Při namócnosćach mjez Palestinjanami a israelskimi wojakami na mjezy mjez Gazaskim pasmom a Israelom je so wčera po palestinskich informacijach 65 ludźi zraniło. Něhdźe 10 000 Palestinjanow bě składnostnje 71. róčnicy załoženja israelskeho stata protestowało. 15. meju mjenuja tam wuhnaća a ćěkanja Palestinjanow dla „dźeń katastrofy“. Foto: dpa/Yasser Qudih

Drježdźany (SN/MkWj). Čłonojo Rady za serbske naležnosće Sakskeje su sej na swoje wčerawše wuradźowanje statnu ministerku za wědomosć a wuměłstwo dr. Evu-Mariju Stange (SPD) přeprosyli. Z njej wuradźowachu wo stawje zdźěłanja noweho, mjeztym 2. plana knježerstwa k zachowanju serbskeje rěče a kultury. Tak sakske knježerstwo mjez druhim planuje, zahajić nowu imageowu kampanju na dobro Serbow, za čož wšak bě kóždolětnje 300 000 w etaće zaplanowanych. Při tym čłonojo rady zhonichu, zo chce ministerka Stange naćisk plana hišće w meji w kabineće wobjednawać dać. „To dźe spěšnišo, hač sym sej mysliła“, zdźěli předsydka serbskeje rady Marja Michałkowa na naprašowanje.

Zhotowjenje imageoweho projekta wšak móhło so hišće dlijić, dokelž dyrbja jón pjenježneho wobjima dla po wšej Europje wupisać. Potom ma wosebita přirada, kotruž wokomiknje zestajeja, dźěła k přihotam kampanje přewodźeć. A z tymi drje hakle po lětnjej přestawce započnu.

Wo strukturnej změnje debatowali

štwórtk, 16. meje 2019 spisane wot:

Podstupim (dpa/SN). We wobłuku aktualneje hodźiny je so Braniborski krajny sejm dźensa ze strukturnej změnu we Łužicy­ po kóncu zmilinjenja brunicy zaběrał. Němske knježerstwo chce po­trjechenym zwjazkowym krajam 14 miliardow eurow direktneje pjenježneje podpěry za zmištrowanje strukturneje změny přewostajić. Braniborska ma z toho 3,6 miliardow eurow dóstać. Hač do doskónčneho kónca wudobywanja brunicy w lěće 2038 maja dalše miliardy ze stron Zwjazka přińć.

Braniborski ministerski prezident Dietmar Woidke (SPD) je připowědźił, zo ma w Choćebuzu nowa medicinska wyša šula nastać. Za to móhli pomocne srědki wužiwać. W plenarnej debaće rěčachu pak tež wo hospodarskich perspektiwach Łužicy a druhich kónčin. „Přichodnje dyrbjeli so nowe kaž tež hižo wobstejace politiske projekty hišće sylnišo na tym orientować, runohódne žiwjenske a dźěłowe wuměnjenja po cyłym kraju wu­tworić a zachować“, rěka w naćisku SPD, kotraž bě debatu nastorčiła.

Reakcije na moped z 15 lětami

štwórtk, 16. meje 2019 spisane wot:

Němska wobchadna straža warnuje před nowymi rizikami

Berlin (dpa/SN). Wčerawše wobzamknjenje zwjazkoweho knježerstwa, młodostnym přichodnje zmóžnić hižo z 15 lětami z mopedom jězdźić, je rozdźělne reakcije zbudźiło. Wobchadny minister Andreas Scheuer (CSU) bě připowědźił, ze změnu zakonja wo nadróžnym wobchadźe zwjazkowym krajam zmóžnić, minimalnu starobu za wodźenje mopeda wot nětko 16 na 15 lět znižić.

We wuchodoněmskich krajach Braniborskej, Mecklenburgsko-Předpomorskej, Sakskej, Saksko-Anhaltskej a Durinskej wšak to hižo něšto lět z modelowymi pospytami wupruwuja. Testy su hač do kónca apryla 2020 planowane. Po změnje zakonja móža kraje samostatnje rozsudźić, hač nowe prawidła nałožuja.

Awtomobilowy klub ADAC plany, minimalnu starobu za wodźenje mopeda znižić, zasadnje wita. Rěčnica kluba rjekny, zo hodźała so tak mobilita młodostnych předewšěm we wjesnych kónčinach polěpšić. Z wida ADAC pak by lěpje było cyłoněmske rjadowanje namakać, zo njeby k „njepřewidnej šmjatańcy“ mjez krajemi dóšło.

Statusowy symbol był

štwórtk, 16. meje 2019 spisane wot:
Hižo 15lětny/lětna z mopedom jězdźić bě do towaršnostneho přewróta na wuchodźe Němskeje nimale samozrozumliwe. Štóž je dźensa starši hač 45 lět, wě so derje na to dopominać. Moped wužiwać směć rěkaše njewotwisniši być a stajnje na šulski bus pokazany njebyć. Bjezdwěla bě jězdźenje z najmjeńšej formu motorizowaneho wozydła zdobom statusowy symbol. Zo hłownje we wuchodnych zwjazkowych krajach hišće hač do klětušeho apryla testuja,­ hač 15lětni mopedisća rosćacym narokam nadróžneho wobchada wotpowěduja, pokazuje na to, tele za čas NDR spomóžne rjadowanje tež w zwjazkowej republice zakótwić chcyć. Předwidźana procedura, zo zwjazkowe kraje wo zniženje staroby za wodźenje mopeda wo lěto rozsudźa, je prawa a konsekwentna. Sakski minister za wobchad Martin Dulig je minjene dny hižo podpěru připowědźił. Dźiwajo na dale a husćiši wobchad pak runje tak rozumju, hdyž starši młodostnych nowosć njewitaja. Axel Arlt

Běła Woda (AK/SN). Strukturna změna we Łužicy poradźi so jeno z pomocu najwšelakorišich iniciatiwow a akterow z domizny. Při tym měli tež dodźerženje klimoškitnych zaměrow wobkedźbować. Nimo wobchadnych naprawow měli kubłanje, kultura, přiroda a swójske iniciatiwy wobydlerjow zapřijeć. To je wuslědk wčerawšeje fachoweje rozmołwy w Běłowodźanskim sociokulturnym centrumje. Frakcija Lěwicy Sakskeho krajneho sejma bě na zarjadowanje přeprosyła. Wobydlerjo, měšćanscy a wokrjesni radźićeljo, wyši­ měšćanosta Běłeje Wody Torsten Pötzsch (Klartext) a zastupjerjo towarstwow a iniciatiwow su přišli.

To a tamne (16.05.19)

štwórtk, 16. meje 2019 spisane wot:

Kóń na awtodróze je w bayerskim Illertissenje tójšto njeměra zbudźił. Tón bě wobsedźerjej twochnył, jako chcyše jeho na pastwu wodźić, a bě na to cyłu hodźinu na awtodróze A 7 we wo­krjesu Neu-Ulm po puću. Wjacori policisća spytachu jeho popadnyć, a dyrbjachu awtodróhu nachwilnje zawrěć. Šoferka skónčnje pomhaše. Kóń drje jej do awta kopny a načini tak škodu 300 eurow, nichtó pak so njezrani. Kóń sam wšak poćerpje někotre wobodrjeńcy.

Z dejnerowym špisom w ruce je předawar w Berlinje-Marzahnje rubježnika wućěrił. Njeznaty bě 39lětneho sobudźěłaćerja dejneroweho předawanišća na Gothaskej z nožom wohrozył a sej dochody dnja žadał. Město toho zo by jemu pjenjezy přewostajił, da so předawar ze špisom bjez mjasa do rubježnika, kiž je so chětro spěšnje z procha měł.

Wjace ekstremistow

srjeda, 15. meje 2019 spisane wot:

Drježdźany (dpa/SN). Ličba ekstremistow w Sakskej je loni přiběrała. Za jasne ćežišćo ma knježerstwo prawicarskich ekstremistow. Jich ličba je z 2 800 přisłušnikami najwjetša minjenych lět, tak tež ličba chłostajomnych njeskutkow z 2 199 padami. To wuchadźa z wčera w Drježdźanach předstajeneje rozprawy wustawoškita. Lěwicarscy ekstremisća su ze 785 wosobami a 628 njeskutkami registrowani. Za islamistow podawa rozprawa 430 přisłušnikow a 54 njeskutkow.

Za Brüssel trjebaja wjace žonow

Brüssel (dpa/SN). Komisar za etat EU Günther Oettinger (CDU) chcył po wólbach Europskeho parlamenta podźěl žonow we wodźacych pozicijach EU powjetšić. Za pjeć načolnych zastojnstwow – prezident komisije, prezident Rady EU, wonkowny społnomócnjeny, prezident parlamenta a prezident Europskeje centralneje banki – měli wjace hač jednu žonu­ namakać, rjekny Oettinger nowi­narjam. Němskej zwjazkowej kanclerce Angeli Merkel­ (CDU) přicpěwa wón wosebitu rólu­.

Wjace pjenjez wučomnikam

W Měrowym parku japanskeho města Hiroshima wupołožichu dźensa knihi z mjenami woporow atomoweje bomby USA z lěta 1945, kotrež składuja poprawom w archiwje wopomnišća. Dokumentacija wopřijima cyłkownje 115 knihow z dohromady 314 118 mjenami. Zamołwići parka tam knihi kóžde lěto do zahajenja dešćikoweje sezony wupołožeja. Foto: dpa/Kyodo

Putin nadźija so zbliženja k USA

srjeda, 15. meje 2019 spisane wot:
Soči (dpa/SN). Ruski prezident Wladimir Putin ma zahajene zbliženje mjez swojim krajom a USA za wěrjomne. „Hakle njedawno sym z prezidentom USA telefonował. Mějach zaćišć, zo je w mjezsobnym zajimje, rusko-ameriske poćahi zaso dospołnje normalizować“, rjekny Putin wčera wječor na zetkanju z wonkownym ministrom USA Mikeom Pompeom w Sočiju. Putin rjekny, zo bě z Trumpom w telefonaće spočatk meje jara intensiwnje wo tym rěčał. „Nadźijam so, zo mamy nětko wotpowědne wuměnjenja za to.“ W rozmołwach wobjednaštaj Putin a Pompeo mjez druhim połoženje w Syriskej, Venezueli a dalšich krajach. Po informacijach medijow staj so na zhromadne postupowanje w Syriskej dojednałoj, mjez druhim nastupajo zdźěłanje noweje powójnskeje wustawy. Poćahi mjez Ruskej a USA su hižo dlěši čas napjate. Amerika Ruskej wumjetuje, zo je přez nadpady hackerow a propagandu prezidentski wólbny bój w USA 2016 wobwliwowała. To pak njemóžachu přepytowanja dotal dopokazać.

Chróšćan Šulerjo

nowostki LND