Statysacy ludźi do juha ćeknyli

póndźela, 16. oktobera 2023 spisane wot:

Tel Aviv/Gaza (dpa/SN). Wočakowaneje ofensiwy israelskeho wójska dla su statysacy Palestinjanow pod katastrofalnymi wuměnjenjemi do juha Gazaskeho pasma ćeknyli. Po wjacorych schodźenkach ewakuěrowanja je jich wjace hač 600 000 wosobow. Zastaranje potrjechenych je chětro špatne.

Mjeztym hotuje so israelske wójsko dale na ofensiwu w Gazaskim pasmje. Israel chce tam knježacu islamistisku Hamas zničić, kotraž je kraj minjeny kónc tydźenja teroristisce nadpadnyła a wjac hač 1 400 ludźi moriła. W minjenych 24 hodźinach je wójsko sewjerny dźěl pasma dale z raketami nadpadnyło.

Dale wuchadźeja zastupjerjo israelskeho wójska z toho, zo je Hamas 155 ludźi do pasma zawlekła. Jich chcedźa wojacy z rukow Hamas wuswobodźić. Mjez nimi su tež Němscy. Kaž zwjazkowa wonkowna ministerka Annalena Baerbock (Zeleni) wobkrući, jedna so wo wosom kompleksnych padow, zdźěla z wjacorymi wosobami. Tuchwilu žadyn direktny zwisk k němskim woporam njewobsteji.

Kónc knježerstwa PiS?

póndźela, 16. oktobera 2023 spisane wot:

Opozicija wěri do toho, zo su wólby parlamenta w Pólskej dobyli

Waršawa (dpa/SN). Lědma hdy swjeća ludźo druhe městno tak, kaž tuchwilu opozicija knježerstwa w Pólskej. „Dźensa sym najzbožowniši čłowjek cyłeho swěta“, wuzběhny pólski nawoda opozicije Donald Tusk wčera wječor we Waršawje. „Pólska a demokratija stej dobyłoj. Nětko je kónc knježerstwa PiS.“ Naciolno-konserwatiwna strona Prawo a sprawnosć (PiS) steješe w Pólskej cyłkownje wosom lět na čole knježerstwa. Po wólbach parlamenta minjeny kónc tydźenja su strony opozicije nadźije połni, zo su wjetšinu hłosow wolerjow dóstali, tak zo móža nowe knježerstwo wutworić. „Pólska je nětko wróćo w Europje“, podšmórny wčera tež Robert Biedron ze zwjazka Lěwicy.

Serbja su přeswědčili

póndźela, 16. oktobera 2023 spisane wot:
Štóž wukonja zastojnstwo kaž Natalie Pawlik, społnomócnjena Zwjazka za wusydlencow a narodne mjeńšiny, ma nimale kóždy tydźeń tajke terminy kaž sobotu w Smochćicach – spožčenje Myta Ćišinskeho – na starosći. Tola pola nas je ju něšto wosebje fascinowało: Kelko zajimawych nadrobnosćow wšědneho čestnohamtskeho angažementa su jej sposrědkowali. Gratulaciju počesćenymaj! W swojej narěči je na to skedźbniła, zo su „wosebje małe ludy na čestnohamtskich pokazane“. Tohodla njeběše to jenož jara rjane zarjadowanje za nas Serbow, ale tež politisce wužitny podawk. Nimo toho słušeja Myto Domowiny, Myto Zejlerja (Sakskeje) a Myto Miny Witkojc (Braniborskeje) do systema serbskich prawidłownych wuznamjenjenjow. Hač ma tón wěki na wěki tak wostać, je woprawnjene prašenje. Najprjedy pak nas pjatk w Budyšinje lětuše spožčenje Myta Domowiny wočakuje, na kotrež so hižo wjele ludźi z wjeselom přihotuje. Marcel Brauman

„Zrudny dźeń za Awstralsku“

póndźela, 16. oktobera 2023 spisane wot:

W Awstralskej je ludowy rozsud zwrěšćił, indigenym wobydlerjam wjace prawow politiskeho soburěčenja spožčić. Wjetšina přibližnje 60 procentow wobdźělenych je při referendumje předwčerawšim z „ně“ hłosowała.

Sydney (dpa/SN). Wuslědk historiskeho referenduma z mjenom „Voice (hłós)“ je wulki dźěl prawobydlerstwa přesłapił a nastróžił. Přećiwnicy mějachu tež we wšěch šěsć zwjazkowych statach wjetšinu. Zo by ludowy rozsud płaćiwosće nabył, směłoj to maksimalnje dwaj być. Mjez 18 milionami wólbokmanych ludźi bě 530 000 indigenych. „Wěmy nětko, hdźe w swójskim kraju stejimy. Nětko je čas mjelčeć, žarować a wo konsekwencach wuslědka rozmyslować“, cituje Berlinski dźenik Tagesspiegel organizatorow. Mjeztym su indigenscy nawodźa k tydźenju mjelčenja namołwjeli.

Za pad wuspěcha by wot prawobydlerjow wuzwoleny gremij „Aboriginal and Torres Strait Islander Voice“ parlament přichodnje w prašenjach poradźował, kotrež indigenu ludnosć direktnje po­trjechja. To by woznamjeniło, zo su prawobydlerjo we wustawje připóznaći.

To a tamne (16.10.23)

póndźela, 16. oktobera 2023 spisane wot:

W centrumje Lipska bědźachu so šoferojo jězdźidłow zawčerawšim z ješću. Kaž policija wčera zdźěli, běchu njeznaći sobotu substancu do třoch studnjow sypnyli, čehoždla ješćowe pucherki nastawachu. Ješć šumješe po dróze a tuž běchu dróhi a chódniki hładke. Nimo toho chětro wichorješe, tak zo ješćowe pucherki wokoło lećachu. Studnje dyrbjachu zamołwići města nachwilnje hasnyć.

Kedźbliwa susodka pěstowarnje přizjewi so w nocy na sobotu pola policije w Rangsdorfje, dokelž je paduchow w kubłanišću wuhladała. Jako bě policajske awto po puću k pěstowarni, žona zastojnikow wo wuwiću dale informowaše a rozprawješe, zo paduši nětko samo wokna rjedźa. Kaž so pozdźišo wukopa njeběchu so paduchojo do kubłanišća zadobyli, ale rjedźerjo. Policija so přiwšěm kedźbliwej wobydlerce dźakowaše.

Wotrow (SN/MWj). Wjele ludźi je so wčera na Wotrowskim kěrchowje ze spisowaćelom Benom Budarjom rozžohnowało a jeho k rowu přewodźało. Kašć njesechu jeho syn Jan, wnučkaj a dalši přiwuzni wot ćěłownje hač k rowej. Nimo dalšich přiwuznych kročachu za kašćom w serbskej narodnej drasće mandźelska Ludmila, přichodna dźowka Madleńka a wnučka Majka. Posledni wotpočink ma njeboćički blisko zachoda Wotrowskeje cyrkwje. Pohrjebne wobrjady nawjedował a rekwiem swjećił je swak zemrěteho farar Michał Nawka.

Von der Leyen w Israelu

pjatk, 13. oktobera 2023 spisane wot:

Tel Aviv (dpa/SN). Po zahubnych terorowych nadpadach islamistiskeje Hamas na Israel je so dźensa nimo wonkowneje ministerki Annaleny Baerbock (Zeleni) tež prezidentka komisije EU Ursula von der Leyen na solidaritny wopyt do Israela podała. Zhromadnje z prezidentku Europskeho parlamenta Robertu Metsolu chce von der Leyen Israelej „solidaritu z woporami terorowych nadpadow Hamasa“ wuprajić, komisija EU zdźěla.

Hotuja so na ewakuowanje

Berlin (dpa/SN). Zwjazkowa wobora so na to hotuje, w nuzy němskich staćanow z Israela do Němskeje přiwjezć. Wothłosujo so z wonkownym ministerstwom su hladajo na najnowšu spiralu namocy mjez Israelom a Palestinjanami „přihotowace prewentiwne naprawy“ zahajili, zakitowanske ministerstwo zdźěla. „W padźe dalšeho přiwótřenja połoženja je jednotka zwjazkoweje wobory za ewakuowanje přihotowana“, w powěsći rěka.

Kandidaturu zaso cofnył

Na wšěch sydom smjertnych woporow žadało je sej wobchadne njezbožo dźensa rano na awtodróze A94 na juhowuchódźe Bayerskeje. Mjez mortwymi je tež šěsćlětne dźěćo. Z 23 migrantami dospołnje přepjelnjeny transporter bě so policajskej kontroli wuwinyć spytał a je na to znjezbožił. Při tym so awto přećisny. Dalši sobujěducy so zdźěla ćežko zranichu. Ćěkancy ze Syriskeje a Turkowskeje w awće njeběchu připasani. Pašowar bě migrantow z Awstriskeje přiwjezł. Foto: dpa/Sven Hoppe

Wjeršk migracije bjez komunow

pjatk, 13. oktobera 2023 spisane wot:
Berlin (dpa/SN). Do dźensnišeho wjerškoweho zetkanja Zwjazka, krajow a CDU žada sej zwjazk wokrjesow Němskeje, migrantam winowatosć dźěła napołožić. „Štóž je strowy, dyrbi dźěłać. Tole měło winowatosć być“, rjekny prezident zwjazka Reinhard Sager nowinarjam. Při tym je wšojedne, hač jedna so na přikład wo powšitkownje wužitne dźěło abo wo dźěło w gastronomiji. Sager zdobom kritizuje, zo njeje na wjerškowu rozmołwu ze zwjazkowym kanclerom Olafom Scholzom (SPD) přeprošeny. „Njejsmy na wjeršku přitomni, wot Scholza njejsmy ničo słyšeli. Njesemy hłownu ćežu migracije a njesedźimy za blidom“, wón rjekny. Zwjazkowy kancler Olaf Scholz chce so dźensa wječor ze zastupjerjomaj konferency ministerskich prezidentow a předsydu CDU Friedrichom Merzom zetkać.

Glyfozat dale wužiwać?

pjatk, 13. oktobera 2023 spisane wot:
Brüssel (dpa/SN). Zastupnicy čłonskich krajow EU chcychu dźensa wo dalšej dowolnosći wužiwanja njerodź zaničowaceho srědka glyfozat wuradźować. Komisija EU bě namjetowała, zo smědźa glyfozat w EU hač do lěta 2033 wužiwać. Tuchwilna dowolnosć traje hač do decembra. We wuběrku za rostliny, žiwidła a picu trjeba EU wjetšinu za swój namjet. Zarjad EU za wěstotu žiwidłow je njedawno přepytowanje wozjewił, po kotrymž njejsu žane strachi dalšeho wužiwanja namakali. Němske ratarske ministerstwo z Cemom Özdemirom (Zeleni) na čole dalše wužiwanje glyfozata wotpokazuje, ratarjo porno tomu su za glyfozat.

Chróšćan Šulerjo

nowostki LND