu na tamnym kóncu w rěči, kotraž bě mi dospołnje njeznata, a přeskoči hakle po tym do němčiny. Na to mi rjekny, zo bě jeje mać zawołała. „A rěč?“, prašach so Heidemarje. „Serbšćina, rady so serbsce witamoj.“
Tehdy njejsym sej zwěrił so dale prašeć. Zo njejsym wjace wědźał, hač to, štož jenož wo tym słyšach, bě mi njepřijomne. Radšo chcych so Googla prašeć.
Njejsym wšitko hnydom rozumił. Wospjet pak bě Budyšin naspomnjeny, to mi napadny. A Heidemarja pochadźa z Budyskeje wokoliny, to wot njeje wědźach.
Čućiwa, ale realistiska stawizna
Sobotu za tydźeń změje w Budyskim Němsko-Serbskim ludowym dźiwadle inscenacija „Za brězami“ swoju premjeru. Dźiwadźelnicy pilnje zwučuja, nadźijeja so wjele zajimcow a dobreho wothłosa. Alfons Wićaz je so hrajerku a intendanta NSLDź za jeju měnjenjom k hrě prašał.
Anna-Maria Bretschneiderec (hraje dźowku Sabinu): Róla je mi wulke wužadanje, dokelž ma w sebi tójšto barbow. Móžu pak sej tak mnoho nazhonjenjow nazběrać. Sabinu mam za zmužitu žonu, kotraž wě, što chce, ale swojeho wukorjenjenja dla je tež jara rozłamliwa. Wona njenańdźe na zapadźe žadyn prawy zakład. Je problem, hdyž so něhdźe zasydliš a nječuješ so tam doma. Potom za swojimi korjenjemi pytaš. Z maćerju ma wona poprawom dobry poměr. Mać je Sabinu zrozumiła, jako bě wotešła, zo by swět zeznała. Sabina je spóznała, zo ma mać w mnohim prawje. Ale za tajku sylnu wosobinu je ćežko maćeri prawje dać. Sym wo hrě zahorjena. Při prěnim čitanju dyrbjach so často smjeć a w samsnym wokomiku so mi sylzy ronjachu.
Nowostka k reformaciji
Kruch budźe serbski a persiski
Skupinje serbskeho dźiwadłoweho dorosta w NSLDź so tradicionelnje z premjeru wotměnjatej. Mjeztym zo swjećeše dźěćaca 1. februara z hru „Zrudny princ“ wulki wuspěch, přihotuje nětko młodźinske dźiwadło Serbskeho gymnazija w NSLDź na klětušu premjeru.
Budyšin (SN/CoR). Zymske prózdniny su nimo, a tak su so tež sobuskutkowacy serbskeho młodźinskeho dźiwadła póndźelu zaso zetkali. Cyła wobsadka hišće wšelakorych přičin dla pódla njebě, ćim zajimawši pak běchu ći, kotřiž su přišli. Wšako njewobsteji mustwo jeno ze šulerjow Serbskeho gymnazija. Jim přidružili su so tónrazmłodźi ćěkancy.
